https://sputnik-abkhazia.info/20230128/itsashy-uny-arlashoit-asuaa-agyla-ishizyou-1036037561.html
"Ицәашьы уҩны арлашоит": аԥсуаа агәыла ишизыҟоу
"Ицәашьы уҩны арлашоит": аԥсуаа агәыла ишизыҟоу
Sputnik Аҧсны
Агәыла, аигәылацәа реизыҟазаашьа иазкны гәаанагарақәак ҳадылгалоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа. 28.01.2023, Sputnik Аҧсны
2023-01-28T13:55+0300
2023-01-28T13:55+0300
2023-01-28T13:55+0300
аԥсны
жәлар рдоуҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102871/02/1028710256_0:104:2000:1229_1920x0_80_0_0_4cb0a6a23a176076df2a359bb52945b8.jpg
Ауаҩы рыцҳарак дақәшәар, раԥхьа ацхырааразы иааиуа агәылацәа ракәын, иахьагьы убас ауп. Аигәылацәа аԥсуаа рҟны еснагь аицхыраара рыбжьан: еицхырааны ицәаӷәон, ирашәон, иҭагалон, амҿы ааргон. Иҟан еилахәны амхы аныларҵозгьы. Аԥсуаа абиԥарала еимдо иааргоит агәыла дзакәу аазырԥшуа ажәаԥҟақәа маҷымкәа, иаҳҳәап:Аԥсуа қыҭақәа рҿы аигәылацәа, шамахамзар, еизааигәаӡаны, анхарҭа-аҽҟьарҭа рибамҭо инхаӡомызт, уи ус зыҟарҵоз амаҷ азы агәыхьшәашәара рыбжьамларц, рыбз меишьцыларц азы акәын. Аԥшәма дызцәыԥхашьо сасцәа дахьқәак иҭаазар, агәылацәа ирзицҳауан. Агәылацәа ашьтәа ашьраҿы ицхраауан, дара ракәын асасцәа ирыдтәалозгьы. Аԥшәма ихала ашьтәа шьны, ихала асасцәа дрыдтәалар, гәыла ааигәа дыҟаӡами ҳәа инеизҵаа-ааизҵаауан, иԥшәмара аҳаҭыр ланарҟәуан. Агәылара ачара рҽазыҟарҵозар, ааигәа-сигәа инхо ацхыраара рырҭоит, утәыс-ҟаҵатәыс ирымоу аҿы ирывагылоит, амаҵ руеит. "Агәыла ихьӡи ихьымӡӷи игәылацәа ракәын издыз. Агәылара иахәҭоу ҟазымҵоз иҟан данахьдырхәуаз: иҩнаҭа ацәгьа-абзиа аныҟоу агәылацәа ишахәҭоу ала амаҵ руӡомызт. Уи гәҽанҵаран, егьыс аҳабла ахьымӡӷ ддыргомызт, иахәҭаз ҟарҵон, аха аԥшәма ихы ирдырны, ауаагьы идырҳаны акәын ишыҟарҵоз", - абас иҩуан Никәала Ҳашыг ишәҟәы "Аԥсуара ашьаҭақәа" аҿы. Аигәылацәа рыжәлара хазы-хазызаргьы, еижәлантәқәоу реиԥш, аиашьара, аиаҳәшьара рзибаур ахәҭоуп. Еизааигәаны инхо, еигәылацәоу аӡӷаби аҷкәыни еибагар хьымӡӷыс иԥхьаӡоуп, уи аԥсуа иаҭәам акакәны иахәаԥшуеит. Ус зхы мҩаԥызгаз ирзырҳәон: "Игәыла дышԥааигеи!", "Лааҵраҿы хаҵа дышԥацеи!" ҳәа. Ҳаблак аҿы еижәлантәу аишьцәа ахьеиланхо, тәым жәлак дрыланхозар, ҷыдала ҳаҭыр иқәырҵон. Сасцәақәак рҭазар, иара ҭамадас дҟарҵон, ацәгьа-абзиа рҿы ажәа идырҳәон, сасра ицозар, еиҳабыс ма ҩызас дышьҭырхуан. Ажәакала, дахьынхо аҳаблаҿы сыжәлазаҵәны срылахеит ҳәа ихы ҟәнимшьартә аҭагылазаашьа изаԥырҵон.
https://sputnik-abkhazia.info/20200216/Ugary-azaait-arakhaaara-asasdkylara-asharytsara-irydalou-asshaasha-1029469994.html
https://sputnik-abkhazia.info/20201031/Azhlar-rybz-khshup-asuaa-akhi-akhymi-sheildyrgoz-1031196806.html
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
Ажәабжьқәа
ab_AB
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
аԥсны, жәлар рдоуҳа
"Ицәашьы уҩны арлашоит": аԥсуаа агәыла ишизыҟоу
Сусанна Ҭаниаԥҳа
Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ
Агәыла, аигәылацәа реизыҟазаашьа иазкны гәаанагарақәак ҳадылгалоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа.
Ауаҩы рыцҳарак дақәшәар, раԥхьа ацхырааразы иааиуа агәылацәа ракәын, иахьагьы убас ауп. Аигәылацәа аԥсуаа рҟны еснагь аицхыраара рыбжьан: еицхырааны ицәаӷәон, ирашәон, иҭагалон, амҿы ааргон. Иҟан еилахәны амхы аныларҵозгьы.
Аԥсуаа абиԥарала еимдо иааргоит агәыла дзакәу аазырԥшуа ажәаԥҟақәа маҷымкәа, иаҳҳәап:
Аиашьа бааԥсы иаҵкыс агәыла бзиа;
Агәыла изы ацәҟьа зыргылаз иара дакит;
Агәыла ицәашьы уҩны арлашоит;
Агәыла бзиа ихәыцхагьы хаауп;
Агәыла имаӡа агәыла идыруеит;
Агәыла пату иқәҵа, аха аанда ишәыбжьоу аанхааит;
Ауа хара иаҵкыс – агәыла ааигәа бзиа.
Аԥсуа қыҭақәа рҿы аигәылацәа, шамахамзар, еизааигәаӡаны, анхарҭа-аҽҟьарҭа рибамҭо инхаӡомызт, уи ус зыҟарҵоз амаҷ азы агәыхьшәашәара рыбжьамларц, рыбз меишьцыларц азы акәын.
Аԥшәма дызцәыԥхашьо сасцәа дахьқәак иҭаазар, агәылацәа ирзицҳауан. Агәылацәа ашьтәа ашьраҿы ицхраауан, дара ракәын асасцәа ирыдтәалозгьы. Аԥшәма ихала ашьтәа шьны, ихала асасцәа дрыдтәалар, гәыла ааигәа дыҟаӡами ҳәа инеизҵаа-ааизҵаауан, иԥшәмара аҳаҭыр ланарҟәуан.
Агәылара ачара рҽазыҟарҵозар, ааигәа-сигәа инхо ацхыраара рырҭоит, утәыс-ҟаҵатәыс ирымоу аҿы ирывагылоит, амаҵ руеит.
Агәыла ацәгьа дақәшәар, игәылацәагьы ицџьабон. Аԥсы дахьынӡакҿоу ацәмаа ркуамызт, аҽага ркуамызт, агәыла имаҵ мукәа ухатә усқәа уҽырзукыр ԥхашьаран. Аԥсы дахьынӡаҿкоу, нас жәымш рҿынӡа, аԥшәмацәа ахаатә агьама рбаанӡа, агәылацәагьы рыцчгон. Уи ашьҭахьгьы, рыҩны агәырӷьара ыҟазар, ашәа рҳәомызт, икәашомызт, амузыка адырҳәомызт. Ашықәс аҿынӡа ус рхы мҩаԥыргон.
"Агәыла ихьӡи ихьымӡӷи игәылацәа ракәын издыз. Агәылара иахәҭоу ҟазымҵоз иҟан данахьдырхәуаз: иҩнаҭа ацәгьа-абзиа аныҟоу агәылацәа ишахәҭоу ала амаҵ руӡомызт. Уи гәҽанҵаран, егьыс аҳабла ахьымӡӷ ддыргомызт, иахәҭаз ҟарҵон, аха аԥшәма ихы ирдырны, ауаагьы идырҳаны акәын ишыҟарҵоз", - абас иҩуан Никәала Ҳашыг ишәҟәы "Аԥсуара ашьаҭақәа" аҿы.
Аигәылацәа рыжәлара хазы-хазызаргьы, еижәлантәқәоу реиԥш, аиашьара, аиаҳәшьара рзибаур ахәҭоуп. Еизааигәаны инхо, еигәылацәоу аӡӷаби аҷкәыни еибагар хьымӡӷыс иԥхьаӡоуп, уи аԥсуа иаҭәам акакәны иахәаԥшуеит. Ус зхы мҩаԥызгаз ирзырҳәон: "Игәыла дышԥааигеи!", "Лааҵраҿы хаҵа дышԥацеи!" ҳәа.
Ҳаблак аҿы еижәлантәу аишьцәа ахьеиланхо, тәым жәлак дрыланхозар, ҷыдала ҳаҭыр иқәырҵон. Сасцәақәак рҭазар, иара ҭамадас дҟарҵон, ацәгьа-абзиа рҿы ажәа идырҳәон, сасра ицозар, еиҳабыс ма ҩызас дышьҭырхуан. Ажәакала, дахьынхо аҳаблаҿы сыжәлазаҵәны срылахеит ҳәа ихы ҟәнимшьартә аҭагылазаашьа изаԥырҵон.
