https://sputnik-abkhazia.info/20240630/zeizhymzar-azha---akhykhaarat-magia-1051462408.html
"Зеижәымзар ҩажәа" - ахыԥхьаӡаратә магиа
"Зеижәымзар ҩажәа" - ахыԥхьаӡаратә магиа
Sputnik Аҧсны
Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩ Есма Ҭодуаԥҳа ланҵамҭа азкуп ахыԥхьаӡаратә магиа аԥсуаа шазыҟоу. 30.06.2024, Sputnik Аҧсны
2024-06-30T19:00+0300
2024-06-30T19:00+0300
2024-07-01T12:08+0300
аԥсны
жәлар рдоуҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102430/72/1024307284_0:0:2000:1125_1920x0_80_0_0_5be33451760f9396328bf8b1c8d01fba.jpg
Ахыԥхьаӡара ауаҩы иԥсҭазаараҿы абстрактә ҵакы рыманы иҟоуп. Алашареи алашьцареи еснагь ишеиҿагылоу еиԥш, абстрактла иуҳәозар, ахыԥхьаӡарақәагьы аиҿагыларатә ҟазшьа аадырԥшуеит "алашареи" "алашьцареи" рсимволика ала. Зыӡбахә ҳамоу ишои имшои ахыԥхьаӡарақәа рмифологиатә ҵакқәа роуп. Абзазаратә ҭагылазаашьаҿы ибзиоу, иманшәалоу, иҵоуроу хыԥхьаӡарақәаны иԥхьаӡоу имшо роуп (3, 5, 7, 9 …). Ишо ахыԥхьаӡарақәа – иҵоурам, амч лашьцақәа ирыдыркылоит.Ишои имшои ахыԥхьаӡара магиатә ҟазшьақәа амчыбжь амшқәа иахьрыдырҳәало анаҩсгьы еиуеиԥшым аритуалқәа рҟны заҟаҩы ауаа аладырхәуа, заҟа маҭәар ыҟоу рахьгьы ииаргоит. Иаҳҳәап: аритуалтә чыс аҟаҵаразы хҩык, хәҩык, быжьҩык уҳәа хыԥхьаӡара зеиуоу ауаа адрыԥхьалоит, мамзаргьы изыхныҳәо акәзар, чашәк, х-чашәк…, ма жәеиза, ҩеижәиак кәакәар ҟарҵоит.Ишои имшои ахыԥхьаӡарақәа рмагиа аԥшрақәа рҟынгьы иаарԥшуп. Ҿырԥштәыс иааҳгозар, х-мҩак ахьеихагылоу аӡырыҩра амҩаԥгара (Нанҳәа аухазтәи аритуал). Еиуеиԥшым алаԥш ҭәҳәақәа аныҟарҵогьы заҟантә еиҭарҳәо иацклаԥԥшуеит, заҟаҩы иддырҳәар бзиоу ҳәа ишьақәыргылан иҟоуп, уимоу иара амшқәагьы иаҳа иазыманшәалоу азалхуп. Ахәышәтәратә магиа аҟны (жәлар рмедицинала) акәзаргьы аԥыжәара амоуп имшо ахыԥхьаӡаратә функциа – аҵиаа шьапқәа рхыԥхьаӡара, ахәшә аныҵырхуа амш уҳәа иреиуоу азԥхьагәаҭарақәа.Ахыԥхьаӡаратә магиа – аҟара- еиҟарам, ишо-имшо аханатә адунеи ашьақәгылашьа, аиҿкаашьа, акосмогониа иадырҳәалон. Ахыԥхьаӡаратә ҵакқәа ауаҩытәыҩса иԥсҭазаара иалаҵәаны иҟоуп. Ҳрыхәаԥшып аԥсуа лакәқәа рышьақәгылашьа хыԥхьаӡаратә функциала: "Хҩеишьцәа", "Хҩык аишьцәеи раҳәшьазаҵәи", "Хҩеишьцәеи агәылшьапи", "быжьҩык аишьцәа"… Нарҭаа рҳәамҭақәа ҳгозар, Нарҭ Сасрыҟәа дышәҩыкын (Нарҭ Сасрыҟәеи 99-ҩык иара иашьцәеи), Гәында-ԥшӡа дрыцаҳҵозар, 101-ҩык.Ахыԥхьаӡарақәа злоу ажәаԥҟақәа:
https://sputnik-abkhazia.info/20200404/ayni-apara-dilirgom-anish0rkuam-idsahuam-apsuaa-amshshara-ishasikou-1025345583.html
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
Ажәабжьқәа
ab_AB
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
жәлар рдоуҳа
"Зеижәымзар ҩажәа" - ахыԥхьаӡаратә магиа
19:00 30.06.2024 (ирҿыцуп: 12:08 01.07.2024) Есма Ҭодуаԥҳа
НААР аҭҵаарадырратә усзуҩ
Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩ Есма Ҭодуаԥҳа ланҵамҭа азкуп ахыԥхьаӡаратә магиа аԥсуаа шазыҟоу.
Ахыԥхьаӡара ауаҩы иԥсҭазаараҿы абстрактә ҵакы рыманы иҟоуп. Алашареи алашьцареи еснагь ишеиҿагылоу еиԥш, абстрактла иуҳәозар, ахыԥхьаӡарақәагьы аиҿагыларатә ҟазшьа аадырԥшуеит "алашареи" "алашьцареи" рсимволика ала. Зыӡбахә ҳамоу ишои имшои ахыԥхьаӡарақәа рмифологиатә ҵакқәа роуп. Абзазаратә ҭагылазаашьаҿы ибзиоу, иманшәалоу, иҵоуроу хыԥхьаӡарақәаны иԥхьаӡоу имшо роуп (3, 5, 7, 9 …). Ишо ахыԥхьаӡарақәа – иҵоурам, амч лашьцақәа ирыдыркылоит.
Абстрактла иаҳҳәозар, ачарақәеи аԥсрақәеи анымҩаԥырго амшқәа амагиатә семантикатә ҵакы рыҵаҵаны иаарԥшуп. Араҟа аԥсреи абзареи иаарҳәу ацәа рҟәынҵоуп. Иаҳҳәап, ашәахьа, ахаша, ахәаша реиԥш иҟоу амшқәа рзы ачарақәа руӡомызт (ҳаамҭазы ачараурҭа ҭыԥқәа ҭацәны иахьырмоуа иахырҟьаны уи аԥҟара анеиларго шмаҷымгьы, уаанӡа акәзар, "хашеи хәашеи ачара шԥаууеи, иҵасым, аҩысҭаа имшуп" рҳәарын). Амчыбжь аҩбатәи, аԥшьбатәи, афбатәи амшқәа (аҩаша, аԥшьаша, асабша) еиуеиԥшым аритуалқәа анымҩаԥырго мшқәоуп.
Ишои имшои ахыԥхьаӡара магиатә ҟазшьақәа амчыбжь амшқәа иахьрыдырҳәало анаҩсгьы еиуеиԥшым аритуалқәа рҟны заҟаҩы ауаа аладырхәуа, заҟа маҭәар ыҟоу рахьгьы ииаргоит. Иаҳҳәап: аритуалтә чыс аҟаҵаразы хҩык, хәҩык, быжьҩык уҳәа хыԥхьаӡара зеиуоу ауаа адрыԥхьалоит, мамзаргьы изыхныҳәо акәзар, чашәк, х-чашәк…, ма жәеиза, ҩеижәиак кәакәар ҟарҵоит.
Ишои имшои ахыԥхьаӡарақәа рмагиа аԥшрақәа рҟынгьы иаарԥшуп. Ҿырԥштәыс иааҳгозар, х-мҩак ахьеихагылоу аӡырыҩра амҩаԥгара (Нанҳәа аухазтәи аритуал). Еиуеиԥшым алаԥш ҭәҳәақәа аныҟарҵогьы заҟантә еиҭарҳәо иацклаԥԥшуеит, заҟаҩы иддырҳәар бзиоу ҳәа ишьақәыргылан иҟоуп, уимоу иара амшқәагьы иаҳа иазыманшәалоу азалхуп. Ахәышәтәратә магиа аҟны (жәлар рмедицинала) акәзаргьы аԥыжәара амоуп имшо ахыԥхьаӡаратә функциа – аҵиаа шьапқәа рхыԥхьаӡара, ахәшә аныҵырхуа амш уҳәа иреиуоу азԥхьагәаҭарақәа.
Ахыԥхьаӡаратә магиа – аҟара- еиҟарам, ишо-имшо аханатә адунеи ашьақәгылашьа, аиҿкаашьа, акосмогониа иадырҳәалон. Ахыԥхьаӡаратә ҵакқәа ауаҩытәыҩса иԥсҭазаара иалаҵәаны иҟоуп. Ҳрыхәаԥшып аԥсуа лакәқәа рышьақәгылашьа хыԥхьаӡаратә функциала: "Хҩеишьцәа", "Хҩык аишьцәеи раҳәшьазаҵәи", "Хҩеишьцәеи агәылшьапи", "быжьҩык аишьцәа"… Нарҭаа рҳәамҭақәа ҳгозар, Нарҭ Сасрыҟәа дышәҩыкын (Нарҭ Сасрыҟәеи 99-ҩык иара иашьцәеи), Гәында-ԥшӡа дрыцаҳҵозар, 101-ҩык.
Ахыԥхьаӡарақәа злоу ажәаԥҟақәа:
Асас быжь-насыԥк ицуп, данцо акы аанижьуеит
Ахьы хәыҷуп, аха шәкы ицоит
Гаӡак аӡмах иалаижьыз ахаҳә жәаҩык ирызҭыгомызт…
