Аԥсуа театртә ҟазара аеҵәахәқәа маҷым, аха атеатртә режиссура атәы ҳҳәозар, ашьха ақәцәеиԥш зегьы дрылыҳәҳәоит Нелли Ешба. Хышықәса роуп иҵуа, аромантизм ахаҿра аԥсуа театртә ҟазара иалалгалеит ҳәа иршьо, Аԥсны Жәлар рартистка Нелли Ешба лдунеи лыԥсахижьҭеи.
Лыԥсҭазаара аҵыхәтәантәи амшқәа рҟынӡа, лықәра акыр ишмаҷмызгьы Нелли Ражден-иԥҳа дызҿыз рҿиаран, дызлацәажәозгьы атеатртә ҟазара аизырҳара азҵаатәқәа ракәын.
Аԥсҭазаараҿы акырынтә арежиссиор ду илыниахьаз, аинтервиуқәа лымызххьаз лаҳасабала, исҳәарц сылшоит, абас аҵара змаз, абас зинтеллект ҳаракыз аԥсуа ҟаза слықәымшәацызт ҳәа.
Нелли Ешба сара дыздыруан 1980 шықәса раахыс, усҟан лара еицырдыруаз режиссиорын, дынхон Москва, сара атеатртә институт аҭалара иазгәышьуаз абитуриентын. Лыӡбахә саҳахьан, издыруан дышхатәраз, лԥылара сагьацәшәон, аха Москватәи луада ԥшьыркца сшьапы анынаҩнасыргыла, сара дсықәлоушәа, акыр ирмарианы сацәажәара иалагаз Нелли сшәара аасыхлырҟьеит.
Уи аамҭазы, лара лҿы дынхон, сара сеиԥш иактрисахарц зҭахыз аурыс ҭыԥҳа. Ишеилыскааз ала, Ешба уи дазыҟалҵон, избанзар аҟазара лылоуп ҳәа илыԥхьаӡон. Аиаша зҳәоз ауаҩ лаҳасабала, Нелли Ражден-иԥҳа исалҳәеит, аԥсуа театр азы актиорцәа Москва ишазыҟарымҵо, усҟантәи аԥҟарақәа рыла аԥсуаа Қарҭҟа мацара ицалар шакәыз. Ус акәзаргьы, лара дысзыӡырҩит, хра злаз абжьгарақәа сылҭеит, нас адырҩашықәсан Қарҭтәи атеатртә институт саанахәеит.
Аинститут аректор, апрофессор, атеатрҭҵааҩ Еҭери Гугушвили ллекциақәа рҿы иаҳлырдыруан арежиссиор Ешба лҟазара ахырхарҭақәа. Гугушвили инаҵшьны иазгәалҭон: "Ақырҭуа режиссиор Роберт Стуруа адунеи дадыруа дызлаҟалаз ахырхарҭа, Нелли Ешба акыр шықәса раԥхьа "Аҳәынҭқар ҟьантаз" аҿы иаалырԥшхьан", — ҳәа. Атеатрҭҵааҩ Гугушвили лықәгыларақәа рҿы иазгәалҭон, адунеи аҿы акыр дышныҟәахьогьы, Ешба лыспектакльқәа иреиҳау шылымбац.
Хымԥада, аспектакль ахә зшьарц зылшо уи зыбла иабаз иоуп, аха ҳара рыгәра мгашьа ҳамам, атеатрҭҵааҩцәеи, ахәаԥшцәеи- Ешба лхаан аԥсуа театр аҩаӡара ду аман ҳәа азгәазҭахьо.
Сара сзыхьӡаз аибашьра ашьҭахь Аԥснытәи аурыс теараҿ "Немая жена" ҳәа иқәлыргылаз аспектакль ауп. Нелли илҭахын атеатр дацхраарц, убри азы лықәра шмаҷмызгьы иқәлыргылеит зеиӷьыҟамыз акомедиа.
Ешба хаҭала исылҭахьаз аинтервиуқәа рҿы ишазгәалҭоз ала, аԥсуа театраҿ лгәы ндырхахьан, ҩынтә атеатр аанылмыжьыр ада ԥсыхәа лымамкәа дҭадыргылахьан. Ус шакәызгьы, Аԥсны Аџьынџьтәылатәи еибашьра анцоз аамҭазы, арежиссиор ду Москва имҩаԥыроз амитингқәа дрылахәын, уаҟа лара даҿагылон ақырҭқәа аԥсуаа иаҳзыруаз агеноцид.
Зхаҭара аҟазара аганахь мацара иӷәӷәаз уаҩымызт арежиссир, лара дхаҵамԥҳәысын, лыԥсадгьыл ашәарҭара ианҭагылаз баша луада дыҩнатәамызт.
"Аибашьра ианалага, сыжәлар рнырҵәара ианаҿыз, сыжәла авараҿ Қырҭәыла аҟазара зҽаԥсазтәыз ҳәа ахьӡ анҵара сылымшеит, убри аҟынтә, уи мап ацәыскит", — лҳәон арежиссиор линтервиуқәа рҿы.
Аибашьра анеилга ашьҭахь, еиуеиԥшымыз ахьыӡқәа аныршоз Нелли Ешба дырхашҭит, уи лдунеи аԥсахра мышқәак шагыз ауп ианланаршьа Аԥсны Жәлар рартист ҳәа ахьӡ ҳаракы, иагханы акәзаргьы, лара уи даԥсан, ииашоуп, усҟан аԥсхыхразы иқәыз аҟаза, уи лныруа дауҟахыз.
Ешба лтеатртә ҟазара атәы ҳазааҭгылозар, иаҳҳәар ауеит аԥсуа хәаԥшыҩцәа ирылҭахьан ҳәа зеиӷьыҟамыз аҳамҭақәа, акыр ҩаӡарала иаҳаракыз аспектакльқәа. Лара амилаҭтә драматургиеи адунеитәи аклассикеи уамашәа реилаӡҩара, реиҿыбаара зылшоз режиссиорын, уи агәра ҳгоит иқәлыргылаз аспектакльқәа рсиа ҳазхьаԥшыр. Ешба авторс дрымоуп: Е. Шварц "Аҳәынҭқар ҟьантаз", И. Чамагәуа "Иван аԥсуа", Р. Ебриаиӡе "Ҳаамҭазтәи атрагедиа", Н. Ҭарба "Ашәа аԥҵара мариам", Д. Гәлиа "Анаурқәа", И. Папасқьыр "Аԥҳәыс лыпату", А. Островски "Асҭыԥҳа", Ф. Шиллер "Дон Карлос" уҳәа, еиуеиԥшым авторцәа раԥҵамҭақәа.
Арежиссиор М. Туманишвили Ешба лзы иҳәахьан: "Ешба хаҵаҵас дахагылан атеатр, уи аԥсуа театр напхгара аналҭоз иреиӷьыз аамҭан", ҳәа. Ешба илыман иӷәӷәаз аҟазшьа, лара аԥхьатәи лзаанаҭ ала диуристын, дукатс аус луахьан, уи ашьҭахь ауп арежиссиор изанааҭ ахь даниас, убри аҟынтә, иаҳҳәар ауеит лдукатра атеатр аиҿкаараҿгьы акыр илыхәон ҳәа.
Аԥсуа театраҿ аамҭа-аамҭала аҭыӡшәақәа ҟалалон, зҟазара ҳаркыз, алеишәеи, агьама бзиеи атеатр аҿы аҳра ауа иҟаларц зҭахыз аҟаза Ешба аҿагылара ӷәӷәа лоуит, даадмырбит, убри аҟынтә, аҩынтә раан атеатр аанылмыжьыр ада ԥсыхәа анылмоу, лаб Ражден Ешба иҿаԥхьа "уаҳа аԥсуа театр сшьапы шыҩнасмыргыло" ҳәа ҿаҭахьа уны 1970-тәи ашықәсқәа рзы Аԥсны аанлыжьуеит.
Уи ашьҭахь лара аус луан Астрахантәи атеатр аҿы режиссиор хадас, анаҩсан 1979 шықәсазы арежиссиор Нелли Ешба диасуеит Москваҟа, иагьеиҿылкаауеит ахатәы театртә студиа "Аамҭа", иара убри атеатр аҿы илхылгеит анаҩстәи лырҿиаратә ԥсҭазаара. Лхатә театраҿ лусура иалҵшәаны Ешба аурыс хәаԥшыҩцәа ирыдылгалеит: Б. Шоу "Аԥҳәызба еиқәа", В. Шукшин "Ауаа еилҟьақәа" уҳәа зхатә цәаҩа змаз атеатртә ԥҵамҭақәа.
Нелли Ешба дахьнеилак уаҩ илымшоз лыллыршон, усҟантәи аамҭазы Москва ахатә театр аартрагьы мариамызт, аха лара лымчхара ӷәӷәан, убри аҟынтә, илылшеит лхатә хәышҭаара аԥҵара.
Акырынтә сазхәыцхьеит, дзаадмырбызеи асовет аамҭазы иалыркаауаз арежиссиор Ешба аԥсуа театраҿ ҳәа. Избан аҟазара злазгьы, изламызгьы еилаланы атеатр аҩаӡара ду азаазгаз ԥсҭазаара злырымҭоз ҳәа. Схатә лкаақәа ртәы сҳәозар, лара ддуӡӡан, дыџьбаран, алеишәа лыман, илҭахын аколлектив аспектакльқәа рырҿиара ҵарадыррала иазнеиларц ҳәа. Ешҩа атруппа анеизылгоз, аспектакльқәа рыдагьы, ашәҟәыԥхьара, адунеи аҿы иҟоу иану уҳәа, еиуеиԥшымыз азҵаатәқәа шьҭылхуан, лара илҳәахьан еиԥш, уи "ззышьҭымхыз ҟалазаргьы акәхап". Нелли Ешба СССР иреиӷьу арежиссирцәа жәаҩык рсиа иалоу режиссиоруп ҳәа дыԥхьаӡан, уи атәы азгәарҭон Ирина Миагкова леиԥш иҟаз усҟантәи акриткцәа.
Март мза 13 2015 шықәсазы 87 шықәса дшырҭагылаз лдунеи лыԥсахит аҟаза Нелли Ешба, уи инылҵит лара лабиԥара ирызнымҵыз ашықәс, лара акыр лгәы лзырхьхьаз налаҵаны. Иҟалап, лара лиашара илзацнаҵазар ашықәс рацәа.
"Иранашәыжьма шәгәы нзырхаз?", —ҳәа зны илысҭаз азҵаара аҭакс, Нелли Ражден-иԥҳа илҳәеит "Анцәа ибааит, сара аӡәгьы сиқәыӡбом" ҳәа. Ауаа дуқәа усоуп ишыҟоу, дара ирылшоит агәалақәа рхыҳәҳәара, наҟтәи адунеи ашәыхымс ахыҵраан гәнаҳа рымамзарц азы. Убарҭқәа дрыԥшны 2009 шықәсазы аԥсуа театр сшьапы шыҩнасмыргыло ҳәа дшықәхьазгьы, аҿаҭахьа зылҭахьаз лаб иҳаҭгәын аҿы дцаны "саҭамыз саб" ҳәаны, лара иқәлыргылоит Д. Чачхалиа иҭоурыхтә пиеса "Али-Беи". Ари аҵыхәтәантәи усумҭан арежиссиор бзиа илбоз, аха акыр лгәы лзырхьхьаз атеатр аҿы.
Аҟаза лдунеи анылыԥсах, лҭоубыҭ ықәдыргылеит С. Ҷанба ихьӡ зху аԥсуа театр афоие аҿы, уахь инеиуан лара лысакьаҳәымҭа иахааныз, згәы хылххьаз атеатр абзиабаҩцәа.
Иахьа дыҟазҭгьы Аԥсны Жәлар рартист-арежиссиор Нелли Ешба илхыҵуан 90 шықәса.
Иахьатәи ҳаԥсҭазаара акыр ианыԥшуеит лара лыҟамзаара, избанзар, ас иҟоу ауаа шәышықәса рахь знык ауп ианииуа.
Автори аредакциеи ргәаанагарақәа еиқәымшәозар алшоит.
