https://sputnik-abkhazia.info/20220820/ara-zuaz-akomediograf-shoa-kadua-90-shysa-ikhyrazy-1040623174.html

Аҳра зуаз акомедиограф: Шоҭа Ҷкадуа 90 шықәса ихыҵразы

Аҳра зуаз акомедиограф: Шоҭа Ҷкадуа 90 шықәса ихыҵразы

Sputnik Аҧсны

Аԥсуа шәҟәыҩҩы, адраматург, зыпиесақәа рыла аԥсуа драматургиа зырбеиаз, иахьагьы аспектакльқәа злырхуа аҩымҭақәа равтор Шоҭа Ҷкадуа иԥсы ҭазҭгьы, иахьа ихыҵуан... 20.08.2022, Sputnik Аҧсны

2022-08-20T13:40+0300

2022-08-20T13:40+0300

2022-08-20T13:43+0300

аԥсны

аналитикеи аиҿцәажәарақәеи

https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102974/91/1029749186_0:0:2001:1125_1920x0_80_0_0_c36f8615b6563f772ad67d68bc814d47.jpg

Шоҭа Ҷкадуа иахьа иԥсы ҭазҭгьы ихыҵуан 90 шықәса. Ашәҟәыҩҩы диит Кәтол ақыҭан нанҳәамза 20 1932 шықәсазы. Аҵара иҵон Кәтолтәи, Тамшьтәи абжьаратә школқәа рҿы. Иара ихаҭа ишигәалашәоз ала, аҩра далагеит ашкол данҭаз. 1952-1956 шықәсқәа рзы аҵара иҵон Горки ихьӡу зху Апедагогикатә институт аҿы. Иусуратә нысымҩа атәы ҳҳәозар, аӡәырҩы аԥсуа шәҟәыҩҩцәа реиԥш, агазеҭ "Аԥсны" аредакциаҿы аус иуан, напхгара аиҭон Аҳәынҭқарратә филармониеи Аԥсуа театри рҿы алитературатә ҟәша. Ҷкадуа ирҿиаратә ԥсҭазаараҿы цәаҳәа хаданы иагәылсуеит адраматургиа. Аԥсуа литератураҿы еиуеиԥшым акомедиатә ԥҵамҭақәа ҳԥылозаргьы, иаҳҳәар ҳалшоит акомедиограф нага ҳәа ззаҳҳәаша Ҷкадуа заҵәык шиакәу. Шоҭа Еугьан-иԥа дыҩуан хықәкыла атеатр азы, ус баша ипиесақәа акьыԥхь рарбара мацара хықәкыс имамкәа. СССР жәлар рартист Шәарах Ԥачалиа игәалашәарақәа рҿы иазгәеиҭоит адраматург иҩымҭа ықәзыргылоз арежиссиорцәа аус шрыциуаз, ианаҭахыз ипиеса алагалақәа шаиҭоз, арепетициақәа рахь дышныҟәоз. Дыҟам даҽа шәҟәыҩҩык адраматургиа зырҿиоз рахьтә, асценаҿы Ҷкадуа иеиԥш зырҿиамҭақәа ажәлар идырбаз. Иара атеатр ду амацаразы дыҩуамызт, ирҿиараҿы иубоит аестрадатә, ахаԥшьгаратә театрқәа рзы ҷыдала арҿиамҭақәа шаԥиҵоз. 1968 шықәсазы иҭыҵыз "Асатиратә пиесақәа" захьӡу ишәҟәы иану азгәаҭа "Арҭ апиесақәа ҩуп ақыҭатәи ақалақьтәи аклубқәа рзы" ҳәа аҳәоит. Уи иагәылоуп асоциалтә бзазаратә комедиақәа : "Акасы", "Аԥсра аиҭаԥсра", "Изхарада?", "Ҩба", "Қьаламаҭи уи икалаҭи", "Сыхәда абжьы гоит", "Абӷа", "Аԥсуа маҭәа зшәу Отелло". Аминиатиурақәеи аконферансқәеи ракәзар - аестрадатә театр азы иалкааны иаԥиҵон. Иаанагозеи ари? Иаҳәо убри ауп, иара еиҩидыраауан асцена дуи асцена маҷи. Еиликаауан аклубқәа рырҿиартә лшарақәа, насгьы апрофессиналтә театр ишьҭнахуаз аидара ахаԥшьгаратә драматә гәыԥқәа ишрылымшоз. Аминиатиурақәа ртеатр атәы ҳҳәозар, араҟа диалог ҳасабла, ахшыҩҵак гәылырҭәааны, асатира иҩуан. Ҷкадуа имоуп даҽа ҷыдарак, иара ишәҟәқәа раԥхьажәа бжеиҳан ихаҭа иҩуан. "Сҩымҭақәа ирыгу, ирыбзоу сара саҟара издыруада?" - ихәоит иара. Ианакәзаалакгьы иажәа далагоит - "аԥхьаҩ ухаҵкы" ҳәа. "Ишубо, уара уда - сара сыҟам, сара сыда – уара уҟоуп, аринахысгьы анцәа уҟаиҵалааит!" - иҩуеит иара. Ииашоуп, иара дыҟам иахьа, аха исҳәарц сҭахуп ирҿиамҭақәа рыԥсы ҭоуп, арежиссиорцәа урҭ ирызхьаԥшуеит ҳәа. Ус анакәха, баша дхандеиуамызт адраматург иаҳасабала. "Абаҩхатәра еицамк змаз ашәҟыҩҩы иажәа сахьарк – апрозаҿы акәыз, адраматургиаҿы акәыз, икылкааны – абзиа аҿгьы иҳагу аҿгьы – ихысуан, изықәкыз ацәҟьара ахҭа иҭанаршәуан. Иахьа ҳуаажәларратә ԥсҭазаараҿы еиҳагьы даҭахуп Шоҭа Ҷкадуа иҩыза ашәҟәыҩҩы", - ҳәа иҩуеит акритик Руслан Қапба иара изикиз "Алитературатә хан хьыҵәцараҿ" захьӡу астатиаҿы."Ҳауа идагәада?"Абри санҵамҭаҿы ҷыдала сазааҭгыларц сҭахуп адраматург Шоҭа Ҷкадуа ипиесақәа рҟынтәи еиҳа анарха зауз, атеатртә ԥҭазаара иузаҟәымҭхо иаларсу. Урҭ ирхысыԥхьаӡалоит апрофессионалтә театртә ԥсҭазаараҿ дызлацәырҵыз икомедиа "Ҳауа идагәада?", анаҩс "Алоу дгәаауеит", иара убас "Акьанџьа". Сагәылаԥшырц сҭахуп арҭ апиесақәа рысценатә лахьынҵақәа, инханы иҟоу анҵамаҭақәеи схаҭа сызхаану еиҿыбааны. Ҷкадуа икомедиақәа цәаҳәа хаданы иргәылсуеит аԥсуа қыҭа аԥсҭазаара. Зехьынџьара ижәбоит ақыҭеи ақалақьи реизыҟазаашьа, анхаҩы иԥсҭазаара, уи дзызгәышьуа, насгьы аҳра зуаз амчреи анхашәа-чашәа иаҿуи реибарххарақәа. Апиеса "Ҳауа идагәада?" 1958-тәи ашықәсқәа рзы иҩын. Дук хара имгакәаны, 26 шықәса ирҭагылаз автор икомедиа иаиут асценатә ԥсҭазаара, уимоу атеатр гастроль ҳасабла Аԥсны анҭыҵ Москва иганы ахәаԥшцәа иднарбеит. Убри ашьҭахь 1964 шықәсазы Москва Асовет ар ртеатр ари акомедиа ықәнаргылеит "Жьулиеи Мажьулеи" ҳәа хьӡыс иаманы. 1965-1966 шықәсқәа рзы Ацентртә телехәаԥшрала уи акомедиа ҭыхны ателехәаԥшцәа изныкымкәа иддырбахьан. Адраматургиа ҭызҵаауаз Владимир Дарсалиа "Абхазская советская драматургия" захьӡу ишәҟәы аҿы иҩуеит: "Отрадным является тот факт, что именно этой комедией Ш. Чкадуа абхазская драматургия впервые в своей истории вышла на всесоюзную театральную арену", - ҳәа.Атеатр аҭоурых зыҩуа ишырҳәо ала, ари акомедиа ықәдыргылахьан СССР иаҵанакуаз 43 театр рҿы. Атеатр иазку иочеркқәа рҿы Миха Лакрба ари ақәыргыламҭа дазааҭгыло абас иҳәоит: "В сатирической комедии Ш. Чкадуа театр увидел то, что составляло ее главную силу – современность, актуальность поднятых в ней вопросов. В ней показаны новые люди, осваивающие современную советскую действительность в послевоенном труде, люди, остро воспринимающие пульс новой жизни". Аиашазы, ари акомедиа ҽаԥарак иаҩызахеит амилаҭтә драматургиа аҿиараҿы. Атеатрҭҵааҩ Алықьса Аргәын "Аԥсуа театр аҭоурых" захьӡу ишәҟәаҿы иҩуеит: "50-тәи ашықәсқәа рынҵәамҭазы адраматургиаҿы дцәырҵуеит ашәҟәыҩҩы Шоҭа Ҷкадуа. Еиҳаракгьы акыр иқәҿиаран уи ипиеса "Ҳауа идагәада?". Аргәын иазгәеиҭоит Шәарах Ԥачалиеи, Азиз Агрбеи, адраматурги русеицурала иқәҿиараз акомедиа атеатр аҿы ишцәырҵыз. "Аспектакль рызкын ақыҭа аҿар, урҭ рыгхақәа", - иҩуеит Аргәын. Алитератураҭҵааҩ Владимир Дарсалиа иакәзар, еиҳа иҵауланы дахәаԥшуеит адраматург ирҿиамҭа: "Автор старается докапаться до истинных причин, побуждавших молодежь уходить в город. Драматург недвусмысленно подчеркнул, что решающая роль в данном явлении принадлежала не субъективным, а объективным факторам, т. е. неблагополучному состоянию колхозного села в послевоенные годы".Раԥхьатәи ақәыргыламҭаҿы акомедиа иалаз актиорцәа иреиуоуп Е. Шакербаи (Иаза), М. Зыхәба (Анду), М. Кобахьиа (Мажьулиа), Е. Ҭыжәба (Жьулиа), Д. Амқәаб (Бида). Атеатрҭҵааҩ иазгәеиҭоит ақәыргылаҩ Агрбеи актиорцәеи ирылшеит ҳәа аԥсҭазаара ахаҭа аарԥшра, насгьы аԥсуа қыҭа иаланхо ауаа рыбзазашьа ацәыргара.Абраҟа иазгәасҭарц сҭахуп, автор икомедиаҿы ибзианы ишазгәеиҭо усҟантәи азакәанқәа шыџьбараз. Ақыҭа ахадара рҟынтәи ушоужьу ала асправка аҭахын ақалақь ахь уыиасырц азын. "Хьаҳәаԥаҳәада ҳшоужьу азы "апредседатла" асправка имхтәуп", - лҳәоит анхаҩы Бида иԥҳа Мажьулиа, ақалақь дазгәышьуа. Апиесаҿы зыԥҳацәа ақалақь ахь изышьҭырц зҭаху Иаза абри асправка аиуразы акыр лҽылҟьоит, "апредседатла" длыргәыбзыӷырц. Ҷкадуа иааирԥшуа аамҭа иаҿҳарԥшуазар, иахьа еиҳагьы иҵарны иқәгылоуп ақыҭақәа рҭацәра, аусурҭа аԥшааразы аҿар ақалақь ахь риасра. Усҟан ақыҭа ацәцара асправка аҭахызҭгьы, иахьа ԥынгыла ыҟам, аанкылашьагьы амам аҩнуҵҟатәи аемигарциа. Атеатрҭҵааҩ Қорсаиа лыстатиаҿы дазааҭгылоит асоветтә система иадызцәылоз арҿиамҭақәа шмаҷмыз аԥсуа кьыԥхь аҿы, аха Ҷкадуа ишааирԥшуа уи иамаз амалырқәа. "Абас еиԥш "амлашьра" аамҭазы атеатр иахьаиуз сахьаркыратә ажәа бзиала иҩыз, аԥсҭазаараҟынтәи иаагаз сахьаркырала ицәажәаз, ҳаамҭазтәи аԥсуа қыҭа азҵаара ҵарқәа руак ықәзыргылоз акомедиа, ҳәарада, иналукааша цәырҵраны иҟалар ахәҭан. Ус иагьыҟалеит", - лҳәоит лара. Ари атема автор ианиҩуазгьы, уи атеатрҭҵааҩ астатиа аназылкуазгьы, ақыҭа ааныжьра иазгәышьуаз рацәаҩын, аха иҟалап усҟан аӡәгьы ихахьы имааиуазаргьы шықәса 60 рнаҩс ари азҵаатәы еиҳагьы иактуалтәны, еиҳагьы зыӡбара уадаҩхо иҟалаз зҵаатәны иқәгылоит ҳәа. Акомедиа хыркәшоуп ақалақь ахь занааҭ змаӡамкәа ицаз, уа иамаабыз аҭыԥҳацәа аколнхарахь рыгьежьра ала, даҽакала иаҳҳәозар, ақыҭа аиқәырхара алшар ауеит ҳәа узыргәыӷуа мотивла. Ҷкадуа иқәиргыло азҵаатәы иахьагьы атеатрқәа азыгьежьуеит. Аабыкьа, рашәарамза 29 рзы, С. Ҷанба ихьӡ зху Аԥсуа ҳәынҭқарратә драматә театр аҿы имҩаԥысит арежиссиор Мадина Аргәынԥҳа иқәлыргылаз акомедиа "Ҳауа идагәада" апремиера. Уи иаанаго, ари акомедиа актуалра ацәымӡыц иахьагьы. Иазгәасҭарц сҭахуп адраматург-акомедиограф ақыҭауаа рфилософиа бзиаӡаны ишидыруаз икомедиа ишаныԥшуа. Иара ицәыриго аперсонажцәа зегьы рхатә хаҿқәа рымоуп, иаадыруа ауаа ракәушәагьы ҳбоит. Бида - леишәала иԥсыҽу, зыԥҳәыс лҳәатәала ԥараԥсахра ҳәа ақыҭа иалоу; амода иацныҟәо, занааҭда аусурҭа бзиа иашьҭоу - Мажьулиеи Жьулиеи; Минаҭ – ауҳәансҳәақәа зегь здыруа, ана-ара имҩаԥысуа ахҭысқәа ирызҿлымҳау; Нанду – ҽырдагәа ҟаҵаны зегь заҳауа - уҳәа акомедиаҿы иуԥылоит даҽаӡә иламҩашьо ахаҿқәа. Иџьоушьаратәы иҟоуп ацензура акомедиограф ипиесақәа ԥырхага дук ахьырнамҭаз, избанзар иара иааирԥшуан анхаҩцәа реиԥш, аситема ахаҿгьы. Иаҳҳәап, аинформациатә хархәагақәа еснагь аиаша ахьырымҳәоз, ажәлар уи шырбарҭаз убоит Иаза арадио даназыӡырыҩуа:Адиктор: – Ицәажәоит Ҟәламбатәи аколнхара "Ԥхьаҟа"!Иаза: – Мыц ҿыцқәак аацәыргеи!Адиктор: – Изыхҟьазеи ҳколнхара иамоу аиҵахарақәа?Иаза: – Изыхҟьазеи умбои, шәара аӷьычцәа ишәыхҟьеит.Асовет аамҭазы амчра амаа зкыз рысаҟала аҳәарагьы мариамызт, аха адраматург уи қәҿиарала инаигӡон икомедиақәа рҿы."Алоу дгәаауеит"1970-тәи ашықәсқәа рзы Аԥсуа театр арепертуар аҿы ицәырҵуеит Ҷкадуа икомедиа "Алоу дгәаауеит". Уи ықәиргылеит арежиссиор Дмитри Кәартаа. 40 шықәса инареиҳаны ақыҭа ахантәаҩыс иҟаз Алоу ироль наигӡон Шәарах Ԥачалиа. Артист еиуеиԥшым арольқәа қәашьс ишиоухьазгьы, "Сара сзанааҭ" захьӡу ишәҟәаҿы иалкааны далацәажәоит Алоу ироль бзиа иибақәо ишреиуоу. Шекспир и-"Отелло" аҿы Иаго ироль назыгӡахьаз Ԥачалиа игәаанагарала, актиор акомедиатә, адраматә жанрқәа ҳәа еилимхроуп, зегь ԥишәалароуп. Ари акомедиагьы ақыҭа ԥсҭазаара аанарԥшуеит, араҟагьы "Уара, аҿар зегьы аколнхара шәалҵны шәцоит, аха иззыншәыжьуада шәқыҭа, шәколнхара?" ҳәа азҵаатәқәа цәырҵуеит. "Алоу ироль уамак исҭахӡамкәа исыднагалт. Аха аус адызулацыԥхьаӡа, еиҳа-еиҳа ахы сгәанарԥхауа, бзиа аҽснарбеит", - иҩуеит актиор. Апиесаҿы ақыҭа ԥсҭазаара арԥшуп ажурналист ибла иабаз асиужет ала, уи ироль наигӡон Алексеи Ермолов. Ахҭысқәа зегь ақыҭа ахада Алоу иусурҭатә ҭыԥ "аконтора" аҿы имҩаԥысуеит. Убраҟоуп аперсонажцәа зегь ахьеиқәшәо. Адраматург иалихуеит ус еиԥш иҟоу алитературатә стиль, даҽа блакы ала ақыҭа ԥсҭазаара аарԥшразы. Аспектакль аҿы иара убас ихәмаруан В. Аблоҭиа, М. Ԥачлиа, Р. Агрба, Ч. Џьениа уҳәа иҵ. Шоҭа Ҷкадуа адраматург иаҳасабала иҟалап абри асовет система иамаз ақыҭақәа реиқәырхара аидеологиа дақәшаҳаҭзаргьы, амала уи анагӡашьа аирониа аҵаҵаны иааирԥшуеит. Абраҟагьы иара тема хаданы ишьҭихуа ақыҭанхамҩа ауп - аколхоз иақәу аплан нагӡоушәа иахырҟьаны ахцәажәара, аколнхара аиҿкаара иреиӷьу ԥсҭазааран аарԥшра уҳәа, зааӡатәи асовет аамҭазы иҟаз атенденциақәа. Иазгәасҭарц сҭахуп "Алоу дгәаауеит" уажә ҿыц блала санахәаԥш, зынӡа ҳаамҭа иашьашәалоу асиужетқәа аланы ишызбаз. Араҟагьы иалацәажәоуп амчра знапаҿы иҟоу рыԥсҭазаашьа, егьырҭ "ақыҭа ааншәмыжьын" ҳәа адҵақәа рызҭо Алоу 18 шықәса зхыҵуа иԥҳа, абиблиотека аиҳабыс аус зуа Лина Урыстәыла аҵарахьы дишьҭырц гәҭакыс ишимоу. "Бымшәан. Ауаҩы дҳамоуп", - ҳәа лгәы ирӷәӷәоит Алоу иԥҳа, аԥсҭазаара лашахь лымҩа ирхарц шиҭаху лырдыруа. Ииашоуп, апиеса анҵәмаҭазы лара хаҵа дцоит, уи иара акыр даргәаауеит. "Аинститут иалганы иааз амагазин дыҵагылоуп. Абжьаратә ҵара змоу - абиблиотека деиҳабуп, абри иашоума?" - ҳәа дҵаауеит акультура ахан аиҳабы Алзабеҭ, "апредседатла" иԥҳа аҭыԥ ахьлымоу шиашам аарԥшуа. Акадртә зҵаарақәа рнаҩс, автор иқәиргылоит ақәратә ценз атемагьы. Алоу уажәшьҭа зықәра иҭысхьоу иоуп, аха макьанагьы иҭыԥ ааныжьра иҭахым, уи уажәшьҭа аныҟәгара рацәак ишилымшогьы. "Алоу Дыгә-иԥа акгьы ихараӡам!" рҳәоит инапаҵаҟа аус зуагьы. Ақыҭаҿы адезертирцәа ртәгьы цәыргоуп "Аибашьраан ҽырчмазаҩ ҟаҵаны иԥҳәыс дышлыдтәалаз, аибашьра ааилгеит", - лҳәоит аколнхаҩ ԥҳәыс Иака абригадир изы. Акомедиаҿы асценатә қәыргыламҭазы зеӷь ыҟам сиужетуп "Агәалақәа реизара" ҳәа Алоу имҩаԥигаз. Ргәалақәа рҳәеит анхаҩцәа ажь шхыршьааз, акультура шхьысҳау уҳәа рзы. "Дыгә-иԥа ихала иакәӡам, дад! Аправление зегь. Урҭ ажәхьан", - иҳәоит азҵаатәы хьаршшауа Алоу. Абасала, Ҷкадуа иааирԥшуа ииасыз ашәышықәсазы аибашьра ашьҭахьтәи аԥсҭазаара – иахьатәи аамҭа ицәырнаго рацәакгьы иацәыхарам, аколхоз ззырҳәо шыҟамгьы. "Алоу дгәаауеит" Аԥсуа театр арепертуар 7 шықәса рҟынӡа иалан, уи аамҭа иалагӡаны 200-нтә аспектакль ахәаԥшцәа идырбан."Акьанџьа"Иахьа уажәраанӡа ахәаԥшцәа зҭаауа спектакльуп Ҷкадуа икомедиа "Акьанџьа". Иахьа ари аспектакль "Ҳаԥсыуаауп, уара, ҳаԥсыуаауп!" ахьӡуп, Аԥсны Аҿар ртеатр арепертуар иалоуп. Акомедиа ҩын 1979 – 1980 шықәсқәа рзы. Аԥсуа театр аҿы уи ықәиргылеит Дмитри Кәартаа.Ан – Кафа илҭахуп ԥсуаҵас иҿиаларц лыҩнаҭа, аха лыҷқәын Ардонбеи иахь мыцхәы илымоу ахӡыӡаареи, ахыбаареи лԥырхагоуп уи инасыԥ нагӡахарцаз. Ақыҭа ԥсҭазаараҿы имҩаԥысуа хҭысуп апиеса иаанарԥшуа, аха араҟа аколхози анхаҩцәеи ртема акәӡам иззааҭгыло, араҟа аԥсуа ҭаца лызгәышьра, уи ала ахәышҭаара аиқәырхара азхәыцра ауп иубо. Иара убри адагьы, анхәеи аҭацеи реизыҟазаашьа агиперболатә ҟазшьа аҭаны иаарԥшуп. Аибашьра ҟалаанӡа иқәыргылаз акомедиаҿы ароль хадақәа нарыгӡоны сара избаз иреиуоуп: С. Агәмааԥҳа (Кафа), А. Ҭаниа (Ардонбеи), З. Амқәабԥҳа (Бача), М. Ԥачалиа (Гәыдихан), И. Коӷониаԥҳа (Тита), Т. Аҩӡыԥҳа (Алана) уҳәа, усҟантәи атруппа иалаз актиорцәа. Арежиссиор Кәартаа ари апиеса ақәыргыларазы иалхуа, хымԥада идыруан ас еиԥш иҟу асиужетқәа аԥсҭазаараҿы ишырацәаз. Сара сгәанала, зегь реиҳа иқәҿиараз уи ароль хада зиҭаз Софа Агәмааԥҳа зеиканра уадаҩны иҟаз актрисан дахьыҟаз ауп . Иҵӡозеи уи аахыижьҭеи. Ари акомедиа иахьагьы ахәаԥшцәа аҭаауеит, рҽырыԥсахит уи иалахәыз актиорцәа, ицәырҵит аҿар, аха иахьагьы Кафа лроль назыгӡо Агәмааԥҳа лакәны даанхоит. Исцәыуадаҩуп уи лҭыԥан ас иԥсабаратәны, исахьаркны, ибзазаратәны ихәмаруа даҽаӡә дҟалоит ҳәа азхәыцра. Иахьагьы сахәаԥшуеит акомедиа, иҟоуп иқәҿиароу аԥсахрақәа, иаҳҳәап Бача лроль аҿы Марина Арсҭаа, Ардонбеи ироль аҿы Аслан Еныкь, Беслан Лагәлаа, аха зегь акоуп ажәытәтәи актиорцәа рынагӡашьа иахьагьы сазхьуеит. Амиран Ҭаниа (Ардонбеи) имыцхәыз акгьы ҟаиҵомызт, ус баша асцена иқәларагьы алахҿыхра узаанагон. Иара ихаҭа изныкымкәа аҭаацәара дызлалахьаз ала, иҟан изҳәозгьы "Амиран ихатә ԥсҭазаара иеиԥшуп ироль" ҳәа. Заира Ермолова Бача лроль аныналыгӡоз анапеинҟьабжьқәа еихсыӷьуамызт. Уи лыхәмарра зымбац рзы аиҭаҳәара уадаҩуп, избанзар, уаҳа назҭахым комедиатә хаҿын иаԥылҵоз. Кафа "лҭыԥ дықәзыртәаз" Бача ихаззала илхаз лыбжьы иахьагьы слымҳа иҭаҩуеит, лара ԥсабарала илымаз анарҳара лроль цәгьала ианаалон. Аӡәымкәа аҭацацәа ыргьежьны изышьҭхьаз, аӡәгьы дызгәамԥхоз Кафа дылиааит ҳҳәар ауеит Бача. Асиужет аҿы ишаҳбо ала, лара лоуп дзыргьежьыз Ардонбеи раԥхьатәи иԥҳәыс лҟынтә имаз ахшара.Кәартаа иқәиргылаз аспектакль бзазаратә комедиан, исызҳәом уи иазыԥшаан атеатртә форма ҿыцқәа ҳәа, аха араҟа арежиссиор актиорцәа "рбаталион" ахархәарала, ажәлар ирзааигәаз акомедиатә қәыргыламҭа аԥиҵеит. Адраматург Ҷкадуа иоуп, хымԥада, шьаҟас ари иаҵагылоу, избанзар апиеса ахаҭа ыҟамзар, аспектакль алҵӡом. Аԥсуа сценаҿы иқәдыргылахьан Ҷкадуа еигьырҭ ипиесақәагьы: "Ҩыџьа апрофессорцәа", "Ауаҩ иаӷа", "Аԥсра аиҭаԥсра", "Амардуан", аха рацәак анарха рмоуит. Сара ари анаҵамҭаҿы сырзааҭгылеит атеатр аҭоурых аҿы еиҳа ақәҿиара зауз ҳәа иԥхьаӡоу акомедиақәа.Адраматургиа азхәыцраШоҭа Еугьан-иԥа исахьаркыратә ҩымҭақәа инарываргыланы апублицистикагьы инапы алакын, иҩуан атеатри адраматургиеи ирызкыз астатиақәа: "Ҳадраматургиа ахықәкы хадақәа" ахьӡуп агазеҭ "Аԥсны ҟаԥшь" март 11 1981 шықәсазы ианылаз истатиа. "Ҳара иҳазҳәарыма иахьа: аԥсуа ԥсҭазаара ишахәҭоу иаанарԥшуеит иахьатәи ҳмилаҭтә драматургиа?" - ҳәа азҵаара ықәиргылоит адраматург. Аҭакгьы абас иҟаиҵоит: "Ишакәхалакь! - автор иазгәаҭақәа рыла: - Ахыԥхьаӡара иазаарԥшуам аҵакы. Аԥсҭазаара хараџьара еиҳа ибеиоуп, аинтересгьы аҵоуп – ицәырҵуа аԥсуа пиесақәа раасҭа". Ҷкадуа игәаанагарала, адрама ажанр ус уналасны "саргьы сышәҟәыҩҩуп, сымч шԥақәымхари" ҳәа иауӡом. Ииашаҵәҟьаны, автор знымзар-зны дымҩахымҟьакәа адраматургиа даашьҭымҵкәа даҿын, занааҭ хадасгьы имазгьы уи акәын. Ашәҟәыҩҩы ипублицистикаҿы дазхәыцуан аҩымҭа бзиа ҳәа изышьҭоу закәу. "Иарбан имԥсуа аҩымҭа? Еснагь аинтерес зҵоу!" - иҳәоит иара анарха змоу аҩымҭа дазхәыцуа."Аԥсуа драматургиа ахықәкы хада – сахьаркыратә ажәала, ишахәҭоу аԥсуа ԥсҭазаара аарԥшра, аԥхьаҩцәеи ахәаԥшцәеи дырбара – абри ауп", - иҩуан акомедиограф ихаҭа. Ари имариам ахықәкы иара ихаҭа анагӡара илшеит сгәахәуеит иҩымҭақәа рҵаки рсценатә лахьынҵақәеи ҳрыԥшны иаҳәозар.Автори аредакциеи ргәаанагарақәа еиқәымшәозар ҟалоит.

https://sputnik-abkhazia.info/20170820/agmaa-shoa-kadua-iymaa-iryzkny-esnag-iycu-aky-unaroit-1021681849.html

https://sputnik-abkhazia.info/20200327/Ateatri-abziabarei-enag-eitsyn-1029746086.html

2022

Ажәабжьқәа

ab_AB

аналитикеи аиҿцәажәарақәеи