Жәлар рдоуҳа

Аҧсуаа рдунеихәаҧшышьа иарҿиаз аизҳазыӷьара Анцәахәы – Ажьаҳара аныҳәара зымҩаԥырго атәы дазааҭгылоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаҧҳа.

Аԥсуаа рдунеихәаԥшышьаҿы ауаҩы илахьынҵа ишазнеиуаз атәы дазааҭгылеит Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Аҧсуаа рҿы ахәыҷы иныҳәара шымҩаҧырго ҳзеиҭалҳәеит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаҧҳа.

Аԥсуаа ус ҵасс иҳамоуп, ҳзааигәа иҟоу аӡә деимсар иаразнак "Хаир", "Хыир, абзиара уанаҳәааит!" – ҳҳәоит, уи аҵас анцәырҵыз аамҭа ҳаздрыуам, аха иахьанӡа иааӡеит.

Аԥсуаа рҿы аԥҳәысаагара атрадициа шыҟази, арԥызбеи аԥҳәызбеи рхымҩаԥгашьа атәи Sputnik аматериал аҟны.

Оҭҳара ақыҭан итрадициатәу ԥсыуа ҭаацәарак рҿы сынтәа Нанҳәа шазгәарҭаз ҳзеиҭалҳәеит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Нанҳәа ауха аԥсуаа имҩаԥырго ақьабзқәеи, насгьы абжьыуааи бзыԥааи уи аҿы излеиԥшым ртәы далацәажәоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Ашьхааӡара - аԥсуаа рыԥсҭазаара жәытәаахыс иадҳәалоуп. Аԥсуа ибзазаараҿы, инхара – нҵыраҿы уи иҷыдоу ҭыԥ аанакылахьеит. Ашьхааӡара, Анана – Гәында илыдҳәалоу ақьабзқәа ртәы Sputnik иазлырхеит Cусанна Ҭаниаԥҳа.

Жәытәла, аԥҳәызба аргама хаҵа данцоз, илышьҭаланы иаауаз аҭацаагацәа "дырҳәацәон". Уи иаанаго аҵакы ҳзеиҭалҳәеит, 50 шықәса инеиԥынкыланы аԥсуа бызшәеи алитературеи, аԥсуареи амаҭәарқәа мҩаԥызгоз, Аԥсны зҽаԥсазтәыз арҵаҩы Валентина Гыцԥҳа.

Ҭырқәтәылатәи аԥсуаа рҿы асасдкылара шеиқәхаз атәы далацәажәоит ажурналист Нонна Ҭхәазԥҳа.

Аҧсуа жәлар рымзар аҿы иуҧылоит имаҷымкәа ажәлантәқәа ишьҭырхыз рхатә ныҳәарақәа. Урҭ зегьы рыҟалара зыхҟьаз досу рхатә ҭоурых рымоуп. Убас, есышықәса, нанҳәа мзазы иазгәарҭоит Аираа рныҳәара.

Аибашьра анцәахәы - Ареиааи иӡбахә аԥсуаа рҿы шьҭа аӡәгьы издыруам, ирхашҭхьеит.

Амырҭаҭра иаҷыдаҟазшьоу анцәарацәара атәы дазааҭгылоит Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Ажәытәан арԥыси аԥҳәызбеи рыԥсҭазаара анеиларҵоз, хазы ирыздыргылон амҳара. Уи аргылашьеи, аибыҭашьеи, иамаз аҵаки, иахылҿиаахьоу хҭысқәаки ҳзеиҭалҳәеит апоетесса Белла Барцыцԥҳа.

Аԥсуаа рыҟны ацуныҳәа мҩаԥыргоит ажәытәӡа аахыс. Ақыҭа ауааԥсыра еизаны Зегь зымчу имҵаныҳәоит, имҵахырхәоит. Иахьатәи ҳаамҭа аныҳәара иаланагалаз аҿыцрақәа ртәы Аинар Ҷыҭанаа ианҵамҭаҿ.

Ҩыџьа анеибабо рнапқәа еимданы иангәыдеибакыло, аԥсуа милаҭ раԥсшәеибыҳәаратә культура ишацәтәыму атәы дазааҭгылоит Аинар Ҷыҭанаа.

Ажәларқәа пату зқәырҵоз, иахьа уажәраанӡагьы пату зқәу, изыхӡыӡаауа жәҩантә цәырҵрақәаны иҟоуп амреи амзеи. Уи ус шакәу шьақәдырӷәӷәоит ажәларқәа жәпакы рҿы еиқәхаз, иахьанӡа иааӡаз арҭ ажәҩантә цәырҵрақәа рыхьчара иазку аҵасқәа.

Жәлара зыхӡыӡаауа, наџьнатә аахыс изымҵаныҳәо, абла ҷыц еиԥш изхәаԥшуа жәҩантә цәырҵраны иҟоуп амреи амзеи. Жәаҳәарада, уи зыхҟьоз амра – ԥсҭаҵаган, ауаа аԥхарра рнаҭон, адгьылқәаарыхра зыҟаломызт иарада. Амза акәзар, уахынла адгьыл иқәыҷҷон, аныҟәаҩцәа амҩа днарбон – имҩақәҵаган.

80 шықәса зхыҵуа абырг хазына Ҭырбеи Ҭаниа иажәабжь ала, рыжәлантәқәа рынхара аҭоурых Sputnik азы иаҳзеиҭалҳәеит Сусанна Ҭаниаԥҳа.

XIX-тәи ашәышықәсазтәи аԥсуа инхашьа ҳазааҭгылозар, усҟантәи аамҭақәа рзы аԥсуа изгылан х-ҩнык: аҭаацәа – ахаҵеи аԥхәыси рыхшареи рыҩны, хазы асас изы идыргылоз аҩны – "аҳаҷашь" зыхьӡаз, нас амҳара, ма аҭацамҳара ҳәа изышьҭаз аҩны.