https://sputnik-abkhazia.info/20220731/anan-laa-nykh-ats-shkaka-akhneiua-1040476828.html
Анан-Лӡаа-ных: ацә шкәакәа ахьнеиуа
Анан-Лӡаа-ных: ацә шкәакәа ахьнеиуа
Sputnik Аҧсны
Аԥсуа жәлар рҿы реиҳа иӷәӷәоу ҳәа иԥхьаӡоу аныхақәа руак - Анан-Лӡаа-ных иазкуп Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩ Есма Ҭодуаԥҳа... 31.07.2022, Sputnik Аҧсны
2022-07-31T15:45+0300
2022-07-31T15:45+0300
2022-08-01T09:48+0300
аԥсны
жәлар рдоуҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/101984/45/1019844547_0:306:3264:2142_1920x0_80_0_0_b8058e810cf9375d9dd9badc9899bb0b.jpg
Анан-Лӡаа-ных Аԥсны абжьныха иреиҳақәоу иреиуоуп. Иара, ишырҳәо ала, Лӡаа ақыҭаҿы ауп "тәарҭас" иахьамоу, ԥицундатәи аныха-баа азааигәара, амшын аҿықә иацәыхарамкәа. Еиҭарҳәоит Аҷандара иҟоу Аныԥсныхи иареи еиҿцаауеит ҳәа.Жәытәнатәаахыс аԥсуаа аныха иԥшьоу акы акәны иазыҟоуп. Уи аӡбахәгьы инармыцхәны ирҳәаӡом "ҵасым" ҳәа. Шамахамзар аныхахәқәа жәлантәыла измоу рацәаҩызар, Анан-Лӡаа-ных жәлантәык мацара акәымкәа, ажәлар зегьы зыхьчо, хылаԥшра рызҭо акы акәны иԥхьаӡоуп. Араҟа есышықәса имҩаԥыргоит аныҳәара. Уи мҩаԥигоит иара амаа зку аныхаԥааҩ. Аныҳәара иадыргалоит ашьтәа, абысҭа, аилаџь, аџьыкхыш, аҩы цқьа. Ашьтәа акәац ирылхны агәи агәаҵәеи аныҳәаҩ дзыхныҳәо хазы иржәуеит. Иара убас ирӡуеит амгьал ду аԥырӷқәа рҿы. Аныҳәара иаҵагыло зегьы уи агьама рбоит. Аныҳәара аиҿкаара есышықәса изду инеимда-ааимдо ҭӡы-ҭӡыла рҽырыԥсахуеит.Лӡаараа ишеиҭарҳәо ала, ари аныха ахьыҟоу ааигәа-сигәа атәым днеир ҟалаӡом, уи ҽеи даниаӡом. Ирҳәоит 1937-тәи ашықәсқәа раан, аԥсуаа ақырҭцәа рхаԥаны ианыҟаз, Аԥсны урҭ аԥсуаа раасҭа еиҳаны индырхарц ианаҿыз аамҭазы, Лӡаа-ныха азааигәарагьы қырҭуа ҭаацәарак адгьыл рырҭеит. Аха араҟа индырхаз зегьы аҿиара рмоуӡеит, ари адгьыл изықәымӷьацеит, ачымазара иагеит.Аԥсуа жәлар рмифологиатә жәабжьқәа рҟны иуԥылоит, иара убасгьы, Анан-Лӡаа-ныхаҿы ацә шкәакәа неиуа ирбахьан ҳәа. Иааҳгап уи ажәабжь шеиҭарҳәоз атәы:"Амшын еиқәа арҳәцәа, ма аӷацәа хыланы Аԥсны ианазааигәахалак, ацә амшын иҭыҵны адәы иқәлон, амшынгьы аҽарцәгьон. Ацә збоз арҳәцәа шаауаз иаразнак ирдыруан. Ирҳәоит ацә шкәакәа Лӡаа, ажәытә Ах-ных ахьыҟаз ирбахьан ҳәа", - абас ҳаԥхьоит Цира Габниа 2002 шықәсазы еиқәлыршәаз Аԥсуа жәлар рҿаԥыц рҿиамҭа 7 атом аҟны.Анан-Лӡаа-ных аҿы ахықәаара, абӷаразы инеихьазгьы маҷым. Аӡәы цәыӡ аниоулак, абраҟа дыбӷон, мамзаргьы аӡәы гәҩарас дрымазар, дхықәаауан иара акгьы шихарам ала, убриалагьы иҽирыцқьон.Абас еиԥш ала аԥсуаа иалкааны ирымоуп иԥшьоу аҭыԥқәа. Машәырынгьы иҟамзар ҟалап, шамахамзар, урҭ аҭыԥ ԥшьақәа рҟны, ма рзааигәара ахьакәу ауахәамақәагьы ахьгылоу.Алԥха ҳамазааит!
https://sputnik-abkhazia.info/20200221/Aat-agi-agaei-abyzhbati-asua-shay-Bya-anykhaaa-daoup-1029501259.html
https://sputnik-abkhazia.info/20210209/Ashy-ash-ianu-55-shysa-zkhyua-Pitsunda-Mysrati-ayrsarra-iatsi-iakhei-1031799302.html
https://sputnik-abkhazia.info/20210921/Shynba-anykhaaatsa-Elyr-imayrgaz-anyarazy-aiyrkhara-iadaloup-1033252608.html
https://sputnik-abkhazia.info/20200418/ara-adgylgy-baoup-Laati-auakhama-aaara-aourykh-1029930195.html
https://sputnik-abkhazia.info/20160627/1018872151.html
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2022
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
Ажәабжьқәа
ab_AB
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Есма Ҭодуаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102963/74/1029637432_634:0:1967:1333_100x100_80_0_0_6428449d26d913d4418a6902209f10ec.jpg
жәлар рдоуҳа
Анан-Лӡаа-ных: ацә шкәакәа ахьнеиуа
15:45 31.07.2022 (ирҿыцуп: 09:48 01.08.2022) Есма Ҭодуаԥҳа
НААР аҭҵаарадырратә усзуҩ
Аԥсуа жәлар рҿы реиҳа иӷәӷәоу ҳәа иԥхьаӡоу аныхақәа руак - Анан-Лӡаа-ных иазкуп Нарҭдырреи адәынтәи афольклорҭҵаареи рцентр аҭҵаарадырратә усзуҩ Есма Ҭодуаԥҳа ланҵамҭа.
Анан-Лӡаа-ных Аԥсны абжьныха иреиҳақәоу иреиуоуп. Иара, ишырҳәо ала, Лӡаа ақыҭаҿы ауп "тәарҭас" иахьамоу, ԥицундатәи аныха-баа азааигәара, амшын аҿықә иацәыхарамкәа. Еиҭарҳәоит Аҷандара иҟоу Аныԥсныхи иареи еиҿцаауеит ҳәа.
Жәытәнатәаахыс аԥсуаа аныха иԥшьоу акы акәны иазыҟоуп. Уи аӡбахәгьы инармыцхәны ирҳәаӡом "ҵасым" ҳәа.
Шамахамзар аныхахәқәа жәлантәыла измоу рацәаҩызар, Анан-Лӡаа-ных жәлантәык мацара акәымкәа, ажәлар зегьы зыхьчо, хылаԥшра рызҭо акы акәны иԥхьаӡоуп. Араҟа есышықәса имҩаԥыргоит аныҳәара. Уи мҩаԥигоит иара амаа зку аныхаԥааҩ. Аныҳәара иадыргалоит ашьтәа, абысҭа, аилаџь, аџьыкхыш, аҩы цқьа. Ашьтәа акәац ирылхны агәи агәаҵәеи аныҳәаҩ дзыхныҳәо хазы иржәуеит. Иара убас ирӡуеит амгьал ду аԥырӷқәа рҿы. Аныҳәара иаҵагыло зегьы уи агьама рбоит. Аныҳәара аиҿкаара есышықәса изду инеимда-ааимдо ҭӡы-ҭӡыла рҽырыԥсахуеит.
Лӡаараа ишеиҭарҳәо ала, ари аныха ахьыҟоу ааигәа-сигәа атәым днеир ҟалаӡом, уи ҽеи даниаӡом. Ирҳәоит 1937-тәи ашықәсқәа раан, аԥсуаа ақырҭцәа рхаԥаны ианыҟаз, Аԥсны урҭ аԥсуаа раасҭа еиҳаны индырхарц ианаҿыз аамҭазы, Лӡаа-ныха азааигәарагьы қырҭуа ҭаацәарак адгьыл рырҭеит. Аха араҟа индырхаз зегьы аҿиара рмоуӡеит, ари адгьыл изықәымӷьацеит, ачымазара иагеит.
Аԥсуа жәлар рмифологиатә жәабжьқәа рҟны иуԥылоит, иара убасгьы, Анан-Лӡаа-ныхаҿы ацә шкәакәа неиуа ирбахьан ҳәа. Иааҳгап уи ажәабжь шеиҭарҳәоз атәы:
"Амшын еиқәа арҳәцәа, ма аӷацәа хыланы Аԥсны ианазааигәахалак, ацә амшын иҭыҵны адәы иқәлон, амшынгьы аҽарцәгьон. Ацә збоз арҳәцәа шаауаз иаразнак ирдыруан. Ирҳәоит ацә шкәакәа Лӡаа, ажәытә Ах-ных ахьыҟаз ирбахьан ҳәа", - абас ҳаԥхьоит Цира Габниа 2002 шықәсазы еиқәлыршәаз Аԥсуа жәлар рҿаԥыц рҿиамҭа 7 атом аҟны.
Анан-Лӡаа-ных аҿы ахықәаара, абӷаразы инеихьазгьы маҷым. Аӡәы цәыӡ аниоулак, абраҟа дыбӷон, мамзаргьы аӡәы гәҩарас дрымазар, дхықәаауан иара акгьы шихарам ала, убриалагьы иҽирыцқьон.
Абас еиԥш ала аԥсуаа иалкааны ирымоуп иԥшьоу аҭыԥқәа. Машәырынгьы иҟамзар ҟалап, шамахамзар, урҭ аҭыԥ ԥшьақәа рҟны, ма рзааигәара ахьакәу ауахәамақәагьы ахьгылоу.
