Наҭелла Акаба, аналитик
Мрагылараҟа ҳцоит
Аԥсны атуризм аҿиара иазку ацәажәарақәа актуалра рыҵоуп, уи угәы шьҭнамхырц залшом. Атуризм аҿиаразы, аӡәык-ҩыџьак ракәымкәа, иааидкыланы ауаажәлар рсоциалтә ҭагылазаашьа аиӷьтәра иацхраарц азы, уи ҳәаақәҵазар ауп, уи ауаа еилыркаауа иалагеит. Ҳара ҳҳәынҭқарра еизҳаларц, иҿиарц азы ахырхарҭақәа алҳкаар ауп. Ҳтәыла арегион аҟны иреиӷьу аԥсшьарҭатә ҭыԥқәа ируакхар ауп.
Атуризм аҿиараҿы ишәарҭоуп хырхарҭак амҭақәа аус аура. Аԥсны араионқәа рҟны асоциалтә-економикатә ҿиара еиԥшымкәа имҩаԥысуеит. Еиҿҳарԥшып Гагреи Ҭҟәарчали. Арҭ аҩ-қалақьк рсоциал-економикатә ҭагылазаашьа акыр аиҩгара рымоуп, хәыки-шьхаки рыбжьоуп. Аха Ҭҟәарчал ишахәҭоу еиԥш нап адкылазар, ақалақь-фырхаҵа даҽа ганкала иааԥшуеит.
Ҭҟәарчал Аԥсны аԥсшьарҭатә хсаала ишалаҵатәу азы макьаназы еилкаа ыҟам. Зегь раԥхьа иргыланы иаадыруазар ауп Аԥсны араионқәа рҟны иарбан ԥсшьарҭатә хырхарҭақәоу ирҿиатәу.
Еицырдыруа апублицист ауаажәларратә усзуаҩ Надежда Венедиктова ишазгәалҭо ала, Аԥсны агеографиатә ҭыԥқәа рҷыдарақәа ирызхәыцны иазгәаҭатәуп, атуризм еиуеиԥшым ахкқәа рырҿиара. Уи лгәаанагарала, дгьылҵакырала идуум ареспублика зегьы ԥсшьарҭатә ҭыԥны аҟаҵара, иаарласны Аԥсны амилаҭтә-культуратә хаҿра ацәыӡра иазааигәанатәуеит.
Аԥсны мраҭашәаратәи ахәҭа аԥсшьацәа рацәаны иаҭаауеит. Амрагылара Ҭҟәарчалгьы уахь иналаҵаны аԥсшьацәа ирыднагалар ауеит иҷыдоу ахатә программа, урҭ рахьтә адунеи аҟны еиҳа-еиҳа азҿлымҳара зоуа аекотуризм. Аекотуризм иазгәанаҭоит атәыла аԥсабареи амилаҭ рҵасқәеи реилкааразы. Ақалақь акәша-мыкәша имаҷымкәа акультура-ҭоурыхтә ргыларақәа ыҟоуп. Урҭ зегьы Бедиатәи ауахәама рыцаҳҵар иҳауеит аԥсшьарҭатә хырхарҭа ҿыц.
Ҭҟәарчал ааигәара иҟоу аҳабла Аҟармара адгьыл иҵыцуа аӡы ачымазарақәа ахәшәтәуеит. XIX ашәышықәсазы арахь ԥсшьара иаауан Аԥсны аҳ Қьалышь Чачба иҭаацәа ҽыхәшәтәра инеиуан. Асовет аамҭазы ари аӡы еицырдыруа иҟан зымаха-зышьаха зыхьуаз рҽырхҽшәтәуан.
Ақыҭанхамҩатә туризм аҿиаразгьы аԥеиԥш бзиа ыҟоуп.
Иҭацәу асезонқәа рыда
Мшаԥымза имҩаԥысыз афорум "Аԥсны. Аԥсшьаратә сезон — 2015". Афорум Урыстәылатәи алахәцәа азҿлымҳара зуҭаша аҭҵаамҭақәа ӡырыргеит. Ҵыԥхтәи аԥсшьарҭатә сезон урҭ изларҳәо ала қәҿиарала имҩаԥысит: атәыла иаҭааит 750 нызқьҩык асасцәа, ҽнак ҳәа иаауагьы уахь иналаҵаны. Акурорттә бизнес иарҳаит быжь-миллиард мааҭ.
Урыстәылатәи ажурналист Максим Шевченко агәра ганы дыҟоуп ҭаацәалати аԥсшьара арҿиара аҭахуп ҳәа, уи азы аинфроструктура аус аԥҵатәуп.
Аха арҭ агәҭакқәа рынагӡаразы хымԥада аԥара маҷымкәа иаҭахуп. Аԥырхага ҟанаҵар ауеит аҳәаа аҟны иҟоу ауадаҩрақәа.
Аԥсны иацәыуадаҩуп Краснодартәи атәылаҿацә акурортқәа рацлабра, аиҳарак Урыстәыла аԥсшьарҭатә ҭыԥқәа Крым ацлеижьҭеи уи еиҳагьы ицәгьахеит.
Урыстәыла аиҳабыра аҟны иҟоу Афинуниверситет аҭҵаарақәа рыла Аԥсны акурортқәа ахԥатәи аҭыԥ ааныркылоит Урыстәыла аԥсшьацәа рыбжьара. Аинтерес аҵоуп Татарстан ауаажәлар Аԥсны бзиа ирбо аҭыԥ хадақәа иахьыруаку.
Аԥсны аԥсшьаратә индустриа иҟоу аҭагылазаашьа аҟынтә алкаақәа ҟанаҵар ауп. Ҳамчқәа рыгәра аагар ауп, иахьатәи ахашәала акәымкәа ԥхьаҟатәи ҳԥеиԥш ҳазхәыцуазар ауп.
