Жәлар рдоуҳа

Акәашара абызшәа, иара иаҵоу ажәа жәлар рҭоурых аазырԥшуа амыругақәа иреиуоуп. Аха рхы ишԥадырхәо ҳаамҭазы ари амыруга, инанагӡома иара ихадароу ароль - амилаҭтә культуреи абызшәеи ауаа рылааӡараҿы, мамзаргьы аҽырбара акәу еиҳахаз? Абарҭ азҵаарақәа рзы лгәаанагара аалырԥшуеит Sputnik аколумнист Есма Ҭодуа.

Ашәарыцара иадҳәалоу ақьабзқәа акыр ирацәоуп. Ашәарыцаҩ иҽазыҟаҵароума, даныбназо аума, дхынҳәны данаауа аума – еиуеиԥшым ритуалла ибеиоуп. Ашәарыцаҩ иныҳәашьеи ашәарыцаратә етикеи азҵаарақәак дрылацәажәоит НААР аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуа.

Аԥсуа жәлар рмифологиаҿы Аллаҳ иааникыло аҭыԥи "ашьакаҭәара амш" Аԥсны ишазгәарҭои атәы Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуа лматериал аҟны.

Аԥсуаа ражәаҳәа иалоу ажәақәа "гәышьа", "амарџьа", "аҟаҭ", "акаамеҭ" ирызкны гәаанагарақәак ҳацеиҩылшоит Sputnik акорреспондент Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Зыбаҩ зтәым аԥҳәыс илыдҳәаланы аԥсуаа рҟны азгәаҭақәеи ахәыҷы данилак имҩаԥыргоз аныҳәарақәеи ртәы арадио Sputnik аҟны еиҭалҳәоит афольклорист Есма Ҭодуаԥҳа.

Аԥсуаа ахшара дызмауаз аԥҳәыс илыцхрааразы имҩаԥыргон ақьабзқәа. Урҭ рахьтә акык-ҩбак шәыдаагалоит, аҭоурыхтә ҭҵаарадыррақәа ркандидат адоцент Сима Дбарԥҳа лусумҭақәа шьаҭас иҟаҵаны.

Аԥсуаа иаԥырҵеит еиуеиԥшым ачымазарақәа рынцәахәқәеи рныҳәареи. Урҭ иреиуоу анаԥреи агырӡныҳәеи рымҩаԥгашьа атәы шәыдылгалоит Есма Ҭодуаԥҳа.

Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа арадиоефир аҿы еиҭалҳәеит иахьатәи аамҭаз зда ԥсыхәа ыҟам амаҭәар асаркьа иадҳәалоу агәрагарақәа.

Аԥсуа фольклори аетнографиеи рҿы иҟоуп анашанатә дыррақәа зауаз ауаа, урҭ рҳәамҭақәа ажәлар рҿы иахьанӡагьы еиҭарҳәоит. Убарҭ иреиуоу нарцәынтәи дыррақәаки урҭ лабҿаба ишыҟалаҵәҟьази ртәы ҳадылгалоит ажәабжьҳәаҩ Минџьори Гамгьиа иҳәамҭаны ианызҵаз Аԥсуаҭҵааратә институт аетнологиа аҟәша аҭҵаарадырратә усзуҩ Марина Барцыцԥҳа.

Аԥша ӷәӷәа арҭынчразы ажәытәан аԥсуаа ҳҟны имҩаԥыргоз ақьабз "аԥшаҿаҳәара" иазкны аматериал азлырхиеит Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩ Есма Ҭодуаԥҳа иҳадылгалоит алу анцәахәы Саунау иазку ақьабз азы адыррақәа.

Занааҭла ижурналисту, ахыци ахəымпали рыла ихысуа Амра Аџьынџьал лбаҩхатəра ҷыда иазкуп Сырма Ашəԥҳа ишəыдылгало анҵамҭа.

Аԥсуаа рыбжьара ахәышҭаара ҿымцәаарц азы имҩаԥыргоз акыр зхыҵуа аритуалқәа дазааҭгылоит Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Анаԥа-Нага – аҽаҩра анцәахәы илызку аныҳәара атәы инарҭбаан НААР аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуа лматериал аҟны.

Аԥсуа бызшәа аҿиараҿы иахьа ицәырҵуа ауадаҩрақәеи, иара убас амилаҭ рыхдырреи рхатәы бызшәеи ҩныҵҟала ишеидҳәалоу атәы Sputnik аматериал аҟны.

Аԥсуа жәлар рамзар ныҳәарақәа рҿы иалкаау аҭыԥ ааннакылоит Анцәаҳәа, ма Хыхь иҟоу ҳәа аныҳәара. Абжьыуаа рҟны иаҳа иалаҵәаны уи ахьӡ шыҟоу Анцәарныҳәара ҳәа ауп. Иазгәаҭатәуп, иара аԥсуаа ҳныҳәа ду Ажьырныҳәа аиҳагьы ихадараны ишахәаԥшуа уа. Анцәарныҳәара абжьыуаа рҟны ишымҩаԥырго атәы дазааҭгылоит Есма Ҭодуа лматериал аҟны.

Аԥсуаа лассы-лассы ҳцәажәараҿы "Жәҩангәашәԥхьара убааит", "Жәҩангәашәԥхьара ибеит", "Жәҩангәашәԥхьара изаҩызахеит" ҳҳәоит. Арҭ ажәақәа ҵакыс ирымоу атәы ҳадылгалоит Sputnik аколумнист Сусанна Ҭаниаԥҳа.

Жәлар рамзар иаҵанакуа ақьабзқәа иреиуоуп ақәа аурц азы аӡы астихиа ахьӡала имҩаԥырго ақьабз Ӡиуауа. Ақьабз ахаҭагьы акыр аиҭакрақәа ирхысит: ауаҩы ԥсаҭатәыс аӡы данарҭоз аамҭа инаркны ахәыҷы хәмаррахь аиасра аҟынӡа. Ари азҵааразы лдыррақәа ҳадылгалоит НААР аҭҵаарадырратә усзуҩы Есма Ҭодуа.

Ауаҩы ицәа иалалар зылшо еиуеиҧшым ачымазарақәа аҧсуаа дара рхатәы хьыӡқәа рырҭеит. Жәлар рдоуҳа иаҧнаҵеит урҭ рынцәахәқәагьы, дара ирықәнагахаша аныҳәарақәагьы. Убас Ахьы Зосҳан нцәахәыс дызмоу хҩеиҳәшьцәак: ацәарҧшӡеи, ацәаркыҷи, абҷи зҭааз ауаа ишыршьар акәу атәы аматериал азлырхиеит Есма Ҭодуа.

Аҩымсаг иадҳәалоу ажәлар рыгәрагарақәа арадио Sputnik аефир аҟны еиҭалҳәеит Сусанна Ҭаниаԥҳа. Шәазыӡырҩы арубрика "Жәлар рдоуҳа".