Aлерт

Атанкситцәа рымш аҽны ишәыдаагалоит Мрҭашәаратәи афронт аибашьҩы, атанкист, Аԥсны Афырхаҵа Геннади Смыр иҿцәажәара.

Абаҩхатәра злоу асахьаҭыхҩы қәыԥш Саида Ԥлиаԥҳа лҟазара аҷыдарақәа ртәы еиҭалҳәеит Sputnik акорреспондент Сырма Ашәԥҳаи лареи реиҿцәажәараҿы.

Ашколи ашахмат асреи бзиа избо Нестор Кәыҵниа Очамчыра имҩаԥысуа жәларбжьаратәи ашахматтә турнир далахәуп. Избан ашахматист қәыԥш аинтеллектуалтә хәмарра бзиа изыибо, насгьы иарбан еихьӡарақәоу иааирԥшхьоу, абри атәы арадио Sputnik Аԥсны аефир аҟны еиҭеиҳәеит.

Ҭагалан беиоуп адгьылқәаарыхра иадҳәалоу аныҳәақәа рыла. Аҧсуа жәлар рамзар аҟны арҭ аныҳәарақәа рцикл хыркәшахоит "Аамҭахә" ("аамҭа ахәы"), мамзаргьы "Сынтәа ҳазмадоу" ҳәа ахьыӡшьара змоу аныҳәарала.

Иаҳыхсыз аԥшьашазы Жәлар реизара иаднакылаз ақәҵарала ҳдепутатцәа иаҳдырдырит Апарламент аилатәарақәа ишиашоу ицо аефир ала иалызхыз ажәлар иддырҳаларц шырҭахыу. Ари аҩыза агәаанагара адепутатцәа реиԥш ауаажәларраҿы измоу маҷҩым.

Ҭагалан аамҭа ҳҭагылоуп, ачарақəа ирысакьаҳəымҭоуп. Ҭырқəтəыла аҧсуа чара иаҟəныз ажəытə цəеи, Аҧсны ируа аҧсуа чара уи излеиҧшым амаӡақəа ртəы ҳзааиртуеит Окҭаи Ҷкотуа.

Ҳхатәы бызшәа иамоу адоуҳатә мчы аԥсуаа ҳаиднакылоит, иҟәаандоу ацәаныррақәа ҳабжьанаҵоит иарала ҳанеицәажәо. Ус шакәу агәра ҳдыргоит аҿырԥштәқәа жәпакы. Саргьы хаҭала иԥысшәахьеит.

Инеиԥанкыланы 24 шықәса Аԥсуа телехәаԥшраҿы дикторс иҟаз, иахьа аредакторс аус зуа, аҿарацәа зԥышәа рымыздо Емма Адлеиԥҳа лҭоурых, ажурналист Елеонора Коӷониаԥҳа лматериалаҿы.

Есышықәса Амԥараа аижәлантәқәа иазгәарҭо рныҳәа Аг-ных аҭоурыхи, иахьа ишазгәарҭо аҷыдарақәеи ҳзеиҭалҳәеит афольклорист Есма Ҭодуаԥҳа, сынтәа аныҳәа ахьазыҟарҵоз аҩнаҭа хаҭала иаҭааз, уи актәи ахәҭагьы зыблала избаз.

Арҭ амшқәа рзы аԥсуаа Мысра ҳәа изышьҭоу Египетынтә раԥхьаӡа акәны иҭоурыхтә ԥсадгьыл ахь дааит Маана ирхылҵшьҭроу Муҳхамед Рауф Абаза, иԥшәмаԥҳәыс диманы. Урҭ дырԥылеит Sputnik ажурналист Сырма Ашәԥҳа. Ишәыдаагалоит лара иазлырхиаз аматериал.

Ажәытәан аԥсуаа ихарҵоз анцәахәқәа ируаӡәкыз "Адгьыл-ҳкәажә" илыдҳәалоу аҵасқәа дырзааҭгылоит Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Ҳазҭагылоу аамҭазы аҿар ақыҭаҿы аанхара зырҭахым амзызқәа дрылацәажәоит Sputnik аколумнист Есма Ҭодуаԥҳа.

Аҵыхәтәантәи ажәашықәсқәа рҟынӡа ауаа еимаздоз асалам шәҟәқәа иахьа ажәытәра иагоит, аха урҭ рҵакқәак наӡаӡа аҭоурых иазынхоит…

Иури Гәдиса-иԥа Аргәын диит жьҭаара 30, 1938 шықәсазы Гәдоуҭа ақалақь аҟны. Аҭоурыхтә наукақәа ркандидат, Аԥсны зҽаԥсазтәыз акультура аусзуҩы, аетнограф, апрофессор, ауаажәларратә усзуҩы… Ирацәоуп ари ауаҩ ихҳәааны иҳәатәу. Иахьа иара иԥсы ҭазҭгьы 80 шықәса ихыҵыр акәын.

Аҟәа ақалақь ахада ажәлар рыбжьыҭарала иалхразы ареферендум амҩаԥгареи, иааидкыланы Аԥсны алхрақәа ирымоу аҩ-ганки дырзааҭгылоит Sputnik аколумнист Елеонора Коӷониаԥҳа.

Аԥсуаа аџьықәреи рхы иадырхәо иалагаанӡа аларҵәара ӷәӷәа змаз аши ахәыӡи рҭоурых дагәылаԥшны иаҳзеиҭалҳәеит Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа

Ан лыбзиабара ҽакы иаҧсахуа ишыҟам еиҧш, даҽа ҷыда цәаныррак аҵоуп рҳәоит андуи амоҭеи реизыҟазаашьа. Ааӡараҿы аҧышәа зырҳахьоу анду лыцхыраара, аиҳаракгьы ахәыҷы раҧхьатәи ишықәс азы иқәыҧшу ан лзы зегьы ирыцкуп. Анхәеи аҭацеи "рыбз анеивҵалагьы" ирыбзоурахо рацәахоит.

Жьҭаара 26, 1992 шықәсазы Очамчыра ахақәиҭтәразы иаԥшьгаз, аха ақәҿиара змауз ажәылара иалахәыз аишьцәа Аслани Руслани Џьапуаа раҳәшьа Мадина еиҭалҳәоит урҭ аибашьра ахҭысқәа лгәалашәараҿы ишаанхаз.

1970 шықәсазы Ҳараз Чамагәуа, ақырҭуа еиҳабыра аҿагылара ширҭозгьы, имҩақәа шыршәаҳауазгьы, ижәлари, ихатәы бызшәеи, иҵаси, икультуреи рахь имаз абзиабара аӡәгьы дзазымиааикәа, ивагылаз иҩызцәа апатриотцәеи иареи ирылшеит акурорттә қалақь Гагра агәҭа аԥсуа школ аргылара, аартра, ахәыҷқәа радыԥхьалара.

Амчыбжь алагамҭеи анҵәамҭеи рыҩнуҵҟа аԥсуаа иалкаау, иҷыдоу амшқәа рымоуп, урҭ "амшшьарақәа" ҳәа ирышьҭоуп. Ахаҭа ажәа "амшшьара" уазааҭгылозар, уи еилоу ажәоуп, ишьақәгылоуп ажәақәа "амш", "ашьара" реицҵарала.

Аҽаҩраҭагалара анцәахәы Џаџа илызкны аԥсуаа уажәааны имҩаԥыргоз аныҳәара дазааҭгылеит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентрр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Аҵыхәтәантәи аамҭазы узеигәырӷьо хҭысуп, Ҭырқәтәыла инхо аԥсуааи Аԥснытәи рашьцәеи дареи аимадара ахьрыбжьалаз, рыцәгьеи рыбзиеи ахьеицеиҩыршо. Убас еиԥш, ааигәа, Аҟәатәи ажәабатәи Ашьхарыуаа рышкол аҟны акыршықәса раахыс аус зуа арҵаҩы Цуца Аҳәԥҳа, аԥсҭазаараҿы дыззыҳәоз лгәыхәтәы наӡеит ҳҳәар ҳалшоит. Шәаԥхьа Сырма Ашәԥҳа иазлырхиаз аматериал.

Аԥсуаа рҿы арахәааӡара иадҳәалоу аныҳәарақәа уаанӡа ишымҩаԥыргози, иахьа урҭ рҟынтә еиқәхази дырзааҭгылоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.