Урысшәала иҩуаз аԥсуа шәҟәыҩҩы: Искандер изкыз астол гьежь мҩаԥган

© Foto / Айнар ЧитанаваИскандер изку астолгежь
Искандер изку астолгежь - Sputnik Аҧсны
Анапаҵаҩра
Фазиль Искандер изкыз жәларбжьаратәи астол гьежь мҩаԥысит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аҟны. Иахьа иԥсы ҭазҭгьы, хәажәкыра 6 рыҽны Фазиль Абдул-иԥа 90 шықәса ихыҵраны дыҟан. Иара иԥсҭазаареи ихаҭареи ирызкыз аиԥылараҿы ирылацәажәеит азеиԥш-уаажәларратә ҷыдарақәа амилаҭтә хаҿала ишааирԥшуаз уҳәа ашәҟәыҩҩы ирҿиара аҷыдарақәа.

Аинар Ҷыҭанаа, Sputnik

"Общечеловеческое через национальное" зыхьӡҵаз астол гьежь мҩаԥыргон ААУ аурыс литература акафедра арҵаҩцәа Наталиа Каиуни асовет аамҭазы Искандер ипрозала акандидаттә диссертациа зҩыз Елена Кобахьиаԥҳаи. Аиԥылара иалахәын Аԥсны ахада иабжьгаҩ Владимир Занҭариа, ААУ аректор Алеко Гәарамиа, Аԥсны иҟоу Урыстәыла ацҳаражәҳәаҩ Алексеи Двинианин, Приднестровье ацҳаражәҳәаҩ Гарри Қәпалба, Аԥсны Акультуреи аҭоурыхтә-культуратә ҭынхахьчареи рминистр Ельвира Арсалиаԥҳа уҳәа аҵарауааи аинтеллигенциеи.

Перьевая ручка - Sputnik Аҧсны
"Россотрудничество" Искандер диижьҭеи  90-шықәса аҵра иазкны аконкурс рыланаҳәеит

Акультуратә еицәажәара хацыркуа, Алеко Алықьса-иԥа игәалаиршәеит ашәҟәыҩҩи иареи хаҭалатәи реибадырраҟнытә аинтерес зҵоу ахҭысқәа, дазааҭгылеит Фазиль Абдул-иԥа ирҿиара изцәырнаго ацәаныррақәа. Иара убас аректор игәалаиршәеит 2002 шықәсазы Искандер Аԥсны данааз астудентцәа дышрыдыркылазгьы.

"Ари ахҭыс ҳарҭ зегьы ныҳәак иаҳзаҩызахеит. Аиԥылара анаҩс, Фазиль Абдул-иԥа ҳуниверситет ҳаҭыр зқәу апрофессор ҳәа ахьӡ шихаҳҵоз аниаҳҳәа, азныказы мап икит. Аха уи иара изакәмызт изаҳҭахыз, ҳара ҳхазакәын. Ҵабыргыҵәҟьаны, Фазиль Искандер жәлар дрышәҟәыҩҩӡам – ажәларқәа зегьы дрышәҟәыҩҩуп", - иҳәеит иара.

Алеко Алықьса-иԥа агәынамӡара ду ааирԥшит Искандер аԥсышәала шамахамзар дахьеиҭагам, насгьы иазгәеиҭеит ԥсра зқәым иара иҩымҭақәа ҳаамҭазтәи акиносахьаҿгьы аԥсҭазаара шрыҭалатәу.

Аицәажәара зхы иақәиҭу аҟазшьа аман аҟнытә, ирацәан ашәҟәыҩҩы идҳәалоу агәалашәарақәа, аинтерес зҵоу афактқәа. Иаҳҳәап, ажурналист Витали Шариа иеизаз идирбеит Искандер ироман "Сандро Чагьамтәи" аҟны зыӡбахә иҳәо аҩны афотосахьа. Иара ҭыхын 1936 шықәсазы.

Искандер изку адокументалтә фильм автор, ажурналист Ибрагим Ҷкадуа еиҭеиҳәеит алаф зҵоу даҽа хҭыск.

"Фазиль Абдул-иԥеи Габриель Маркеси мышкы ишеициз аниарҳәа, "оума ҟалама нас, аха усгьы сгәы иахәеит" иҳәазаап", - игәалаиршәеит Ҷкадуа.

© Foto / Айнар ЧитанаваИбрагим Ҷкадуа, Даур Наҷҟьебиа, Кьасоу Ҳагба, Гарри Қәпалба
Урысшәала иҩуаз аԥсуа шәҟәыҩҩы: Искандер изкыз астол гьежь мҩаԥган - Sputnik Аҧсны
Ибрагим Ҷкадуа, Даур Наҷҟьебиа, Кьасоу Ҳагба, Гарри Қәпалба

Ашәҟәыҩҩы, ажурналист Надежда Венедиктова илгәалалыршәеит асовет аамҭазтәи аԥхьаҩцәа рзы ишгәырӷьара духаз Искандер ипроза ацәырҵра. Лара лажәақәа рыла, усҟантәи аамҭазы аҳра зуаз "апартиатә" бызшәа згәы ԥнаҵәахьаз рзы Искандер иҩымҭақәа аҳауа цқьа иаҩызахеит.

Искандер идоуҳатә культура афеномени аԥсуа уаажәларразы иара ирҿиара аҵаки ирылацәажәеит Аԥсны акультуреи аҭоурыхтә-культуратә ҭынха ахьчареи рминистр лхаҭыԥуаҩ Баҭал Кобахьиа, Аԥсны зҽаԥсазтәыз акультура аусзуҩы Светлана Корсаиаԥҳа, Аԥсуаҭҵааратә институт анапхгаҩы Арда Ашәба, апоет, апублицист Владимир Занҭариа уҳәа аӡәырҩы.

Работа над анимационным фильмом Мальчик и война - Sputnik Аҧсны
Мадина Аргәынԥҳа Искандер иажәабжь иалылхит афильм

"Ҩ-культурак реиԥшьра зылшаз ашәҟәыҩҩы ду изку аусмҩаԥгатәқәа есымшааира ухы рылаурхәлар уҭаххоит. Уи ирҿиамҭақәа иахьа уажәраанӡагьы иҳарҭаша аматериал рацәаӡоуп. Ииашоуп, арежиссиорцәа рзы уи аус адулара уадаҩуп. Аха иагьа иуадаҩзаргьы иахьа ҳтеатрқәа рҿы Искандер иҩымҭақәа рыла ақәыргыламҭақәа ҳрыхәаԥшыртә аҭагылазаашьа ҳамоуп", - лҳәеит Аԥсны Акультуреи аҭоурыхтә-культуратә ҭынха ахьчареи рминистр Ельвира Арсалиаԥҳа.

Акультура аминистр еиқәылыԥхьаӡеит ари ашықәсазы Искандер изкны иазԥхьагәаҭоу аусмҩаԥгатәқәа: март 6 рзы Фазиль Искандер ихьӡ зху Аурыс драматә театр аҟны имҩаԥгахоит иара изку ахәылԥаз. Уи аҽны Москва, Пушкин ихьӡ зху амузеи аҿгьы иазԥхьагәаҭоуп аиԥылара. Иара убас аԥхын алагамҭазы имҩаԥгахоит ашәҟәыҩҩы иԥсҭазаареи ирҿиареи зныԥшуа ацәыргақәҵа. Афестиваль аҳәаақәа ирҭагӡаны имҩаԥгахоит Ибрагим Ҷкадуа идокументалтә фильм арбара. Иазгәаҭоуп Искандер ишәҟәқәа аԥсшәахь еиҭаганы рҭыжьра, насгьы ашәҟәыҩҩы ибаҟа апроект азы аицлабра амҩаԥгара. Ирацәахоит анаука-практикатә конференциақәа, ҷыдала Аԥсны аҭҵаарадыррақәа Ракадемиаҿгьы.

 

Ажәабжьқәа зегьы
0