Сырма Ашәԥҳа, Sputnik
Аԥсуа жәлари ауаԥс жәлари еицырзеиԥшу ҭоурыхтә лахьынҵак еиднакылоит. Арҭ ажәларқәа наџьнатә аахыс рыдгьыл аҿы аҭынчра аҟалара иазықәԥоит. Зыԥсадгьыли зыуаажәлари рыхьчара зшьа-зда иалоу ауаԥсаа изныкымкәа аӷа иҿагыланы аибашьрақәа ирықәшәахьеит. Хыԥхьаӡарала имаҷқәоу, аха доуҳала иӷәӷәоу ауаԥсқәа изнысхьоу рыԥсҭазааратә мҩа шьала икәабоуп. Мҩахәасҭацыԥхьаӡа, ҭыԥцыԥхьаӡа ҽеила уааҭгылан уӡырҩыр, иҟалап амаалықьцәа рыҵәаабжьы угәы инықәҩыр, абыргцәа ргәынқьбжьы уаршанхар…
Ишырҳәо еиԥш, ашьа зықәҭәам адгьыл ԥсадгьылӡам, ус баша дгьылуп. Ауаԥс дгьыл зыжәлар ршьала иҿыху иԥшьоу дгьылуп. Аибашьра анцоз аамҭазы аҭынч уааԥсыра рзы хеиқәырхагас иҟаз Зартәи амҩаду акәын, убри ала акәын Аахыҵ Уаԥстәылантә Нхыҵ Уаԥстәылаҟа излацоз, аха аӷацәа хәыҷи-дуи аӡәгьы дымшаҭакәа ибылны, иццышәны иқәырҵеит.
"Аԥсра адәҳәыԥш" ҳәа изышьҭоу аҭыԥ аҟны цәгьаԥсышьа зҭаны иҭадырхаз ауаԥсаа рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп ахәыҷқәеи абыргцәеи, игәыҭшьаагоу уи асахьа наунагӡа сыблақәа ирхымҵуа иаанхеит. Ус еиԥш имаҷым угәы ҭызшьаауа ахҭысқәа. Ауаԥс жәлар ирхыргаз агәаҟра сагәылаԥшны избартә еиԥш аҭагылазаашьа сыман изныкымкәа Аԥснытәи аделегациа журналистк лаҳасаб ала срыцны аныҟәарақәа анымҩаԥаҳгоз. Аибашьра еилгеижьҭеи шықәсқәак шҵхьоугьы, ауаԥс дгьыл иану ашәахсҭақәа имӷьаӡацт…
Адунеи зыршанхаз хҭысны иҟалеит 2004 шықәса, Беслан ақалақь аҿы иҟалаз атрагедиа. Цәыббрамзазы, аҵарашықәс алагамҭазы актәи ашкол аҟны иҟалаз атерракт иахҟьаны 314-ҩык рыԥсҭазаара иалхын, урҭ рыбжьара 186-ҩык аҵаҩцәа ракәын, еимгеимцарак иалагӡаны рхәыҷратә дунеи иагәылшьаан амаалықьцәа.
"Амаалықьцәа рықалақь" - абас ахьӡуп ахлымӡаах ахьыҟалаз, Беслан ақалақь аҿы ахәыҷқәа ахьыҩнаршьыз ашкол азааигәара иҟоу рҳаҭгәынқәа ахьгылоу анышәынҭра ду. Убри иаҿурԥшыр ҟалоит Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьраан Лаҭа иҭархаз аверталиот иҭаблыз ахәыҷқәа. Амаалықьцәа рықалақь аҿы иаакәыршаны иҟоу аҳаҭгәынқәа улаԥш ҳәаа рыхьӡом, гәыӷәӷәак змам иакәымзар, уи аҩыза алаԥшра гәаӷьыуацәоуп. Уаҟа ашьац макьанагьы ицәаакуп, адгьыл ашьа аламбаӡац.
Ари ахҭыс адунеи зыршанхаз акакәны иҟалеит. Сыбла иахьагьы ихгылоуп азеиԥш нышәынҭрақәа рҟны абаҟақәа иргәылыҷҷаауа ирну амаалықьцәа рхаҿсахьақәа, рыхьӡқәа, рыжәлақәа, рыхәмаргақәа.
Иҟан урҭ рахьтә игәырӷьаҵәа актәи акласс ахь зшьапы еихызгаз, уи ашықәсан ашкол иалгақәоз, зышколтә ԥсҭазаара жәҩангәашәԥхьарак еиԥшны, гәыӷра шәкы рыманы. Уи аҽны ашкол ашҭахь зшьапы еихызгаз зегьы сааҭқәак рнаҩс ирзыԥшыз здыруадаз?.. Анаџьалбеит, шаҟа игәаӷьыуацәоузеи зны-зынла ари адгьыл ԥшӡа ақәынхара…
Сыхшыҩ аҿы иааиуеит абаҟақәа ирныз ахьӡқәеи ажәлақәеи акык-ҩбак, урҭ лассы-лассы ианысгәалашәо ыҟоуп: Рада Салказанова, Ӡирасса Басаева, Мадина Пухаева, Диана Карсанова, Мадина Кусова,ус шаҟаҩы… Аԥсныҟа саныхынҳә, акыраамҭа сшьара сықәломызт, схәыцра исзалхуамызт сызлаԥшыз ахлымӡаах.
Шаҟа иуадаҩыз ҩыџьа зыԥҳацәа аҵыхәтәантәи рыԥсыԥ алагаҩагара нымҵәандаз ҳәа иԥшыз ан лыгәжәажәара. Шаҟа иуадаҩыз иҿажәкуаз ахәыҷқәа "аӡы, аӡы!" ҳәа ианыҵәаауаз, усҟан уара акала уанзырмыхәоз. Аԥсыбаҩқәа, уаҟа икашыз ашьа, еиуеиԥшымыз ахьӡқәа, аха еиԥшыз алахьынҵақәа, урҭ зегьы дара рхатәы ԥстазаара рзыԥҵәан…
Цәыббрамза 1 азы, Беслан акалақь аҿы ашколқәа рышәқәа аркуп, лахьеиқәҵаратә мшуп, ус иаанхоит наунагӡагьы. Аҳаҭгәынқәа ирхагылоуп "Дерево Скорби" захьӡу аџьазтә композициа, уи агәыцә аҟны ԥшьҩык аҳәса ишьҭыхны ирку рнапқәа ирынӡалоуп амаалықьцәа, иҭахаз ахәыҷқәа символра рызуа.
Уаҳа ари аҩыза дунеихаан иҟамлааит, ахәыҷқәа гәҭынчрала аҵара рҵааит, имгааит аибашьра иазку ахысбыжьқәа, ҳадгьылқәа рҿы наӡаӡа ишьақәгылазааит Аиааира, Аҭынчра, уи еихазҳауа, изыхьчо абиԥарақәа еиҵагылалааит.
Мҩамш адунеи лашахь, мҩамш аҵарадыррахь!