АҞӘА, абҵара 16 - Sputnik. Аҭоурыхтә ҭҵаарадыррақәа рдоктор, академик Ҭеимураз Ачыгәба акоронавирустә чымазара иманы иԥсҭазаара далҵит ҳәа Sputnik иазеиҭеиҳәеит Аԥсуаҭҵааратә институт адиректор ихаҭыԥуаҩ Аслан Аҩӡба.
"Аԥсуа ҭоурыхҭҵаара, ҳаҭҵаарадырра зегьы аиԥш, ацәыӡ ду аиуит. Ҭеимураз Али-иԥа XIX-XX ашәышықәсақәа рызтәи Аԥсны аетнографиеи аҭоурыхи русхк аҟны иналукааша ҵарауаҩын. Инапы иҵижьхьан аҩымҭа хатәрақәа", - иҳәеит аҵарауаҩ.
Аҵарауаҩ илшамҭақәа инарылукаауа иҟоуп амонографиа "XIX-XX ашәышықәсақәа раан аԥсуаа ретникатә ҭоурых", Аԥсны аҵакыраҿы аҭыԥ змаз аетникатә еиҭакрақәа зегьы инарҵауланы иаазырԥшуа.
"Ари аусумҭаҿы инарҭбаааны иазгәаҭоуп Аԥсны аԥсуаа рхыԥхьаӡара аиҵахара апроцесс. Иара даара игәы иҵхон иԥсадгьыли ижәлари рлахьынҵа", - ҳәа азгәеиҭоит Аҩӡба.
Ачыгәба ҩынтәны, 1996, 2007 шықәсқәа рзы Аԥсны Жәлар Реизара адепутатс далырххьан.
Иара иаԥшьгарала Апарламент иаднакылеит 1992-1993 шықәсқәа рзы Қырҭтәыла Аԥсны аганахьала агеноцид шымҩаԥнагоз азы ақәҵара ҳәа азгәеиҭеит Аҩӡба.
Сынтәа иҭыҵит ашәҟәы "Аԥсуаа ргеноцид", Аԥсны Ашәарҭадаратә маҵзура архивтә дыррақәа шьаҭас иаҭаны.
"Ҭеимураз Али-иԥа иԥсҭазаара зегьы зызкыз аԥсуа жәлар рхала рыҿиара азҵаара акәын, Ачыгәба дазҿлымҳан аԥсуа ҭаацәара, ауаажәларра рыбзазара, аетнодемографиатәи, аетнокультуратәи аетнополитикатәи процессқәа, ақырҭуа-аԥсуа еимакы", - ҳәа азгәеиҭоит Аҩӡба.
Ҭеимураз Ачыгәба Аԥсны жәлар рмилаҭ-хақәиҭратә ҵысра далахәын, Аԥсны Жәлар рфорум "Аидгылара" (1988–1992) анапхгара далахәылан, раԥхьатәи ахада Владислав Арӡынба Ифонд аиҳабы дихаҭыԥуаҩын, ианашьан "Ахьӡ-Аԥша" III аҩаӡара (2005).
Ҭеимураз Ачыгәба – аҭоурыхҭҵааҩ, аетнолог, ауаажәларра-политикатә усзуҩ, аҭоурыхтә ҭҵаарадыррақәа рдоктор, Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет апрофессор (2011), Аԥсны Аҭҵаарадыррақәа ракадемиа алахәыла-корреспондент (2011), Аԥсны Аҭҵаарадыррақәа ракадемиа академик (2014) иԥсҭазаара далҵит абҵара 16 рзы, 74 шықәса дшырҭагылаз.
