Атеатри аменеџьменти

© Sputnik / Илона ХварцкияАԥсуа драматә театр
Аԥсуа драматә театр - Sputnik Аҧсны
Анапаҵаҩра
Хәажәкыра 27 адунеижәларбжьаратәи атеатр амш ҳәа иԥхьаӡоуп. Ари аныҳәа азгәарҭоит 1961 шықәса раахыс. Аҳәара уадаҩуп, адунеи аҿы заҟа театр ыҟоу, аха акинои ателахәаԥшреи ирзымхәаҽӡеит ари аҟазара ахкы. Атеатрқәа рхыԥхьаӡара иацымлозар иагхаӡом, урҭ иахьатәи рыԥсҭазаара дазааҭгылоит ажурналист Елеонора Коӷониаԥҳа.

Sputnik

Аԥсны акәзар, ҩы-шықәса раԥхьа иаатит атеатр ҿыц – "Аԥсны аҿар ртеатр". "Бзиа ижәбома шәара атеатр, бзиа ишызбо уи сара?", дҵаауан атеатр иазку аессе аҿы Виссарион Белински. Атеатр иамҽханакыз ауаҩы, дактиорума, дрежиссиорума, ма дхәаԥшҩума, наӡаӡа ицзаауеит зеиҭаҳәара уадаҩу абзиабара. Атеатр аԥсҭазаара иасаркьоуп рҳәоит, убри акәхап, ахәаԥшҩы уи асаркьа даныԥшыланы ихгьы гәеитарц, икәыршоу адунеигьы даҿаԥшырц уахь дызнеиуа.

Аҳәынҭқарратә аҿартә театр анапхгаҩы Аслан Еныкь - Sputnik Аҧсны
Еныкь: аҿар ртеатр ишаҭаху еиԥш ишхарҭәаамгьы, ҳгәацԥыҳәаны аус аауеит

Аибашьра ашьҭахь акыраамҭа атеатртә ԥсҭазаара аҳеидеи маҷызтгьы, аҵыхәтәантәи аамҭазы иаҳбоит аҳҭнықалақь Аҟәа иҟоу ҳтеатрқәа русура акыр ишеиӷьхаз. Игәаҳҭо ҳалагеит, иааиԥмырҟьаӡакәа арепртуар аус адулареи аиндаҭлареи шцо. Зегь реиҳа иқәыԥшу "Аҿар ртеатр" акәзар, актиортә ҟазара аганахь акыр ҳдыргәырӷьоит. Урҭ ррепертуар иалоуп Д. Гәлиа "Анаурқәа", Д. Псафос "Амцҳәаҩ даҭахуп", Ш. Ҷкадуа "Ҳаԥсыуаауп уара ҳаԥсыуаауп" уҳәа ахәаԥшҩы дыздызхало ақәыргыламҭақәа.

Ицәырҵит ахьыӡ ҿыцқәа, дцәырҵит ахәаԥшҩы қәыԥшгьы. "Аԥсуа театр" аамҭак азы Аԥсны анҭыҵтәи агострольқәа рахь ахы хазтгьы, уажәы араҟагьы ахәаԥшҩы дшыҟоу азгәаҭаны, аамҭа-аамҭала иҳаланҳәоит апремиера шрымоу. Аҵыхәтәантәи аамҭазы атеатр иҳаднагалеит С. Ҷанба идрама "Амҳаџьыр" (ареж. А. Шамба), Ф. Искандер "Ажьақәеи арқьымаҭқәеи" (ареж. М. Аргәын), С. Мрожек "Шьапыла" (ареж. В. Ақаҩба). Аҟәа иҟоу аурыс театр акәзар, зегь реиҳа ахәаԥшҩы дызҭаауа театрны иҟалеит. Уи  иҳаднагалеит еиҭашьақәыргылоу Ж. Молиер "Тартиуф" (ареж. М. Ҷыҭанаа), иара убас, В. Олышански "Аихалых мҿыԥҟаҩы" (ақәыргылаҩ Н. Балаева), Е. Филиппо "Купиелло иҩны қьырса ауха" (ареж. А. Тимошенко).

Аҟәа агәаны иҟоу атеатрқәа хԥа ирымоуп арепертуар, аремонт зызу ахыбрақәа, аха атеатр аменеџьмент аганахь зегь русушьа еиԥшым.

Анкьа, аԥсуа театр аҿы аус анызуаз, аинтерент аныҟамыз атеатр админстраторцәа уахи ҽни аус руан, агострольқәа реиҿкаареи, атеатр ахәаԥшҩцәа радпхьалареи азы. Усҟан иҟан абонементқәа, иҟан иара убас ақыҭақәа рҟынтәи втобусла ахәаԥшҩцәа раагареи, араионқәеи рахь аныҟәаразы арепертуар ҷыдеи.

Аҿар ртеатр апремиератә спектакль Амцҳәаҩ даҭахыуп. - Sputnik Аҧсны
Аҿар ртеатр апремиератә спектакль "Амцҳәаҩ даҭахыуп" ықәдыргылеит

Атеатр ахәаԥшҩы дамазрц азы, иахьа здунеи зыԥсаххьо администратор Нури Кьышьмариа адунеи дакәшон, ауаа драцәажәон, агәра диргон атеатр аҭаара дара рзы ишгәахәара дуу.  Ажәакала, атеатр ҵәатәышьаҟас иамаз иара иакәын. Атеатр асахьаркыратә напхгаҩы дзызхәыцуаз арепртуар бзиа аԥҵара акәын.

Усҟантәи аамҭазы аԥсуа театр Аԥсны аҩныҵҟеиԥш, СССР иатәыз атәылақәа рахь гостроль ҳасабла иныҟәон, ақәҿиарагьы аман. Абри зегь еиҿыркаауан атеатр администратор, иара убас адиректор. Абарҭқәа рнаҩс имҩаԥысуан ахәаԥшцәеи атеатри реиԥылара, аинтеллигенциа адгаланы еилдыргон аспектакльқәа, далыркаауан ашықәсан иреиӷыз актиор. Урыстәылантәи иаауан атеатрҭҵааҩцәа, урҭ ахәшьара арҭон атеатр арҿиаратә ԥсҭазаара. Зны-зынла, аԥсуа актиорцәа Москваҟа атеатрқәа рыҳәаԥшразы ианырышьҭуаз ыҟан. 

Аибашьра ашьҭахь акыр иԥсыҽхеит ари ахырхарҭа, ахәаԥшҩы ихала атеатр ихы адиԥхьаломызт, атеатр администрациа аус рзеиҿкаауамызт. Ажәакала, атеатр дагхеит ахәаԥшҩы, ирызҳаит атеатр иҩнамлацыз абиԥара. Зегь реиҳа ирыцҳарахаз, аԥсуа театр аанрыжьыр акәхеит жәларык актиорцәа. Здунеи зыԥсахыз маҷҩым урҭ рахьтә, инхаз уажә ааигәоуп асцена ақәлара азин анроу. Абри зегьы, атеартә ԥсҭазаара ахьысҳара ҵаҵӷәыс ишьҭнахит.

Атеатр аменеџьер бзиа даиур, уи лҵшәа бзиала аус аурц шалшо агәра ҳгеит лаҵармза 2016 шықәса рзы Аҟәа иҟоу "РУСДРАМ" захьӡу аурыс театр ашҟа, директорс занааҭла иполитологу, аха атеартә ҟазара бзиа избоз Иракли Хынҭәба данарҭа ашьҭахь. Азнаказ, иџьаршьеит уи уахь инеира.

Аҳәынҭқарратә аурыс драматә театр - Sputnik Аҧсны
РУСДРАМ Фазиль Искандер ихьӡ ахҵоуп

Аха, ашьҭахь агәра зымгозгьы агәра ргеит, уи атеатр ахь инеира атеатртә культура ахәаԥшцәа рыларҵәара ишазҳәаз. Ҳазлацәажәо атеартә менеџьмент азы, еиҳа ахьысҳара рнубаалоит егьырҭ атеатрқәа, репертуарлеи, актиорцәа бзиақәа рылеи ишаҵамхогьы. Иҟеиҵазеи нас, аурыс театр адиректор? Иаҳҳәар ҳалшоит, иахьеи уахеи дмыцәакәа, атеатр аӡыргара даҿуп ҳәа. "Русдрам" аҿы, аспектакльқәа рыдагьы имҩаԥырго иалгеит аконцертқәа, ааԥхьара роуа иҟалеит Аԥсны анҭыҵынтәи арежиссиорцәа.

Акыр ихҭыс бзиан, атеатр аҿы аурыс актиор ду Авангард Леонтиев Фазиль Искандер иҩымҭақәа исахьаркны рыԥхьаразы иқәгылара. Иара убас, уажә аабыкьа имҩаԥгаз Альдона Ҵкуаԥҳаи Саид Гобечиеи рконцерт уҳәа, ирацәоуп аурыс театр иахьа иарҿио. Аха, абарҭқәа инарҷыданы атеатр адиректор аинтерент ресурс ихы иархәаны, иаԥиҵеит асаит, феисбук аҿы адаҟьа. Егьырҭ аҩ-театркгьы ирымоуп адаҟьақәа, аха "Русдрам" ахада иааиԥмырҟьаӡакәа аус адиулеит атеатр арепертуар аӡыргара, уи ауаа ирылеиҳәоит ҩымыз хымыз ԥхьаҟа ицәырҵраны иҟоу аспектакльқәа.

Бжьаратәла атеатр мчыбжьык ахь хынтә аспектакльқәа ауаа иднарбоит. Уи иаангоит, атеатр иааиԥмырҟьаӡакәа аус ауеит ҳәа. Убарҭқәа рнаҩсан, астудентцәа рзы иаԥҵан альготқәа зцу ахәқәа, ари азмырхакәа, атеатр "А-мобаил" ахаҿрала аспонсор дадыԥхьалан, уи акомпаниа аофисқәа зегь рҿы "Русдрам" абилеҭқәа рҭиуеит, иара убас абилеҭқәа ааухәар ауеит интернетла.

Иубаратәы иҟоуп, егьырҭ атеатрқәагьы русура ари аҩыза аменеџьмент ишарцыхцыхыз. Ажәакала, аиндаҭлара атеатр аҿиара иахәеит. Аха, иҟоуп аурыс театраҿ иаҳбо даҽа ҷыдарак, атеатр адиректор еснагь аҳәаԥшцәа рахь дцәырҵны аԥсшәа реиҳәоит, дырԥылоит, ажәакала, атеатр иаҭаауа ирбоит аԥшәма дара дшырхылаԥшуа. 

РУСДРАМ аофициалтә саит - Sputnik Аҧсны
РУСДРАМ аофициалтә саит аусура иалагеит

Атеатрқәа рахь иныҟәо ирымбарц залшом, "Русдрам" еснагь ахәаԥшцәа рыла ишҭәу. Иныҟәоит ауаа егьырҭ атеатрқәа рахьгьы, аха зегь акоуп, апремиера ашьҭахь акыр иаӷахоит атеатр азал аҿы итәо рхыԥхьаӡара. "Русдрам" акәзар, кәапеишәа иҭәуп, абилеҭқәа рыхәгьы 150 маат инаркны 1500 рҟынӡа инаӡозаргьы. Астудентцәа рзы иаԥҵоуп альготқәа, астуденттә билеҭ ала иааухәар ауеит зегь реиҳа зыхә мариоу абилеҭ. Абри иаангоит, атеатр иахьатәи аамҭа аԥҟарақәа инарықәыршәаны аус иуеит ҳәа.

Инапы ианузеи атеатр административтә ҟәша ахада ҳәа азҵаара ҟалозар, иара иуалуп: аспектакльқәа дырбара аплан анагӡара астоционар аҿы еиԥш, анҭыҵгьы. Убарҭ инарҷыданы, атеатр иазку аӡыргаратә информациа ауаажәларра рыларҵәара, ателехәаԥшреи, арадиои, аинтернет ресурсқәеи рхарахәарала. Иҟоуп ихадоу даҽакгьы, ахәаԥшцәа рыдкылара культура ҳаракыла азнеира.

Атеатр абуклетқәа рсахьаркра, абилеҭқәа рыҭишьа, аӡыргара гьама ҳаракыла аиҿкаара, аспектакльқәа анцо хымԥада атеатр ахыбраҿы аҟазаара уҳәа, иахьатәи атеатр администативтә ҟәша ахада инапынҵақәеи илшареи акыр иҳаракуп, аус злоу уи ишақәнагоу адырреи ахархәареи роуп. 

Егьырҭ атеатрқәа рдиректорцәеи радминистраторцәеи русура еиҳа иԥсыҽуп ҳгәахәуеит, ртеатр акреслақәа аанызкыло ахәаԥшыҩцәа рхыԥхьаӡара ахьаӷо азы. Ахәаԥшҩы дҟамлар — атеатр зыҟалом, убри аҟынтә атеатр аменеџьмент бзиа иаӡбуеит атеатр аразҟы. 

Автори аредакциеи ргәаанагарақәа еиқәымшәозар ҟалоит

Ажәабжьқәа зегьы
0