Сырма Ашәԥҳа, Sputnik
Анҵамҭа аҩра саналагоз, схаҿы иааит Ҭырқəтəыла инхоз ҳпоет ду, ашықəс рацəа нызҵыз ҳџьынџьуаҩ Омар Беигəаа иажəақəа: "Аԥсуа Анцəа дшаны адəы дзықəиҵаз дԥишəаларц ауп", - ҳəа. Ииашаҵəҟьаны, изныкымкəа лабҿаба избахьеит, агəрагьы згахьеит егьа аамҭа царгьы, аҳəаанырцə инхо ҳашьцəа излыҵыз рыжəлар, урҭ иныҟəырго ркультура, рҵас, рқьабз ахааназы ԥсра-ӡра амҩа ишанырымҵо. Ашəак мҳəакəа изырхəлахьада, аха Ҭырқəтəыла дыҟаны, даԥсыуаны ашəа хаак аҵыхəтəанӡа изҳəахьада?.. Шаҟа хьааи, шаҟа гəыӷреи аҵаҵəахузеи урҭ ацəаҳəақəа.
Ааигəа, Ҭырқəтəыла, Сҭампыл еиҿкаау аԥсуаа ркультуратə хеидкылаҿы сара слықəшəеит аԥсыуа ԥҳəызбак. Лареи сареи ҳзеибадыруамызт, аха ишыҟасҵалац еиԥш, сналыдгылан слазҵааит: "Бзеиуада, ибыжəлоузеи?" - ҳəа. "Сара с-Аҭрышԥҳауп, сдацқəа Аԥснынтə иаауеит", - лҳəеит. Уи акəхеит, ари аԥҳəызбеи сареи ҳаиҿцəажəара аҽарҭбааит, ирацəан уи ауха ҳазлацəажəаз, иаҳгəалаҳаршəаз ажəытə-аҿатə.
"Сара с-Аҭрышԥҳауп, Шьанур сыхьӡуп. Ҭырқəтəыла, Бычқы ду ҳəа изышьҭоу ақыҭаҿы сынхоит. Ҳазҭагылоу аамҭазы Сҭампыл сыҟоуп, араҟа имҩасуеит сусура, сыԥсҭазаара. Саб Феҳми ихьӡын, сан Егԥҳауп, Незеҳаҭ лыхьӡын. Сҭаацəа зегьы аԥсацəоуп, иҳаиуам атəым милаҭ дҳалаӡам", - абас аибадырратə ҟазшьа змаз ацəажəара хацҳаркит Шьанури сареи.
Ииашаҵəҟьаны, Шьанур дазгəыдуны еиҭалҳəон лара лхəыҷра шықəсқəа зыдҳəалоу лқыҭа, лыуаажəлар рыӡбахə. Иҟамзар ҟаларын мышкы леиҳабацəа Аԥсынреи, араҟа инхо аԥсуааи рыӡбахə ианаламцəажəоз. Шьанур лакəзар, лхатəы бызшəала аҷҷаҳəа дцəажəоит. Уи зыбзоуроу, хымԥада, лани, лаби, иаалыкəыршаны аԥсышəала ицəажəоз ауааи ракəын.
"Сара санду, сан лан, д-Цыбаԥҳан. Санду лаб иоуп Аԥснынтə иааз, саб иан Қəачԥҳауп, арахь Аӡынба, Кəаӡба, Қəачаа еишьцəоуп рҳəоит, аиуареи аиашьареи ҳабжьоуп. Аҵыхəтəаны, амҳаџьырра аамҭазы Аԥснынтə иқəҵыз Аҭрышбақəа Гəдоуҭа ааион, Ҟəланырхəа ақыҭан инхон рҳəоит, иҟоуп Гәбаадәы аҟынтə иаақəаз Аҭрышбақəагьы. Еҳ, аҭоурых иаҵоу аиашара еилкааны адырраа зыԥсоузеи?!" - дҳацəажəон Шьанур Аҭрышԥҳа.
Шьанур Аҭрышԥҳа дҭаацəароуп, лыԥшəма даԥсыуоуп, Цəеибоуп. Ҩыџьа аԥацəа рымоуп, иреиҳау аҵараиурҭақəа ирылгахьеит, аус руеит. Лԥеиҵбы аӷба ныҟəицоит, амшын дхуп. Шьанур лыҿцəажəара акыр аинтерес шаҵоу еиԥш, убасҵəҟьа илылоу абаҩхатəра ухнамхырц залшом.
"Сара, Сҭампыл сырҵаҩуп, араӡны иалхны анапхаҵақəа, ахəдахаҵақəа уҳəа еиуеиԥшым амаҭəахəқəа рыҟаҵашьа дсырҵоит сҵаҩцəа. Аусура ашьҭахь, Сҭампыл аԥсуаа рхеидкылахь саауеит, уимоу милаҭла иаԥсацəам сҵаҩцəагьы сыманы сҿаасхоит. Избанзар ирбарц, ирҵарц сҭахəуп ҳзызгəыдуу ҳкультура. Араҟа аиҳабацəа ргəыԥ еидызкыло ансамбль "Редада" салоуп, аԥсуа бызшəа арҵаразы акурсқəа рахь сныҟəоит, аԥсышəала сцəажəозаргьы, аҩышьа аԥхьашьа сҵарц сҭахуп. Сҩызцəа даара иргəаԥхоит ҳмилаҭ ркультура, гəахəас иҟаҵангьы ирыдыркылоит", - ҳəа азгəалҭоит Шьанур Аҭрышԥҳа.
Шьанур Аҭрышԥҳа лыхшара аԥсыуа ҵасла илааӡеит, аха аԥсышəала ргəы ишаҭаху иахьзымцəажəо хьаас илымоуп. "Уигь арҽеира Анцəа ҳақəыршəа", - лҳəоит лара.
"Сара сԥеиҵбы Аԥсныҟа днеихьеит, акыр деимдахьеит, ибахьеит, саргьы ҩышықəса раԥхьа снеит. Аиаша шəасҳəоит, сгəы-сыԥсы уахь иааныжьны сааит. Схəыҷқəагьы саргьы ҳазшаз иҳаҭəеишьар, Аԥсныҟа ҳамнеир ҳауӡом. Уаҟа ушьапы зықəгылоу адгьыл цəажəоит, зегьы аԥсы рхоуп. Ҳанасыԥ, ҳгəыӷырҭа, ҳаԥсы, зегь ахьыҟоу Аԥсынроуп", - лгəы ԥшаауа дсацəажəон Ҭырқəтəыла инхо ҳџьынџьуаҩ.
Аԥсны зыԥхыӡ иалоу, зандуцəа, забдуцəа уи абара ишазгəыкуаз зыдунеи зыԥсахыз, урҭ ирхылҵыз ирхьаауп, иргəыбылроуп рџьынџь дгьыл. Ирҭахуп араҟа еизҳарц, еиҵыҵырц, рыҵəҩаншьап адырсырц. Иҟоуп Аҭрышаа иреиуаны зыԥсадгьыл ашəарҭа ианҭагыла бџьаршьҭыхла изыхьчаз. Хаҭала сара сзы фырхацəак ирҩызцəоуп урҭ. Иаҳҳəозар, зыԥсадгьыл аҿы инхо, араҟа аҭаацəара аԥызҵаз Муҳаррем Аҭрышба, Иауз Аҭрышба, Иашьым Аҭрышԥҳа. Зыӡбахə сымоу Аҭрышаа Аԥсадгьыл рыхьчеит, ашьа азкарҭəеит, уи аԥеиԥш бзиа иахьыҟазаалак еигəырӷьоит.
Иара убас, санҵамҭаҿы иазгəасҭарц сҭахуп гəыла-ԥсыла Аԥсны иадҳəалоу, хаҭала акыр пату зқəысҵо, 70-тəи ашықəсқəа раахыс зыԥсадгьыл иаҭаауа абырг хатəра, Ҭырқəтəыла, Узунџьуурман ақыҭаҿы инхо Бениамин Аҭрышба. Ҳаҭыр зқəу Бениамин Аҭрышба, шықəсқəак раԥхьа Аԥсны дааны даныҟаз, ҳаиҿцəажəараҟны ус азгəеиҭеит: "Сара ҩыџьа аԥацəа сымоуп, руаӡəк Ҭырқəтəыла даанхаргьы, аруаӡəк Аԥсныҟа дымнер суӡом", - ҳəа. Ииашаҵəҟьаны, инаигӡеит Бениамин иҳəахьа. Иахьа, иабацəа, иабдуцəа зныҵыз Аԥсны ԥшӡа инхоит Бениамин иԥеиҳаб Осман Аҭрышба иҭаацəеи иареи, абраҟа изҳауеит иԥа хəыҷгьы.
Абасала, Шьанур Аҭрышԥҳа илыбзоураны, аҽарҭбааит Аҭрышаа ирыдҳəалаз схəыцрақəа. Шьанур лхы-лгəы иҭоу зегьы лара ишылҭаху иналыгӡарц азы ҳлықəныҳəоит. Ҳаиҿцəажəара ахыркəшамҭазгьы Аԥсныҟа иаалышьҭыз асаламқəа зегьы хаҭа-хаҭала ишəанасшьоит.
"Сеиҳабацəа рнапқəа гəыдыскылоит, сеиҵбацəа рыблақəа срыгəӡуеит. Ҳаԥсуареи ҳаԥсадгьыли еимадазааит, ҳазшаз ҳшьамдгьыл ҳахимбааит!", - абас дҳақәныҳәеит Шьанур Аҭрышԥҳа, лареи сареи ҳаиҿцəажəара ахыркәшамҭазы.
Иара убас шәаԥхьар ҟалоит:
Иԥсҭазаара Аԥсны иадиҳəалеит: Муҳаррем Аҭрышбеи Асҭанда Џьапуаԥҳаи рҭаацәа
Аҭрышԥҳа: аԥсуа ԥҳәыс адунеи аҿы зегь реиҳа иӷәӷәоу ԥҳәысуп