Мрагыларатәи акаҳуеи аԥсуа ҟамеи: афранцыз Морис Торез Дәрыԥшь иаҭаара
17:10 15.08.2024 (ирҿыцуп: 22:36 15.08.2024)
© Sputnik / А. Пахомов
/ Анапаҵаҩра
Нанҳәа 15 1962 шықәсазы Франциатәи акоммунисттә партиа амаӡаныҟәгаҩ хада Морис Торез аԥсуа қыҭа Дәрыԥшь даҭааит. Иара мышкы заҵәык ауп дахьыҟаз, аха уи аҭоурых аҟны иаанхеит.
Афранцыз коммунист аԥсуа қыҭаҟны дышрыдыркылаз атәы шәаԥхьа Sputnik астатиаҿы.
Сариа Кәарацхьиаԥҳа, Sputnik
Морис Торез Қырҭтәылатәи Акоммунисттә партиа Аԥснытәи обком актәи амаӡаныҟәгаҩ Михаил Бӷажәба дицны Дәрыԥшь аколнхара даҭааит 1962 шықәса нанҳәа 15 рзы. Асасцәа дырԥылеит аколнхара ахантәаҩы, СССР Иреиҳаӡоу Асовет адепутат Владимир Лакәиа.
Афранцыз асас дахь иаара иазкны иаанхаз аинформациа маҷуп. Аофициалтә жәабжь хәыҷыки фотосахьаки ракәын акьыԥхь аҿы ианыз. Агазеҭтә статиа ишаҳәо ала, Дәрыԥшь аколнхаҩы Гыцба аколнхара адәқәеи анхамҩақәеи днарылаԥшны дшааиуаз Морис Торез иҩныҟа днаиԥхьоит.
Гыцаа рҭаацәара иалахәу Замира Ақаҩба-Гыцба Sputnik акорреспондент ишылзеиҭалҳәаз ала, амаҵура ду змаз асас иаара атәы анеилкааха, азҵаара цәырҵит иарбан гәараҭоу асас дахьымҩахырго ҳәа.
"Усҟан Дәрыԥшь аколнхара-амиллионер ҳәа иԥхьаӡан, Аԥсны ақыҭақәа раԥхьа игылан ачаиҿыхраҿы. Асовет аамҭазы Дәрыԥшь асас дахьцәа аҭаалон, урҭ рыбжьара дыҟан Фидель Кастрогьы. Торез дшаауаз анеилкааха азҵаара цәырҵит иарбан гәараҭоу асас дахьымҩахырго ҳәа. Ҳара акәасқьа ҳазҭагылан. Уи аамҭазы амашьынақәа рыргыларҭаҿы аус зуаз сабхәа иашьа иҳәеит: "Ҳара ҳашҟа даиааит, ҳара ишақәнагоу дҳадаҳкылоит ҳәа". Ус иагьырӡбоит ҳаҩны Торез идкылара", — лҳәеит Замира Ақаҩба-Гыцба.
Урҭ ахҭысқәа Замира лхаҭа дырхаанӡам. Афранцыз коммунист иаара атәы лабхәа Шоҭа Гыцбеи иаҳәшьцәеи рҿынтәи ауп ишылдыруа.
Акаҳуеи имаӡоу аҳамҭеи
Абасала, Гыцаа Морис Торез идкылара аҽазыҟаҵара иалагеит. Замира излалҳәаз ала, ишаԥу еиԥш асас ацәи ашәишәиқәеи изыршьит. Даҽакала ҟалашьа амаӡамызт - ас еиԥш иҟоу асас, жәаҳәарада ҳаҭырқәҵарыла дрыдыркылон. Аҽазыҟаҵараҿы ацхыраара ҟарҵеит агәылацәеи ақыҭауааи. Еиуеиԥшым аԥсуа чыс хкқәа рыла иҭәын аишәақәа. Аха афранцыз Аԥсны зегь реиҳа игәаԥхаз акаҳуа ауп.
"Уи ауха Торез ҳкуасқьаҿы даангылеит, сабхәа иаҳәшьцәа ишырҳәоз ала, дара рхаҭақәа асас имаҵ руан. Торез зегь реиҳа акаҳуа ауп игәаԥхаз, иҳәеит абра ада акаҳауа хаа џьаргьы ишимжәыц. Сабхәагь дахлафааит: "Афатә хаақәа шаҟа хкы изыҟаҳҵаз, иара акаҳуа ауп игәаԥхаз", — ҳәа илгәалалыршәоит Замира.
Ақыҭауаа асас изы инарыгӡеит аԥсуа жәлар рашәақәеи рыкәашарақәеи, уи асас ахә ҳаракны ишьеит.
ЦК КПСС амаӡаныҟәгаҩ Михаил Суслови Франциатәи Акомпартиа амаӡаныҟәгаҩ хада Морис Торези. Торез СССР иҭаара аан.
© Sputnik / А. Калабун
/ Агазеҭ "Советская Абхазия" аҟны икьыԥхьын франциатәи амаӡаныҟәгаҩ хада аҳамҭа ирҭеит ҳәа. Морис Торез Аԥснынтәи иигаз аҳамҭа закәыз ҳәа аԥхьаҩцәа ирарымҳәеит. Замира Ақаҩба-Гыцба лажәақәа рыла, ари дырмаӡеит.
"Сабхәа иашьеиҳаб еицырдыруаз уаҩын, ишақәнагоу еиԥш аԥсуа амилаҭтә шәҵатәылеи бџьарлеи деибыҭан. Иара 1942 шықәсазы Германиа аконцлагер аҿы дҭахеит, аха иаԥсуа маҭәеи иҟамеи аҩны акәасқьаҿ икнаҳан. Торез аҩны даныныҩнала, илаԥш заахаз аҟама игәаԥхеит. Асас игәаԥхаз ҳамҭас ирҭеит", — ҳәа лҳәоит лара.
Шоҭа Гыцба иҭаацәа ишырҳәоз ала, Морис Торез аԥсуа гәараҭаҟны дышрыдыркылаз даара ахә ҳаракны ишьеит.
"Иара Аԥсны игәаԥхеит. Ҳара ҳҭаацәара ҳзы, ари хҭыс дуӡӡан. Сабхәа иҳәон, ас еиԥш иҟаз ауаҩ ду ҳаҩныҟа дахьымҩахыҵыз ҳаҭыр ду ҳзақәуп ҳәа", — лҳәеит Замира Ақаҩба-Гыцба.
Морис Торез иеиԥш иҟаз еицырдыруаз аҳәаанырцәтәылауаа Аԥсны иаҭаахьаз рацәаҩын. Франциатәи акоммунисттә шәҟәыҩҩы Анри Барбиус ареспублика даҭааит лаҵарамза 1928 шықәсазы. Германиатәи ареволиуциатә поет Иоганнес Бехер иакәзар Аԥсныҟа дааит 1931 шықәса лаҵарамзазы, Индиа аԥыза-министр Џьавахарлал Неру – 1955 шықәса рашәарамзазы. 1957 шықәсазы Аԥсны рыԥсы ршьон адунеи аҿы еицырдыруаз ҩыџьа ашәҟәыҩҩцәа Пабло Нерудеи Джеимс Олдриџьи, 1959 ашықәсазы Виетнам апрезидент Хо Ши Мини Германиа асоциалисттә партиа актәи амаӡаныҟәгаҩ Вальтер Ульбрихти.
Франциатәи Акоммунисттә партиа ахантәаҩы Морис Торез, Париж, абҵарамза 11 1945 ш.
© AP Photo
Морис Торез данқәыԥшыз арацәаҵхҩыс аус иуан, 19 шықәса анихыҵуаз Франциа Асоциалисттә партиа далалеит, анаҩс – Акомпартиа. Изныкымкәа дҭаркхьан, 1939 шықәсазы Франциа Акоммунисттә партиа аусура мап ацәкын, Торез ихаҭагьы атәылауаҩра имхын.
Аҩбатәи Адунеизегьтәи аибашьраан СССР ахь дыбналт, иԥсадгьыл аҿы иара ида арраҽацәыԥхьакразы ашьра иқәырҵеит. 1944 шықәсазы Франциа ахақәиҭтәра ашьҭахь, де Голль ианаижьит, Торезгьы аҩныҟа дхынҳәит.
1946-1947 шықәсқәа рзы Аԥшьбатәи ареспублика аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩс дыҟан. Иԥсҭазаара аҵыхәтәанынӡа Франциа Акоммунисттә партиа напхгара азиуан, 1950 шықәсазы Торез игәабзиара аныуашәшәырха инаркны, уи анапхгара ихьӡала иҟан, формалла апартиа напхгара аиҭон Жак Диукло.
Морис Торез иԥсҭазаара далҵит 1964 шықәсазы Сҭампылантәи Ҟрымҟа амҩа дшықәыз аӷба "Литва" аҿы. Морис Торез анышә дамардеит Парижтәи Пер Лашез аԥсыжырҭаҿы.
