Аинар Ҷыҭанаа, Sputnik
Хҭырԥа шкәакәа
Баграт Шьынқәба ипоема "Ахра ашәа" ала иҭыху акиносахьа раԥхьаӡатәи аԥсуа револиуционерцәа ирызкуп. Ари афильм афырхаҵа хада ироль назыгӡаз актиор Томас Кәакәасқьыр ахәаԥшҩы ихамышҭуа хаҿсахьаны аҭоурых дазынхеит. Уи зыбзоуроу, иара иактиортә ҟазара инаваргыланы, Кьахь Ҳаџьараҭ ажәлар рыбжьара имаз ахьӡ ҳараки апату ӷәӷәеи роуп. Ахҭарԥа аԥсуаа рҿы еснагь пату ақәын, аԥсуареи ахаҵареи ирсимволны иахәаԥшуан. Убри аҟнытә Ҳаџьараҭгьы "Хҭырԥа шкәакәа" ҳәа ихьӡ ахьыршьозгьы баша-маша иҟамлаӡеит ҳәа иԥхьаӡатәуп.
Иахьа Кьахь Ҳаџьараҭраагьы Хҭарԥа шкәакәақәагьы ҳаилазаараҿы еиҳа-еиҳа имаҷхо иалагеит, шамахак иуԥылаӡом. Аԥсуа маҭәа акәзаргьы маҷ-маҷ ажәытәра иазынхо, аҿатәраҿы ахархәара маиууа иҟалеит. Ари аҭагылазаашьаҿы аԥсуа хҭарԥа ааигәантәи абадырра агәаҳәара змаз зегьы алшара бзиа рыман "Ахҭарԥа" захьӡыз афотоцәыргақәҵа аҭаара, хаҭала ари амилаҭтә цәамаҭәа ииашаны ахархәашьа аҵара.
Апроект алыршараан аԥаратә цхыраара ҟазҵаз амобилтә еимадара "Аҟәафон" ахаҭарнак Асҭан Барцыц иажәақәа рыла, амилаҭтә культура аиқәырхара иазырхоу аусмҩаԥгатәқәа зегьы иахьынӡауа ала ацхыраара рыҭалатәуп.
"Хықәкы хадас иҳамаз амилаҭ цәамаҭәа-ахҭарԥа ҿыцла аиҭаӡыргара акәын. Зынӡа иахьазы иазҳархиаз ахҭарԥақәа рхыԥхьаӡара 12 рҟынӡа инаӡоит. Анаҩс урҭ рфотоқәа зегьы ҳхы иархәаны ҳара иҭҳажьит 2019 шықәсатәи Аҟәафон амзар. Ҳара ари аҟны ҳаангылаӡом, ҳаешьаратә жәларқәагьы хымԥада ҳаҽрымаҳдоит", — иҳәеит Барцыц.
Апроект авторцәа иреиуоу афонд "Аигәныҩра ацҳа" аԥҵаҩы Елена Лабахәуаԥҳа аԥсуа милаҭтә цәамаҭәа ҭылҵаауеижьҭеи 20 шықәса ирықәуп.
"Сгәанала, ахҭарԥа ҵакылатәи аидара хьанҭаӡа иаҵоуп, иҳанаҳәогьы рацәаӡоуп. Убри аҟнытә ҳара иаҳтахыз ари ажәытә маҭәа иахьатәи ҳаамҭагьы ишанаало ауаа дырдырра акәын. Ари аусмҩаԥгатә ала ҳара зныкыс ирацәаны адҵақәа ҳаӡбеит. Ганкахьала иаԥаҳҵеит ҭоурыхла иҵабыргу ахаҿра, даҽа ганкахьалагьы уи ажәытә хаҿра ҳаамҭа иашьашәало аҟаҵара ҳҽазаҳшәеит", — лҳәеит Лабахәуаԥҳа.
Ацәыргақәҵаҿы идырбаз афотосахьақәа равтор Ибрагим Ҷкадуа жәаҩа хҭарԥаҿаҳәашьа ааирԥшит. Уи аангьы, иазгәаҭатәуп ахҭарԥақәа зхарҵоз зыԥсы ҭоу ауаа ракәымкәа аскульптурақәа шракәыз. Ибрагим иажәақәа рыла, аскульптура ахҭарԥа ахаҵара кыр ауадаҩрақәа ацуп, иманшәалаӡам.
"Иагьа аусура уадаҩхазаргьы, аинтерес ду аҵаны имҩаԥысит", — абри аҩыза алкаа ҟаиҵеит афотограф.
Асахьаҭыхҩы, апроект авторцәа иреиуоу Баҭал Џьапуа иазгәеиҭеит ахҭырԥа аԥсуа ихымҩаԥгашьа, иетика аганахьала азҵаарақәа рацәаны ишцәырнаго. Иара иажәақәа рыла чаразар, еибашьразар мамзаргьы гәырҩазар уҳәа, еиуеиԥшым аҭагылазаашьаҿы ахҭырԥахаҵашьагьы еиԥшӡамызт. Аԥсуа иахьакәзаалак ишахәҭоу ахҭарԥахаҵашьа иҽақәиршәон, уи ԥсабарала ицәаҩа иалан.
Иззыԥшымыз асас
Ацәыргақәҵаа аҭааҩцәа ахҭарԥақәа ирыхәаԥшуа иахьеилагылаз ауада лаԥшӡа дук наҩналан, ахы шьҭкәыцәаа, аҭӡаҿы икнаҳаз афотосахьақәа лаԥшыла еимдо аҿаанахеит. Аха абар арыцҳара: зегьы рнапқәа иара ахәаҿы идрыцқьар рҭахызшәа иааҟәымҵратәеиԥш идыршьышьуа иалагеит. Алагьы азныказы иазыҟарҵоз азхьаԥшра агәаԥхон, аха агәы анԥырҵәаӡа ҽыргәаа ҟаҵаны акультуратә усмҩаԥгатәы ннажьит.