Аԥсны ахада ареспублика араионқәеи ақалақьқәеи рыҟны игәаҭаратә ныҟәарақәеи имҩаԥигаз аилацәажәарақәеи, Апарламенти Аминистрцәа реилазаареи ирыдыркылаз аӡбамҭақәеи ртәы шәаԥхьар шәылшоит Sputnik аматериалқәа рҿы.
Атәыла ахада игәаҭаратә ныҟәарақәа
Ииасыз амчыбжь азы Аԥсны ахада Аслан Бжьаниа Гәдоуҭеи Гагреи араионқәеи Аҟәа ақалақьи рыҟны агәаҭаратә ныҟәарақәа мҩаԥигеит.
Араионқәа рхадацәеи аҳәынҭусбарҭақәа рнапхгаҩцәеи атәыла ахада иҿаԥхьа аҳасабырбақәа ҟарҵеит 2023 шықәса азбжазтәи русуразы. Бжьаниа дырҭааны ибеит Аинвестпрограммеи абиуџьеттә ԥарақәеи рыла идыргыло аргыларақәа.
Хаҭала атәыла ахада даҭаан ибеит Мгәыӡырхәа ақыҭан аӡымҩангага ашьҭаҵараз аусурақәа шцо. Хара имгакәа 340 ҩнаҭа рахь аӡыржәтә неиуа иҟалоит.
Гәдоуҭа ақалақь аҿы иааиуа акурорттә аамҭазы аусура иалагараны иҟоуп еиҭашьақәыргылоу, 200 ҭыԥ змоу апарк-отель "Черноморец". Абизнесуаа ари ахыбра иақәдырхарџьраны иҟоуп 120 - 150 миллион мааҭ.
Аԥсны ахада Аслан Бжьаниа ахылаԥшра-аушьҭырҭатә ҭыԥ "Ԥсоу" аҿы анҭыҵтәи аилацәажәара мҩаԥигеит ахаша, ԥхынгәы 26 рзы. Ашьашәаларатә усбарҭақәа рхадацәа аушьҭырҭатә ҭыԥ аусура еиҳа еиӷьны аиҿкаараз руснагӡатәқәа ртәы еиҭарҳәеит. Атәыла ахада аҳәаа аинфраструктура дахәаԥшит, игәеиҭеит ҩымчыбжь раԥхьа идыргылаз аҳәаахьчаратә отриад аштаб ахыбреи автовакзал аҵакыреи.
Атәыла ахада анапынҵа ҟаиҵеит автовакзал аԥшырҭатә уада архьшәашәагақәа рыла еиқәдыршәарц, агәамҭаԥсарҭақәа дыргыларц, авидеохылаԥшратә камерақәа ахьыҟам икнарҳарц.
Бжьаниа аҳәынҭқарратә ҳәаа аинфраструктура "ицәгьам" ҳәа ахиҳәааит, аха убри аан иазгәеиҭеит автовокзал аҭыԥ ишықәҵатәу, аныҳәатә хҭысқәа раан асасцәа рыдкылара шеиҿкаатәу.
Аԥшьаша, ԥхынгәы 27 рзы, Аԥсны ахада Аслан Бжьаниа Тарас Шамба ихьӡ зху апарк аҿы аусурақәа шымҩаԥысуа гәеиҭеит. Ара аусурақәа хыркәшахоит Аиааира амш цәыббра 30 рҟынӡа. Ахарџьынҵа - 17 миллиони 936 нызқь мааҭ ыҟоуп.
Иара убас, Аслан Бжьаниа Аҟәатәи ашьхаҿы аԥшырҭатә ҭыԥи Ацҳа ҟаԥшьи рыҟны аиҭашьақәыргыларатә усурақәа шцо днеины игәеиҭеит. Аҟәа ахада Беслан Ешба иҳәеит аусурақәа Аиааира амш аламҭалаз ишхыркәшахо.
Уаанӡатәи аԥсшьарҭа ҩнқәа МВОи ПВОи рҟны ахада изеиҭарҳәеит аиҭашьақәыргыларатә усурақәа ахыркәшарахь ишнеиз, цәыббрамзазы ишалшо раԥхьатәи атуристцәа рыдкылара.
Уи адагьы ПВО аҵакыраҿы иаартхоит аинновациатә косметологиеи апластикатә хирургиеи рклиника.
Ахада аиԥыларақәа мҩаԥигеит
Аԥсны ахада Аслан Бжьаниа Ҭырқәтәыла иҟоу Аԥсуа культуратә хеидкылақәа рфедерациа ахаҭарнакцәа дырԥылеит.
Аиԥылараҟны иазааҭгылан аекономика аҿиаразы иактуалтәу азҵаарақәа, аҩнуҵҟатәии адәныҟатәии аполитика. Аҳаирбаӷәаза аартреи апартаментқәа рыргылареи азҵаарақәа ирылацәажәеит. Атәыла ахада аус адулара иаҿу апроектқәа хәҭа-хәҭала дырзааҭгылеит.
Адиаспора ахаҭарнакцәа Атәыла ахада иарҳәеит зынагӡара иаҿу апроектқәа аԥсуа диаспора агәҭынчымра шрызцәырнаго атәы.
Аԥсуа культуратә хеидкылақәа рфедерациа ахантәаҩы Мураҭ Махариа аҳәамҭа ҟаиҵеит, атәыла ахада имҩаԥиго аполитика дшадгыло азы ателехәаԥшрала дықәгыларц шилшо.
Махариа иазгәеиҭеит, Ҭырқәтәыла инхо аԥсуаа рџьынџь ԥсадгьыл аҟны аҭынчра шырҭахәу.
Аԥсны ахада Аслан Бжьаниа иара убасгьы дырԥылеит аԥснытәи аинтеллигенциа ахаҭарнакцәа - аҵарауааи аҟазауааи, ирзааҭгылеит иахьа иҵарны иқәгылоу азҵаарақәа ртәы.
"Арҭ рҩызцәа аиԥыларақәа еснагь алҵшәа рымоуп. Актуалтә зҵаарақәа рзы, ҳтәылаҿы имҩаԥысуа ахҭысқәа рзы шәара шәгәаанагара, шәабжьгарақәа даара рҵакы дууп", - иҳәеит ахада.
Аҳәынҭқарра ахада изеиҭарҳәеит академиатә усхк аҟны иҟоу ауадаҩрақәа ртәи урҭ рыӡбашьас ирбои. Бжьаниа ихәҭаахьала ирзеиҭеиҳәеит атәыла аԥсҭазаараҿы иҟоу аусқәа ртәы.
Апарламент асессиа
Аԥсны Жәлар Реизара адепутатцәа ԥхынгәы 26 рзтәи аилатәараҟны еиуеиԥшым азҵаарақәа ирылацәажәеит. Адепутатцәа Аԥсни Урыстәылеи рыбжьара Аҟәатәи аҳаирбаӷәаза аиҭашьақәыргыларазы Аиқәшаҳаҭра шьақәдырӷәӷәеит.
Апроект рыдигалеит адепутат Алхас Барцыц. Иара иажәақәа рыла иахьазы ҩыџьа аинвесторцәа ыҟоуп апроект аус адулара иазхиоу, аилаӡара зауа акомиссиа ҷыда далнакаауеит.
Аргылара ақьыра аамҭа – 49 шықәса, ашәахтә ҷыдаамҭа - 25 шықәса. Аинвестор ахашәалатә шәахтәи афондқәа рахь ашәарақәеи рҟынтәи ихы дақәиҭтәӡам.
Аԥсны Апарламент аҟны Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан "Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан "Ахәцҵаз ашәахтә" ариашарақәа алагаларазы" апроект рыдыркылеит аҩбатәи, аҵыхәтәантәи аԥхьарала.
Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан "Ахәԥсацҵаз ашәахтә" иазԥхьагәанаҭоит азеиԥш ҭагылазаашьа - ахәԥсацҵаз ашәахтә зқәырҵо аргыларақәа ҳәа ишьоу рзы аоперациақәа рымҩаԥгаразы иаархәо атауарқәа (аусурақәа, амаҵзурақәа) рганахь ала ақәынкылақәа рымҩаԥгара. Убри аан азакәан ишьақәнаргылаӡом ахҭысқәа – ақәынкылақәа рышьҭахь иаахәоу атауарқәа рхықәкы аҽанеиҭанакуа.
Аԥсны Апарламент аҵыхәтәантәи аԥхьарала иаднакылеит азакәанԥҵаратә шәҟәынҵақәа рахь ариашарақәа. Аԥсахрақәа аинтернет назлоу аинформациа-телекоммуникациатә ҳақәа рҿы иҟам ала ахцәажәараз ашьауӷатә ҭакԥхықәра шьақәдыргылоит. Уи адагьы ахараԥса иацҵоуп 20-40 нызқьмааҭ рҟынтәи 100-150 нызқьмааҭ рҟынӡа.
Ауаҩы ихьанҭоу ма даара ихьанҭоу ацәгьоура ҟаиҵеит ҳәа иҟам-ианым ала цәаԥҽрыла ахцәажәаразы – 150 - 200 нызқьмааҭ ма 2-5 шықәса ихақәиҭра иалхәдатәра (уаанӡа 2-5 шықәса ихақәиҭра иалхәдатәра).
Аиндикативтә уснагӡеи ачахәи
Аминистрцәа реилазаара ишьақәнарӷәӷәеит 2024 шықәсазы Аԥсны аекономикатә ҿиараз Аиндикативтә уснагӡа.
Ауснагӡа инақәыршәаны атауарқәа, аусурақәа, амаҵзурақәа ааидкыланы рымҽхак 2024 шықәсазы 149,7 млрд мааҭ иҟалоит. Ақыҭанхамҩаҿ – 11 млрд мааҭ, адәныҟаекономикатә усураҿ – 46,3 млрд мааҭ. 2022 шықәса иаҿырԥшны иҟаҵәҟьоу арбагақәа 34% еиҳахеит, 2023 шықәсазтәи иарбаз арбагақәа ирҿырԥшны - 18%.
Аԥсны Аминистрцәа реилазаара ача еизакрылеи акакалеи аҭираз ахәԥса хыхьтәи аҩаӡара шьақәнаргылеит.
Иреиҳау асорт иаҵанакуа, кьылак иҟоу ача ахә 50 мааҭ, 0,6 кьыла иҟоу - 30 мааҭ. Аҩбатәи асорт иаҵанакуа, кьылак иҟоу ача ахә 47 мааҭ, 0,6 кьыла иҟоу - 28 мааҭ.
Ақәҵараҿы иазгәаҭоуп ачаӡраан аӡа ахәԥса 10% еиҳаны еиҭакхар, Аҳәынҭстандарт азин амоуп ачахә ҿыц азы акоеффициент шьақәнаргылар, аха уигьы 10% еиҳамкәа.
Аԥсадгьыл ахь ахынҳәра
Сумбат Кочкониан афронт ахь дцеит Гагра араион Баӷрыԥсҭа ақыҭантәи. Иара аиааира агара уамак шагмыз хабарда дыбжьаӡуеит.
Кочкониан дызлаз аекипаж зықәтәаз аҳаирплан ИЛ-2 Кионигсберг амҵан 1945 шықәсазы аӷацәа ахьтәаз ианкаҳа иақәыз арҭҟәацгақәа бжәеит. Аԥырҩцәа Сумбат Кочкониани Пиотр Неумоини хабарда ибжьаӡыз ирхыԥхьаӡалан.
Асовет аԥырҩы Кочкониан иԥсыбаҩ иҭынхацәа ирыҭан ԥхынгәы 28 рзы. Иԥшаара аларшахеит аԥшааратә гәыԥ "Анамыс" ("Совесть") абзоурала.
Аԥсны иҟоу Аерман уаԥшь ацхыраарала, Кочкониан анышә дамардеит иани иаби рааигәара.
Аиубилеитә пассаџьыр, ацагамҩа ҿыц
"Ласточка" Шәача-Гагра ахырхарҭала аныҟәара иалагеит рашәара 8 рзы. Аԥсныеихамҩа иаанацҳаит ԥхынгәы 28 рзы адәыӷба аԥсныҟа дшаанагаз жәанызқьтәи апассаџьыр.
Уи Москва инхо Алексеи Виноградов иакәхеит. Иара "РЖД-Бонус" абаллқәа изахыԥхьаӡалоуп, уи азы аршаҳаҭгеи аҳамҭақәеи ианаршьеит.
Иара убасгьы "Аԥсныеихамҩа" иаанацҳауеит, Шәачантәи Аԥсныҟа атуристтә дәыӷба "Риҵа" аныҟәара ишалаго азы.
"Риҵа" ныҟәалоит абри амҩацагала: Шәача - Роза Хутор - Гагра - Аҟәа - Шәача - Аҳаирбаӷәаза, Гагреи Аҟәеи ҽнак-ҽнак игылазаауеит. Сынтәа адәыӷба реисқәак роуп имҩаԥнаго, иааиуа ашықәс азы - еиԥмырҟьаӡакәа иныҟәалоит.
Аҟәатәи авангард
Ацәыргақәҵа "Аҟәатәи авангард 80-тәи ашықәсқәа рынҵәамҭазы" аатит Аҟәа аҩаша, ԥхынгәы 25 рзы Ацәыргақәҵатә зал хадаҿы. Уаҟа ицәыргоуп Адгәыр Ӡиӡариа, Виссарион Ҵәыџьба, Александр Семенцов, Евгени Котлиаров, Сергеи Сангалов, Алексеи Шервашиӡе, Ахра Аџьынџьал, Александр Боиаџьан, Валери Арқаниа, Леуарса Быҭәба русумҭақәа.
Ацәыргақәҵатә зал хада адиректор Ельвира Арсалиаԥҳа илҳәеит ацәыргақәҵа аԥшьган аамҭа амозаикак аиԥш аидкылараз ҳәа, иагьазгәалҭеит аусумҭақәа равторцәа аӡәырҩы иахьа Аԥсны анҭыҵ – Германиа, Урыстәыла, аҽа тәылақәак рҿы ишынхо.
Апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны идырбан адокументалтә фильм 70-80-тәи ашықәсқәа рзтәи асахьаҭыхҩцәа рҭоурыхқәа ахьаҳәоз, иара убас Адгәыр Ӡиӡариа ацәыргақәҵатә зал иаҭаауаз, уи аамҭахҵәа иазкны алекциа дырзаԥхьон.