https://sputnik-abkhazia.info/20251102/asazaara-aagasra-ianasyz-aspektakl-anysh-akharbara-maysit--1058734836.html

"Аԥсҭазаара аҭагәҭасра иҭанасыз": аспектакль "Аҷныш" аԥхьарбара шымҩаԥысыз

"Аԥсҭазаара аҭагәҭасра иҭанасыз": аспектакль "Аҷныш" аԥхьарбара шымҩаԥысыз

Sputnik Аҧсны

"Абыржәы асоф сықәтәаны сахьԥшуа избоит аԥсуаа мыццакӡакәа ишынеиааиуа. Амҩа анаҩсан азеиҭыни, акипарисқәеи, анызҵлақәеи рыла ихҟьоу амҩаду нагоуп, урҭ... 02.11.2025, Sputnik Аҧсны

2025-11-02T09:30+0300

2025-11-02T09:30+0300

2025-11-02T14:21+0300

аԥсны

аналитикеи аиҿцәажәарақәеи

аԥсны

акультура

https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e9/0a/1f/1058696084_0:100:1920:1180_1920x0_80_0_0_0a875824dcb05b29f698274695dc7051.jpg

"Абыржәы асоф сықәтәаны сахьԥшуа избоит аԥсуаа мыццакӡакәа ишынеиааиуа. Амҩа анаҩсан азеиҭыни, акипарисқәеи, анызҵлақәеи рыла ихҟьоу амҩаду нагоуп, урҭ инархыганы ииаҵәҟаҟараӡа ишьҭоуп амшын", - абас иҩуан Антон Чехов иҩызак иахь 137 шықәса раԥхьа. Чехов инаимҩатәны Аԥсны даахьан, исалам шәҟәы ишаҳдырбо ала ҳаԥсабара игәы хнахит. Чехов дҭызҵаауаз аҵарауаҩ Алықьса Папасқьыр ишазгәеиҭо ала, "Адиуал" ("Дуэль") зыхьӡу иажәабжь аҿы ахҭысқәа руакы Аԥсны имҩаԥысуеит. Ари зегь зхысҳәаауа, аурыс шәҟәыҩҩцәеи Аԥсни аимадара рыман, рырҿиара уи ианаздырхозгьы ыҟан. Аԥсуа культура, хықәкыла Аԥсуа ҳәынҭқарратә драматә театр акәзар, аурыс драматургцәа рҩымҭақәа акырынтә иқәдыргылахьеит. Иахьагьы атеатр арепертуар иалоуп Чехов ипиеса "Аншьа Иуана" ("Дядя Ваня") Бенар Ақаҩба инагӡарала. Уажәы 95-тәи атеатртә сезон аилашыкьымҭазы арежиссиор Мадина Аргәынԥҳа аԥсуа хәаԥшцәа ирыдылгалеит ақәыргыларазы акыр игәаӷьыуацәоу ҳәа иԥхьаӡоу Чехов ипиеса "Аҷныш" ("Чайка"). Хаҭала сара еиҳа бзиа избоит ашәҟәыҩҩы ипиеса кьаҿқәа "Ажәанҵара", "Амшә" урҭ аԥсуа хәаԥшцәа ирыдыргалахьеит ҳтеатр амаҵ азызуаз аҟазацәа еиуеиԥшым аамҭақәа рзы. "Аҷныш" акәзар, акырӡа иҵаулоу аурыс дунеихәаԥшышьа, шеишықәса ргәы иҵхо азҵаатәқәа ахьаарԥшу пиесоуп. Жьҭаара 30-31 рзы ҳтеатр ахәаԥшцәа ирыланаҳәаз аԥхьарбара ашәарақәа сзацын, исыздыруамызт уи астиль зеиԥшрахоз, иабанӡарзааигәахоз ҳтеатр иаҭаауа ауааԥсыра 129 шықәса раԥхьа аурыс интеллигент иааирԥшуаз адрама. Автор ихаҭа ари комедиуп ҳәа азиҳәон, аха уи еиҭарсны ада иузудкылаӡом – араҟа еилоуп акомедиеи атрагедиеи. "Аҷныш" азкуп уҳәар ауеит абзиабареи, арҿиареи, ауаҩытәыҩса ихаҭареи реиндаҭлара. Раԥхьаӡа акәны С. Ҷанба ихьӡ зху атеатр ахәаԥшцәа ирыднагалеит сҳәар ауеит, аԥсҭазаара аҭагәҭасра иҭанасыз, игәаҭеиуа ауаа ирызку аҭоурых "Аҷныш". Арежиссиор Мадина Аргәынԥҳа ицәырылгеит сыззыԥшӡамыз азнеишьа, аклассикеи ҳазну адунеии еибакапануа иахьаарԥшу адраматә рҿиамҭа. Иааидкыланы, асцена архиашьеи, уи иацу амузыкатә мотивқәеи, акостиумқәеи рыла, арежиссиор илылшеит абсурдтә ҟазшьа змоу арҿиамҭа ацәыргара. Адекорациа ҳәа изышьҭоу мап ацәкны, арежиссиор илхәыцит иахәаԥштәылоу аԥардақәа зхаршәу атеатртә қәыргыламҭа. Иара апиесаҿы ишаарԥшу еиԥш, асценаҿы имҩаԥысуа зегьы театруп – аспектакль иалоу аперсонажцәа зегьы хәмаруеит, еибажьоит. Аклассикеи иахьатәи аамҭеи рыбжьара арежиссиор дзызхәыцуаз азы илоуз азҵаара абас аҭак иааркьаҿны исылҭеит: Иахьатәи атеатр арежиссиор итәуп рҳәоит, аха хықәкыла сара "Аҷныш" зынӡа ақәыргылаҩ илтәӡаз, лхаҭа илхәыцыз уасхырны избоит. Асценаҿы иаҳбоит асқамқәеи асцена угәалазыршәо аишәеи. Зны уи аишәа иқәгыланы рмонологқәа рҳәоит актиорцәа, даҽазны иаакәшаны аԥсҭазаара аҵакы иалацәажәоит. Исҳәарц сҭахуп аҵыхәтәантәи аамҭазы аԥсуа театр асценаҿы ицәырҵуа ишалагаз иҿыцу, зхатә естетикатә гьама змоу аҟазацәа, урҭ ирхысԥхьаӡалоит Михаил Цкәуа, Алхас Ферзба, иара убас, Беслан Хьиба, Мран Алҭеиба. Уи атеатр ианаҭоит алшара, иҿыцу ашәыгақәа рхархәаразы. Аспектакль иалахәуп аиҳабыратәи, агәыбжьанытә, иара убас аиҵбацәа ззырҳәо зегьы. Арежиссиор лхәыцымҭа ала, араҟа инамыцхәны иалкьыкьӡом ихадоу арольқәа назыгӡогьы. Сара гәҭакыс исымам сколлегацәа рыхәмаршьа аилыргара, аха иааидкыланы исҳәозар актиорцәа реилазаара иаадырԥшит аԥсҭазаара аҟыбаӡыба џьарак еизнагаз ауаа рхаҿсахьақәа. Асценаҿ имҩаԥысуаз ахҭысқәа исгәаладыршәеит иаҳхаагаз аибашьреи, аҿкчымазара аамаҭази ауаа рыгәжәажәашьа. Раԥхьаӡа убри ауп схаҿы иааиз. Избанзар, апресонажцәа рызегьы ррольқәа ирнубаалон мҩакы ишашьҭоу, ишырцәыуадаҩу изҭанасыз аамҭа ацәцара. Аҩнуҵҟа иубоит азаҵәра ҳәа арежиссиор зыӡбахә лымаз аҭагылазаашьа. Даара сгәы хызхыз асценақәа иреиуоуп арежиссиор илхәыцыз аҭаца ҵкы зшәу ԥшьҩык реиндаҭлара – аразҟы азықәԥара иазгәышьуа рмотивқәа иреиуоу сценатә ҭыхымҭоуп уҳәар ауеит. Ҩ-қәгыларак змоу "Аҷныш" ахәаԥшразы атеатр ахь санцоз, сгәы иаанагаӡомызт ҩаха атеатр саҭааны сеиҭахәаԥшуеит ҳәа. Ҳәарада, снапы ианызҭгьы актәи ақәгылара иҵегь еиласцалон, актәии аҩбатәии ақәгыларақәа еибакапануа иҟаларазы. Аоригинал абызшәала иубо асцена иаадуцәоума уҳәо иҟоуп, насгьы иара ахархәара маӡас иаҵоу аилкаарагьы мариам. Аха сгәы хызхыз еиҳауп еихьызшьыз аасҭа, аспектакль исзыннажьит атеатр ахь ахынҳәразы агәаҳәара. "Аҷныш" аҿы ицәырҵуеит инаунагӡатәиу атема рацәа, аматериалтә, адоуҳатә дунеиқәа реизыҟазаашьа, уи иазгәышьуа реиԥшымзаара. Аҭаца ҵкқәа зшәыз реиндаҭла анаҩсан, ухаҿы инымхар алшом ауаҩы иҩнуҵҟатәи идунеи еилазырҩынтуа ахәыцрақәа кәашаралеи даул асралеи иаазырԥшыз Михаил Цкәуеи (Треплев) Беслан Хьибеи (Дорн) рықәгылара. Арҭ иалагалоу асценақәа аклассика бжьнамхуа гьамала иҟаҵоуп, анапеинҟьабжьқәагьы ирыԥсахеит. Аҷныш аԥсҭазаарҿы, иара Чехов иҿгьы ахақәиҭра азгәышьра иасимволу ԥсаатәуп уҳәар ауеит. Ауаҩытәыҩса еснагь аҷныш еиԥш аԥырра дазхәыцуеит, дызҭаку аихацқәа дырҭыԥрааны аԥсабара иҽеиҩуатәны дыҟазарц иҭахуп. Аспектакль "Аҷныш" иунарбоит аразҟы аԥшааразы амҩақәа шыҟоу, аха уи досу иара илшарақәа зеиԥшроу еиԥш ауп, имҵәыжәҩақәа "аидара" ашьҭыхра заҟа иазҟазоу иаҵанакуа рацәоуп. Тригорин "Сара схы сақәиҭӡам" иҳәоит, уи ахақәиҭра ихы изақәнаргом азы. "Ихадароу ачҳареи агәрагареи роуп" иҳәоит Треплев, ус анакәха агәра зго иоуп ашьҭыԥраарагьы зылшо Чехов ишҳадигало еиԥш.Антон Чехов имоуп 17 пиеса рҟынӡа, урҭ рахьынтә зегь реиҳа змаршәа акра уадаҩу ҳәа иԥхьаӡоу "Аҷныш" даиааит сҳәарц сҭахуп Аԥсны зҽаԥсазтәыз артист Мадина Аргәынԥҳа. Актиорцәа ракәзар, ақәҿиара знубаало, аԥеиԥш змоу ракәны иҟоуп ҳәа исыԥхьаӡоит. Аспектакль "амаа зку" арежиссиор лакәзар, лылшарақәа дара актиорцәа рыҩаӡара ашьҭыхра ишазырхоу убоит. "Аҷныш" ауаҩытәыҩса зны-зынла дызлоу аԥхыӡ хьанҭагьы иеиԥшуп, уи анынҵәалакгьы ихьшәашәаӡа хәыцра хьанҭак ааузыннажьуеит. Изеицәааӡарызеи "Аҷныш" даараӡа иазыҟаҵоу ахәаԥшҩы изырхоуп, атеатр уарла-шәарла иаҭаауа идимкыларгьы ауеит, избанзар иаҭахуп ирацәаны аԥсҭазааратә философиа. Сгәы иаанагоит Аԥсны анҭыҵ, иаҳҳәап Урыстәыла иугаргьы Чехов ирҿиара здыруа зегьы ирыдыркылап ҳәа. Сара сгәанала, ибзианы инагӡоу адрама зехьынџьара ишьҭыркаауеит….Аспектакль дахәаԥшуан атеатрҭҵааҩ Светлана Қорсаиаԥҳа. Иааинырсланы исалҳәаз ахшыҩҵакқәа абас иҟоуп: "Узеигәырӷьаша хҭысуп Чехов иҩымҭақәа иреиӷьу "Аҷныш" аԥсуа театр аҿы иахьықәдыргылаз. Ақәыргыламҭа ахаҭа сгәаԥхеит. Арежиссиор илыԥшааит асахьаркыратә мҩа. Маҷк еиҵыхцәоуп актәи ахәҭа. Аклассика акәзааит, иарбанзаалакгьы иуго адраматургиа материалуп, уара иуҳәарц иуҭаху злааурԥшуа маругоуп. "Аҷныш" убри аҟара ибеиоуп, иқәызмыргылац дмаҷуп, Чехов идунеи дууп азын. Исгәаԥхаз атәы сҳәоазар, иразҟыдоу, зыԥсҭазаара шьақәымгылаз Чехов ифырхацәа ртема бзианы иаарԥшуп аспектакль аҿы. Хра злам аԥсҭазаара иалоу ауаа еснагь акы иазгәышьуеит. Сорин (Кьасоу Ҳагба) дысгәаԥхеит, уи аԥсҭазаара уадаҩзаргьы изҭаху ауаҩы ихаҿсахьа ааирԥшит. Тригорин (Алхас Ферзба) ихәмарра, ипластика, ибжьы уҳәа зегь рыла дхаҭәаауп, Нина Заречнаиа (Гәында Жьиԥҳа) лрольгьы иқәҿиароу рахь иахысыԥхьаӡалоит. Лбызшәагьы бзиоуп, лперсонаж лҟазшьа дақәшәеит уҳәар ауеит. Актриса илныруеит Нина ҩнуҵҟала иныҟәылго амч. Атеатр иахәыцыз ахшыҩҵакқәа рацәоуп, иҟалап еилацалазар еиҳа еиӷьзар, зегьы спектакльк иузҭагӡом. Иҵегь иаҵшьзар бзиан Нинеи Тригорини реизыҟазаашьа. Исгәаԥхаӡаз асценақәа иреиуоуп Михаил Цкәуа адаул данасуа, уи иалеигӡеит ифырхаҵа итрагедиа, насгьы данхысуа асцена уамашәа ибзианы еиҿкаан, ухаҿы инхоит. Асцена шырхиаз бзиан, астоли асқамқәеи рыда акагьы ахьалагалам", - лҳәеит атеатрҭҵааҩ."Аҷныш" аԥсуа сценаҿы ицәырҵит, макьана раԥхьатәи ашьаҿақәа роуп ҳазлацәажәо. Даараӡа сақәгәыӷуеит атеатр бзианы издыруа ахәаԥшцәа ргәаангарақәа рҳәап ҳәа. Аспектакль аԥхьарбара мацарала ахә узшьом, уи ахәаԥшҩы иахь заҟа лассы-лассы ицәырҵуа аҟара, ахаҭабзиарагьы шьақәгылоит.

https://sputnik-abkhazia.info/20240302/dyrmit-glia-ilirika-asua-stsenay-aspektakl-iarei-larei-iazkny-1050313156.html

https://sputnik-abkhazia.info/20230308/ays-ilzanaaym-arezhissior-madina-argyna-lytsazhara-1044484269.html

2025

Ажәабжьқәа

ab_AB

аналитикеи аиҿцәажәарақәеи, аԥсны, акультура