Араионқәа рыбиуџьеттә ҭакԥхықәрақәа шынарыгӡо, Аԥсны ахадарахь акандидатцәа ираԥхьагылоу ВЦИОМ асоциалогиатә ҭҵаарадыррала, аҳәынҭқарра аԥсахраз иҭаркыз, Гагра ауаа шҭахаз уҳәа ртәы Sputnik аматериал аҿы.
Абиуџьеттә хыдҵақәа
Абиуџьеттә ҭакԥхықәрақәа рынагӡара иалацәажәеит Аԥсны ахада инапынҵақәа назыгӡо Валери Бганбеи араионқәа рхадацәеи реилатәараҿы.
Араионқәа рхадацәа аҳасабырбақәа ҟарҵеит ари ахырхарҭала русура атәы, иазгәарҭеит иҟоу ауадаҩрақәа.
Гагра араион аҟны араионтә биүџьет 20 миллион мааҭ ыҟоуп, ажьырныҳәамзатәи аҭакԥхықәрақәа – 64 миллион мааҭ. Абиуџьеттә сектор аусзуҩцәа рулафахәы шеибгоу ирызшәахоит.
Гәдоуҭа араион абиуџьеттә сектор аусзуҩцәа рџьаԥса ашәаразы ареспубликатә биуџьет аҟынтәи ацхыраара аҭаххар алшоит.
Аҟәа араион аҿы ажьырныҳәамза 1 азы иҳаҩсыз ашықәс афинанс цәынха абзоурала, абиуџьеттә сектор аусзуҩцәа рҿаԥхьа иҟаз аҭакԥхықәрақәа зегьы нагӡан.
Гәылрыԥшь араион аҿы ажьырныҳәамзазтәи ауалафахәы ашәаразы иахәҭоу аԥара абиуџьет аҿы иааныжьуп.
Очамчыра араион абиүџьет шьаҭас иамоуп аԥсыӡкратә усхк аҟынтәи ахашәалахәы. Сынтәа урҭ арбагақәа маҷуп.
Тҟәарчал араион иҳаҩсыз ашықәс азы ареспубликатә биуџьет аҟынтәи 35 миллион мааҭ рҟынӡа аԥара амоуӡеит. Аха, ажьырныҳәамзазы абиуџьеттә хыдҵақәа нагӡахоит.
Аԥсны афинансқәа рминистрра 2024 шықәса анҵәамҭазы Гал араион ацхыраара азыҟанаҵеит аԥаразоужьреи ашәарацҵақәеи рҟазшьала. Ауал амаӡам.
ВЦИОМ азҵаараҭҵаара
Аԥсны ахада иалхрақәа рҟны Бадра Гәынба аиааира игар илшоит Ауаажәларратә гәаанагара аҭҵааразы Урыстәылазегьтәи ацентр (ВЦИОМ) имҩаԥнаго аҭҵаарақәа рылҵшәақәа рыла.
Аҭҵаара иалахәыз алхыҩцәа рҟынтәи 32% рыбжьы ирҭар ҟалоит, арҭ арбагақәа ҩынтә еиҳауп Адгәыр Арӡынба (15%) иоуз раасҭа. 7% рыбжьы ирҭарц ргәы иҭоуп Олег Барцыц, 5% — Роберт Аршба, 2% — Адгәыр Хәырхәмал.
"Ҭелла 1634-ҩык ҳрызҵааит ажьырныҳәамза 19-21 рыҩнуҵҟа. 2,4% рҟынӡа еилагара ҟалар ауеит", — иҳәеит Ауаажәларратә гәаанагара аҭҵааразы Урыстәылазегьтәи ацентр (ВЦИОМ) ахада Валери Фиодоров.
Иааидкыланы Аԥсны ахада иалхрақәа рҟны алхыҩцәа рааира — 69% иартәар ҟалоит ҳәа аадырԥшуеит Ауаажәларратә гәаанагара аҭҵааразы Урыстәылазегьтәи ацентр имҩаԥнаго аҭҵаарақәа. Уи аан алхрақәа анымҩаԥысуа амши аамҭеи рдыруеит аҭҵаарақәа ирылахәыз 77% ауаа.
Абжьыҭара аҷыдарақәа
Ареспубликаҿы ашәҟәы иҭагалам Аԥсны атәылауаа аҳәынҭқарра ахада иалхрақәа рҿы атәылауаҩшәҟәи абжьыҭаразы азин шрымоу зырҵабыргуа ашәҟәи рыла абжьыҭара рхы аладырхәуеит ҳәа аанацҳауеит Алхратә комиссиа хада.
Алхратә зин азы аршаҳаҭга алхҩы хаҭала Алхратә комиссиа хадаҿы ирҭоит жәабран 5 инаркны 15 рҟынӡа.
Аршаҳаҭга ишаҳәо ала, атәылауаҩ алхырҭатә ҭыԥ хадаҿы иҟоу асиа-цҵахьы дадырбоит.
Алхратә биуллетен анрырҭо, аршаҳаҭга рымхны, асиа-цҵа иацырҵоит.
Заанаҵтәи атәыла ахада иалхрақәа мҩаԥгахоит жәабран 15 рзы.
Ахәԥҵәақәа раанкылара
2025 шықәсазы афымцамч ахархәараз ахәԥҵәақәа рыцҵара ҳазҭоу ашықәс мшаԥымза 1 аҟынӡа иаанкылоуп. Уи азы ииасыз амчыбжь азы Аԥсны ахада инапынҵақәа назыгӡо Валери Бганба Ақәҵара инапы аҵаиҩит.
Аусмҩаԥгатә рыдыркылеит "ахархәара зҭоу афымцамч ахәԥса алхразы азинмч змоу аусбарҭақәеи аиҿкаарақәеи хра амамкәа русура амҩаԥгара хшыҩзышьҭреи аԥареизгара аиӷьтәра хықәкыси иҟаҵаны".
"Амшынеиқәафымцамчи" Аҟәатәи афымцеихшарҭақәа русбарҭеи напынҵаны ирыҭоуп 2025 шықәса ажьырныҳәамза 1 инаркны мшаԥымза 1 аҟынӡа 2024 шықәсазы афымцамч азы ишьақәдыргылаз ахәԥҵәақәа рхы иадырхәаларц, афымцамч ахархәаразы ироуз ахашәалахәы аҟынтәи 30% иреиҵамкәа акоммерциатә фымцамч ахә ашәаразы иԥхьакзарц.
Абаџьԥҵәақәа рырҽеира
Ахәԥса ҿыцқәа шьақәдыргылеит аҳазалхратә аусхк аҿы азакәанԥҵара ЕАЕС-и Урыстәылеи рактқәа реишьаршәалараз апрограмма аҳәаақәа ирҭагӡаны 2024 шықәса лаҵарамза 31 рзы Аминистрцәа реилазаара иаднакылаз Ақәҵарала.
Аԥсны ари апрограмма анагӡара ахахьы иагеит 2014 шықәсазы анапы зҵаҩыз аиҩызареи астратегиатә партниорреи рзы Аԥсни Урыстәылеи ирыбжьарҵаз аиқәшаҳаҭра ашьаҭала.
Аиҭакрақәа ирыҵаркит атауартә позициақәа реиҳарак, амчра роуит ажьырныҳәа 1 азы 2-3 процент рыла иҟоу абаџьқәа рышьҭыхрала.
Иаарласны Аԥсны иаԥҵахоит ажьырныҳәамза 1 аахыс амчра зауз аҳазалхратә баџьқәа рырҽеиразы ажәалагалақәа реиҿкааразы аусуратә гәыԥ.
Абри атәы иҳәеит атәыла ахада ин. н. Валери Бганба амаҭәаҭирҭа џьармыкьақәа рҿы амаҭәеи ашьапымаҭәеи зҭиуа анаплак маҷқәа рхаҭарнакцәа рԥылараан.
Адәныҟатәи аусқәа рминистрра иҟанаҵаз адныҳәалара
Адәныҟатәи аусқәа рминистр инапынҵақәа назыгӡо Сергеи Шамба Приднестровиатәи иколлега Витали Игнатиев идиныҳәалеит аиҩызареи аусеицуреи рзы Аиқәшаҳаҭра анапаҵыҩра 32 шықәса ахыҵра.
Аԥсни Приднестровиеи рыжәларқәа реизҳазыӷьара ахьӡала, наҟ-ааҟтәи аинтересқәа змоу ахырхарҭақәа зегь рҟны аҳәынҭқаррабжьаратә еизыҟазаашьақәа рыҿиара ԥхьаҟагьы иацырҵалоит ҳәа аҳәоит адныҳәалараҿы.
Аԥсны аҳәынҭқарра аҭоурых аҿы раԥхьаӡатәи Жәларбжьаратәи Аиқәшаҳаҭра анапаҵыҩра мҩаԥысит ажьырныҳәамза 22 1993 шықәсазы Приднестровиатәи Молдавиатәи Ареспубликеи Аԥсни рыбжьара.
Атәылауаҩра амхра
Аԥсуа бизнесмен Леуан Миқаа урыстәылатәи атәылауаҩра имхуп ҳәа аанацҳауеит RT, аԥшьаша, ажьырныҳәа 23 рзы.
Урыстәылатәи азинхьчаратә усбарҭақәа ари аинформациа шьақәдырӷәӷәеит.
"Аԥсны ахада и.н. Валери Бганба Аԥсны АдәАР анапы ианиҵеит Апарламент адепутат Кан Кәарҷиеи ауаажәларратә усзуҩ Леуан Миқааи Урыстәыла атәылауаҩра рымхуп ҳәа иҟоу аинформациа еилнаргарц" ҳәа аанацҳауеит атәыла ахада ин.н. ипресс-маҵзура.
Леуан Миқааи Кан Кәарҷиеи алахәын 2024 шықәса абҵарамзазы Аԥсны имҩаԥысуаз аҿагыларатә акциақәа, уи иахҟьаны атәыла ахада Аслан Бжьаниа инапынҵақәа шьҭеиҵеит, уи ашьҭахь аҳәынҭқарра ахада заанаҵтәи иалхрақәа рымҩаԥгара аҿҳәара аҭан.
Иԥсҭазаара далҵит Даур Инаԥшьба
Аԥсны зҽаԥсазтәыз ажурналист, арратә корреспондент, "Ахьӡ-аԥша" аорден ахԥатәи аҩаӡара занашьоу Даур Инаԥшьба иԥсҭазаара далҵит ажьырныҳәа 20 рзы.
Даур Инаԥшьба Аԥсуа радио аҟны аусура далагеит 23 шықәса анихыҵуаз. Уи ашьҭахь дҭалоит Москватәи аҳәынҭқарратә университет ажурналистика афакультет, уи даналга ашьҭахь агазеҭ "Аԥсны ҟаԥшь" аҟны аусура далагеит.
1990 шықәса инаркны Аԥсуа телехәаԥшраҟны аус иуан. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатә еибашьраан Мраҭашәаратәии Мрагыларатәии афронтқәа рҟны арратә корреспондентс дыҟан, ианашьоуп "Агәымшәаразы" амедал.
Даур Инаԥшьба 64 шықәса ихыҵуан.
Аҳәынҭқарра аԥсахҩы
Аԥсны атәылауаҩ Каха Мурадов 15 шықәса зрежим рӷәӷәоу аколониаҿы баандаҩрыла ахгара иқәҵоуп.
Иреиҳаӡоу аӡбарҭа аӡбрала иара арратә маӡақәа атәымҳәынҭқарра иардыруа аҳәынҭқарра аԥсахра мҩаԥигон ҳәа ишьоуп.
Аусҭҵаара адыррақәа рыла иара Аԥсны ашәарҭара иҭазыргыло аинформациа Қырҭтәыла амаҵзура ҷыдақәа ириҭон.
Мурадов Қырҭтәыла Аҳәынҭсовет Гагратәи абаталион уаанӡатәи адҵаҟаҵаҩцәеи, агәыԥ "Мхедриони" алахәылацәеи, иара убасгьы УкрАМ рганахьала еибашьуа ақырҭуа легион алахәылацәеи дырныруан.
Гагра арыцҳара ҟалеит
Ажьырныҳәа 21 ахәылбыҽха Гагра иҟалаз амашәыр иахҟьаны хҩык ауаа ҭахеит. Sputnik Гагра араион аҿтәи АҶА аиқәырхаратә ҟәша аҟны ишазеиҭарҳәаз ала аҭыԥан инхоз ахаҵа Аҟәатәи амҩаду аҿы иҟоу авокзал иахьаҵанакуа аӡцарҭа ажразы атехникеи аусуҩцәеи дрыԥхьеит.
Идырцәа ҩыџьеи иареи иҟаҵаз аусурақәа гәарҭарц ажра иҭалеит, убри аан иҵжааз адгьыл рықәҳаит. Аҭыԥ ахь инеиз аиқәырхаҩцәа ауаа анышәеиқәыжьра иаҵыргеит, аха рыԥсҭазаара иалҵхьан. Уи шьақәырӷәӷәан араионтә хәшәтәырҭаҿы.
Аизак нагӡа
Ҩ-хьтәы медалк даԥсахеит Михаил Џьанба "Сириус" имҩаԥысуа аҳәеилышьраз иаарту ачемпионат аҿы.
Иара иреиӷьу ҳәа далыркааит 2011 шықәса рзы ииз аҷкәынцәа рыбжьареи 2010 шықәсазы ииз арԥарцәа рыбжьареи.
Аспортсмен қәыԥш аҽазыҟаҵарақәа мҩаԥигоит Павел Коршунов инапхгарала аҟәатәи ахәыҷтәы-ақәыԥшратә аспорт школ аҟны.
Иара убас, Аԥснытәи аҳәеилышьҩцәа "Сириус" имҩаԥысуаз иаарту ачемпионат аҿы аԥхьахәтә ҭыԥқәа ааныркылеит. Давид Арӡынба "араӡны" даԥсахеит, Ирена Бебиаԥҳаи Глеб Волкови "аџьаз" медалқәа ранашьахеит, абри атәы аанацҳауеит Аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭеилакы.
Аԥсныҟа аԥсшьара
Аԥсны Аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭеилакы аиҳабы Ҭарашь Ҳагба далахәын "Ҭаҭарсҭан ашықәс астудент – 2024" аҳамҭа анашьара иазкыз аусмҩаԥгатә.
Иара аҳамҭа анеишьеит "Ашықәс аспорттә еилазаара" аноминациаҿы аԥхьахә згаз Казантәи аҳәынҭқарратә аенергетикатә университет астуденттә спортклуб "Энерго". Аҳамҭа — Аԥсны мчыбжьык аԥсшьараз асертификат.
Аԥсуа ҳәыҳәқәа
Москватәи ацәыргақәҵаҿы актәи аҭыԥ ааныркылеит аԥсуа жәла иаҵанакуа аҵыхәа еиқәаҵәеи аҵыхәа аԥырцәԥшреи змоу аҳәыҳәхкқәа.
Аҳәыҳәааӡаратә клуб аиҳабы Роланд Гамгьиа ишиҳәаз ала аԥсуа ҳәыҳә жәла хыхын Аԥсны Аиааира 30 шықәса ахыҵра аҳаҭыр азы, уи 15 шықәса аамҭа аҭаххеит.
Уажәазы ус еиԥш иҟоу аҳәыҳәқәа арбаӷьқәеи арцынақәеи 20-20 ыҟоуп, урҭ рыбжа Воронеж иҟоуп. Абасала, ҭыԥк аҿы аҵарақәа чмазҩхар, урҭ рыжәла еиқәхарц ҳәа иҳәеит "Аԥсуа телехәаԥшраҿы" иара.
Гамгьиа игәҭакқәа иреиуоуп Аҟәатәи амаамынқәа рааӡарҭаҿы аԥсабараҭҵааҩцәа қәыԥшцәа рыклуб аартреи Аԥсны аҳәыҳәқәа жәларбжьаратәи рцәыргақәҵа аиҿкаареи.