Жәлар рдоуҳа

Амца адунеи злашьақәгылоу акқәа иреиуоуп. Аԥсуаа амца иахәаԥшуеит аԥсҭазаара зырҿио еиԥш, ақәӡаара аҵакы амангьы. Ахәышҭаара аԥсуа иԥсҭазаараҿы иааннакыло аҭыԥ НААР аҭҵаарадырратә усзуҩ, афольклорҭҵааҩ Есма Ҭодуа ланҵамҭаҿы.

Ауаҩы жәытә – натә аахыс ихдырра убас ишьақәгылеит илымшо, зыӡбара уадаҩу ҭагылазаашьак данақәшәалак, еснагь ихы ирхон ажәҩан ахь. Еиҳа зымчу, еиҳа зылшо, дымҩақәызҵаша – анцәа, ма анцәахәқәа рахь.

Егьырҭ амилаҭқәа ирыламҩашьо аԥсуаа раԥсшәаҳәашьа иазкны аматериал Sputnik иазлырхеит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Аӡахәа, аӡахәабӷьы, аҩы хәшәык аҳасабала жәлар рмедицинаҟны ахархәара шрымоу атәы дазааҭгылоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Аԥсуаа ахшара дызмауаз аԥҳәыс илыцхрааразы имҩаԥыргон ақьабзқәа. Урҭ рахьтә акык-ҩбак шәыдаагалоит, аҭоурыхтә ҭҵаарадыррақәа ркандидат адоцент Сима Дбарԥҳа лусумҭақәа шьаҭас иҟаҵаны.

Аеҵәақәа ирыдҳәаланы ҳажәлар ирымоу агәрагарақәа ртәы Сусанна Ҭаниаԥҳа лматериал аҟны.

Аԥсуаа ртрадициатә культураҿы аԥҳәыс лхаҿала иаарԥшу анцәахәқәеи, хә-ҟазшьак аазырԥшуа аҳәсеи ртәы дазааҭгылоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Аԥсуаа рныҳәара хада Ажьырныҳәеи уи Анцәахәы шыҟалази, иахьа аныҳәа амҩаԥгара иацу аҷыдарақәеи ртәы дазааҭгылоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Ақьырсиантә тәылақәа зегьы рҟны иазгәарҭоит Қьырса аныҳәа ду амш. Аԥсуаа уи жәытәаахыс иазгәарҭон ақьырсиантә ҵасқәа рылагьы, иара убас ажәлар рхатә знеишьақәагьы рыманы. Абарҭ дырзааҭгылоит афольклорҭҵааҩ Есма Ҭодуа.

Ҳаамҭазы атехникатә прогресс иабзоураны еилыркаауеит амш зеиԥшрахо: ианыцәгьахо, ианыбзиахо. Уи азҵаара еилзырго аҳауагәаҭаҩцәа аԥсуаагьы иҳамоуп уажәшьҭа, аха иахьагьы ажәлар рамзартә гәаҭагақәа рыла амш, мамзаргьы аамҭа зеиԥшрахо еилзырго ауаа ыҟоуп.

Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра иарҿиеит имаҷымкәа аҿаԥыцтә жәабжьқәа, ашәақәа, ажәеинраалақәа, алафқәа. Урҭ зегьы аԥсуаа знысыз ари аҭоурых мҩа аадырԥшуеит. Уи аамҭазы иит аӷа изеилымкаарц иаԥҵаз амаӡа бызшәагьы. Уи дазааҭгылоит НААР аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуа.

Аԥсуаа рхымҩаԥгараҿы, рыҩнуҵҟатәи акультураҿы, ретнографиаҿы, алабашьа аҵакы амоуп, уи ҳаҭырла аԥсуаа наџьнатә аахыс иныҟәыргоит.

Акәашара абызшәа - жәлар рҭоурых аазырԥшуа амыругақәа иреиуоуп. Рхы ишԥадырхәо ҳаамҭазы ари амыруга, инанагӡома ихадароу ароль - амилаҭтә культуреи абызшәеи ауаа рылааӡараҿы, мамзаргьы аҽырбара акәу еиҳахаз? Абарҭ азҵаарақәа рзы Есма Ҭодуаԥҳа лгәаанагара.

Аԥсуаа ашықәс ҿыц раԥхьатәи аҽны ршьыжьхьа зеиԥшрази, насгьы уи ишацклыԥшуази ртәы дазааҭгылоит Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуаԥҳа.

Аӡәырҩы ажәларқәа реиԥш, аԥсуаагьы жәытәла ашықәс ҿыц аныҳәа азгәарҭон аӡынтәи амрагыларала. Есма Ҭодуа иҳадылгалоит аԥсуаа рҿы жәытәла ари аныҳәа шазгәарҭоз иазку анҵамҭа.

Аԥсуаа ржәытәӡатәи дунеихәаԥшышьа иашьҭамҭаны иахьанӡа иааӡаз амш зеиԥшрахо злардыруаз ажәлар разгәаҭарақәа ртәы дазааҭгылоит Сусанна Ҭаниаԥҳа Sputnik азы илырмазеиз аматериал аҟны.

Аҵгара, акылгара ақьабз ҿыц аиҭаира аҵакы амоуп, "дҿыцны дааҵыргоит" ҳәа иԥхьаӡоуп. Убас чмазарак зыхьыз ауаа (ахәыҷы, аду), ма арахә еиуеиԥшым амаҭәарқәа, ажрақәа, аҵла адацқәа уҳәа ирыҵыргон. Ари ақьабз зызкуи уи амҩаԥгашьақәеи ртәы Есма Ҭодуаԥҳа ланҵамҭаҿы.

Жәынгьы-ҿангьы аԥсуа чара ухаҿы иузаагом аныҳәаҿақәа рыда. Нас иарбан еишьҭагылашьоу ирымоу ачараҿы аныҳәаҿақәа? Убри атәы Sputnik аматериал аҟны даҳзалацәажәоит Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Аԥсра ақьабзқәа рҟны иалкаау аҭыԥ амоуп аҽыуаҩ даныԥслак имҩаԥырго ақьабзқәа – аҽықәыргылареи аҭарчеи аныҟәгареи. Урҭ рҷыдарақәа дырзааҭгылоит НААР аҭҵаарадырратә усзуҩы, Аԥсуаҭҵааратә институт афольклор аҟәша аҭҵаарадырратә усзуҩ еиҵбы Есма Ҭодуа.

Жәытәаахыс амшреи амшра зцу аҭыԥқәеи шыҟоу агәра ргоит аԥсуаа. Амшра закәуи амшра-ҭыԥ шалыркаауази лматериал аҟны дазааҭгылоит Сусанна Ҭаниаԥҳа.