Sputnik
Фазиль Искандер аԥсуаа мацара дыртәымызт, иара адунеи ауаажәларра, аиҳаракгьы аурыс дунеи дахәҭакын. Абас ихцәажәоит илитература ззааигәаз, ихыԥша еилызкаауаз ауаа.
Фазиль Искандер дуаҩы аамысҭашәан. Асеиԥш иҟоу ауаҩы иааигәа уаныҟоу уаргьы ууаҩы цқьахоит иҳәоит ашәҟәыҩҩы иҩыза, илитературатә агент Руслан Џьапуа.
"30 шықәса инарзынаԥшуа ҳаиҿцаауан. Раԥхьа ҳаиҩызцәан, нас литературатә агентк иаҳасабала аус ицура салагеит. Абарҭ аамҭақәа рзы ииҩыз зегьы снапы иҵызгон, ашәҟәҭыжьырҭақәеи ҳареи ҳабжьара аиқәшаҳаҭрақәа еиқәсыршәон", — иҳәоит Џьапуа.
Фазиль аҩнгьы, адәынгьы даамысҭашәан, иажәа раӡан иҳәоит Џьопуа.
"Иҟоуп ауаа адәны аҽырԥшӡара бзиа избо, аха аҩны зынӡа даҽакала зхы мҩаԥызго. Фазиль аҩнгьы, адәынгьы даамысҭашәан, иажәа раӡан. Абри атәы рҳәоит иҩызцәа зегьы. Апоетесса Белла Ахмадулина изныкымкәа илҳәахьан Фазиль иакәымзар иагьаџьара ҳшәыргәынданы ҳхы мҩаԥаагарын ҳәа. Иара ихы шымҩаԥигоз инақәыршәаны ҳаргьы ҳхы мҩаԥаҳамгар ҳацәыԥхашьон. Аиҳаракгьы арепрессиатә аамҭақәа анҳақәыӷәӷәоз", — иҳәоит Џьапуа.
Ашәҟәыҩҩы, ажурналист Надежда Венедиктова илҳәахьан, асовет аамҭазтәи аԥхьаҩцәа рзы ишгәырӷьара духаз Искандер ипроза ацәырҵра. Лара лажәақәа рыла, усҟантәи аамҭазы аҳра зуаз "апартиатә" бызшәа згәы ԥнаҵәахьаз рзы Искандер иҩымҭақәа аҳауа цқьа иаҩызахеит.
Аԥсны Ашәҟәыҩҩцәа реидгыла ахантәаҩы, ашәҟәыҩҩы Вахтанг Абҳазоу иазгәеиҭахьан Фазиль Искандер апрозахь дыиасаанӡа акыр апоезиаҿы иҽԥишәахьан ҳәа.
"Искандер иԥшәмаԥҳәыс Антонина илҳәахьан: "Я выходила замуж за поэта", - ҳәа. Уи иҳанаҳәо рацәоуп. Искандер инарҭбааны ипроза шеицырдыруа еиԥш ипоезиа рзымдыруазаргьы, иазгәаҭатәуп, апрозаҿы ҳажәлар рдоуҳа, ржәытә-рҿатә, раԥсуара акыр даманшәаланы иаарԥшуазар, ипоезиаҿгьы, аханатә, аԥсуа колорит, Аԥсны аԥсабареи ҳажәлар рмилаҭтә ҷыдарақәеи зныԥшуа иажәеинраалақәа шыҟоу", - ҳәа еиҭеиҳәеит Абҳазоу.
Руслан Џьапуа иара убас иазгәеиҭеит Фазиль иҩызцәа рырҿиамҭақәа дшырзыҟаз.
"Иара ахаангьы абзарӡы аҳәара акәын дзызҟазаз. Иаԥсам ҳәа иишьоз шәҟәык "уаԥхьахьоума, ишԥоубои?" ҳәа ианиазҵаалак, "сахьымӡац аԥхьара" иҳәон", - ҳәа еиҭеиҳәоит Руслан Џьапуа.
Иара иазгәеиҭеит Фазиль Искандер аҭаацәара ду шимоу - аԥхьаҩцәа рҭаацәара шимоу.
"Фазиль 87 шықәса ниҵит. Иҭаацәара дууп – уи аԥхьаҩцәа рҭаацәароуп. Ҳагәқәа рҟны ишьҭа аанижьит, анырра ду ҳаиҭеит. Ҳҩыза Станислав Лакоба ишиҳәо ала, Фазиль Аԥсназы дҭоурыхҩҩуп", - иҳәеит Џьопуа.
Фазиль Абдул-иԥа Искандер диит хәажәкыра 6, 1929 шықәса рзы, Аҟәа. 1954 шықәса рзы далгеит А.М. Горки ихьӡ зху Алитературатә институт. Ҩышықәса рышьҭахь дхынҳәуеит Аԥсныҟа, Аҳәынҭшәҟәҭыжьырҭа аԥсуа ҟәша аредакторс. 1956 инаркны иҩымҭақәа ркьыԥхьуан ажурналқәа: "Смена", "Неделя", "Костер", "Сельская молодежь" уҳәа рыҟны.
Раԥхьатәи иажәеинраалақәа реизга "Горные тропы" ҭыҵит 1957 шықәса рзы Аҟәа. 1966 шықәса рзы ажурнал "Новый мир" аҟны икьыԥхьын аповест — "Созвездие Козлотура". Искандер ирҿиамҭақәа ирылукаартә иҟоуп "Сандро из Чегема" (1973-1988, автобиографиатә ҩымҭа).
Искандер иажәабжьқәеи иповестқәеи еиҭагоуп шамахамзар европатәи абызшәақәа зегьы рахь. Искандер иҩымҭақәа ирылхны иҭыхын абарҭ афильмқәа: "Воры в законе", "Пиры Валтасара, или Ночь со Сталиным", "Маленький гигант большого секса".Фазиль Искандер ианашьан аорденқәа "За заслуги перед Отечеством" III (1999), II (2004), IV (2009) аҩаӡарақәа, "Ахьӡ-аԥша" аорден I аҩаӡара, Аԥсны (2002).