https://sputnik-abkhazia.info/20230903/aykh-bzia-akhy-iasueit-aykhi-ui-ialou-azydaraei-1047790359.html
"Аӡыхь бзиа ахьы иаҩсуеит": аӡыхьи уи иалоу азҩыдарақәеи
"Аӡыхь бзиа ахьы иаҩсуеит": аӡыхьи уи иалоу азҩыдарақәеи
Sputnik Аҧсны
Аӡыхь иахҳәаау адыррақәа ҳадылгалоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа. 03.09.2023, Sputnik Аҧсны
2023-09-03T12:10+0300
2023-09-03T12:10+0300
2023-09-03T14:54+0300
аԥсны
жәлар рдоуҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/03/19/1032081211_0:78:1500:922_1920x0_80_0_0_17fd1f142b0ab2f72c4609d48c3fecc9.jpg
Аӡыржәтә бзиа ахьы иаҩсуеит. Хымԥада, уҿы зырцәажәо, ашоураан узырхьшәашо, еихсыӷьра ақәымкәа иҵхәраауа аӡы ахьы иузаҩызахоит.Иуадаҩуп ҭаацәа дук ахьынхо ирызхаша аӡыржәтә, аӡныхтә анрымам. Рынхара-бзазара акырӡа иаруадаҩуеит. Убри инамаданы аԥсуаа аҩныргылара ахьыргәиҭаз аҭыԥ ааигәа аӡыхь амоума ҳәа азҿлымҳара аадырԥшуан.Аӡыхьи ажәлар разгәаҭарақәеиИрҳәоит, раԥхьаӡа аӡыхь аныҵырхлак, рҿи рнапи ҭарыӡәӡәар ҵасым ҳәа. Адунеи лашара иаақәыԥшыз аӡыхь мыцқьарак нахькьысыр, излыҵыз анышә иналаба ицоит. Ахы ахьчарц амҩа аԥсахуеит. Анышә жны еиҭах иҵухыргьы, уаҳа изӡыхьхом уи.Аӡыхь ыҵызхырц згәы иҭоу ауаҩы ажра даналаго, зыӡбахә иаҳахьоу ма згьама ибахьоу ӡыхь бзиак аӡбахә иҳәар, иара иеиԥшхоит рҳәоит.Ауаҩы аӡба дакуа дышьҭалар, иԥсы ӡыжәра ааигәа иҟоу аӡыхь ахь ицоит. Аха уи аӡы ахьажәуа иҭаҳаргьы ҟалоит. Усҟан аӡы ҭызто ихеигалаанӡа уа иаанхоит ҳәа азгәарҭоит. Абри аҩыза ҟамларазы уахынла ианышьҭало аҵәца азна аӡы рхаҿы иқәдыргылоит.Аӡыхьи аҭаца ҿыциАԥсуаа рыҩнаҭа аҭаца данаанагалак, "аӡы дақәиҭхаразы" ланхәа аӡыхь ахь днаганы дылныҳәон.Аҭаца аӡыхь аԥхьа данышьамхнышгылалак ашьҭахь, ланхәа Ӡызлан-ӡаҳкәажә длыҳәон аҭаца ҿа дылхылаԥшларц. Анаҩс, акәтаӷь хынтә лхы иакәырхшаны аӡыхь ахыҵхырҭаҿы ихлыршәлон. Ари ақьабз Ӡызлан лгәы аҟаҵароуп хықәкыс иамаз.Иҳәатәуп, аҳәаанырцә, Ҭырқәтәыла инхо аԥсуаа ҳхылҵшьҭақәа рҿы еиқәхаз ҵасны ишыҟаз аҩнра иаанагаз аҭаца маҷк данаԥшәымахалак, заԥхьа дымцәажәо лабхәа изы ҷыдала аӡыхь хьшәашәа ааганы иржәра.Ҵәыцак аӡыхьҲҵасқәеи ҳқьабзқәеи ирыдҳәалоу аритуалқәа рҿы аӡы ахархәара ҭбаауп. Убас "Хәажәкыра" ауха арԥарцәеи аҭыԥҳацәеи ԥхьаҟа ирынасыԥхәхо ԥхыӡла дырбаразы иҵааны, аџьыкахыш иарганы иҟаҵоу ахәажәқәа хԥа-хԥа рыманы, х-мҩакы ахьеихагылоу инеины ирфон. Аҩны ианааилак иаразнак ишьҭаланы ицәон. Рааигәа иқәдыргылон ҵәыцак азна аӡыхь.Ауха рыԥхыӡ аҿы дааиуеит рынасыԥхә, уи аҵәца ирыҵагылоу ала аӡы диржәуеит ҳәа агәра ргон.
https://sputnik-abkhazia.info/20221031/Bzhy-mshynk-dyrkhysthyalt-apsuaa-adzy-ishazykou-1027323320.html
https://sputnik-abkhazia.info/20180612/dsahkuash-ma-ahi-dsahkuash-dsidslan-lhachsahia-amoifkua-rchi-1024182016.html
https://sputnik-abkhazia.info/20190929/Ay-amchra-mamzargy-Ay-iou-a-anyara-shyaro-1028510756.html
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
Ажәабжьқәа
ab_AB
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Сусанна Ҭаниаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/07e5/04/09/1032182915_625:0:2361:1736_100x100_80_0_0_20fdbae083b5d4c73ddeaa0f8d48a43b.jpg
жәлар рдоуҳа
"Аӡыхь бзиа ахьы иаҩсуеит": аӡыхьи уи иалоу азҩыдарақәеи
12:10 03.09.2023 (ирҿыцуп: 14:54 03.09.2023) Сусанна Ҭаниаԥҳа
Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ
Аӡыхь иахҳәаау адыррақәа ҳадылгалоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа.
Аӡыржәтә бзиа ахьы иаҩсуеит. Хымԥада, уҿы зырцәажәо, ашоураан узырхьшәашо, еихсыӷьра ақәымкәа иҵхәраауа аӡы ахьы иузаҩызахоит.
Иуадаҩуп ҭаацәа дук ахьынхо ирызхаша аӡыржәтә, аӡныхтә анрымам. Рынхара-бзазара акырӡа иаруадаҩуеит. Убри инамаданы аԥсуаа аҩныргылара ахьыргәиҭаз аҭыԥ ааигәа аӡыхь амоума ҳәа азҿлымҳара аадырԥшуан.
Аӡыхьи ажәлар разгәаҭарақәеи
Ирҳәоит, раԥхьаӡа аӡыхь аныҵырхлак, рҿи рнапи ҭарыӡәӡәар ҵасым ҳәа. Адунеи лашара иаақәыԥшыз аӡыхь мыцқьарак нахькьысыр, излыҵыз анышә иналаба ицоит. Ахы ахьчарц амҩа аԥсахуеит. Анышә жны еиҭах иҵухыргьы, уаҳа изӡыхьхом уи.
Аӡыхь ыҵызхырц згәы иҭоу ауаҩы ажра даналаго, зыӡбахә иаҳахьоу ма згьама ибахьоу ӡыхь бзиак аӡбахә иҳәар, иара иеиԥшхоит рҳәоит.
Ауаҩы аӡба дакуа дышьҭалар, иԥсы ӡыжәра ааигәа иҟоу аӡыхь ахь ицоит. Аха уи аӡы ахьажәуа иҭаҳаргьы ҟалоит. Усҟан аӡы ҭызто ихеигалаанӡа уа иаанхоит ҳәа азгәарҭоит. Абри аҩыза ҟамларазы уахынла ианышьҭало аҵәца азна аӡы рхаҿы иқәдыргылоит.
Аԥсуаа рыҩнаҭа аҭаца данаанагалак, "аӡы дақәиҭхаразы" ланхәа аӡыхь ахь днаганы дылныҳәон.
Аҭаца аӡыхь аԥхьа данышьамхнышгылалак ашьҭахь, ланхәа Ӡызлан-ӡаҳкәажә длыҳәон аҭаца ҿа дылхылаԥшларц. Анаҩс, акәтаӷь хынтә лхы иакәырхшаны аӡыхь ахыҵхырҭаҿы ихлыршәлон. Ари ақьабз Ӡызлан лгәы аҟаҵароуп хықәкыс иамаз.
Иҳәатәуп, аҳәаанырцә, Ҭырқәтәыла инхо аԥсуаа ҳхылҵшьҭақәа рҿы еиқәхаз ҵасны ишыҟаз аҩнра иаанагаз аҭаца маҷк данаԥшәымахалак, заԥхьа дымцәажәо лабхәа изы ҷыдала аӡыхь хьшәашәа ааганы иржәра.
Аԥсуаа ражәаҳәа иалаҵаны ирҳәоит: "Аӡыхь ахьыҵыҵыц иҵыҵуеит", "Аашьаҩ еигәышә ԥынҵала ауп аӡыхь злагәеиҭо", "Аӡыхь бзиа зегьы аиҵыхра рылшом", "Аӡыхь ахы ахьцәырнаго ауп иахьыцқьаҵәҟьоу".
Ҳҵасқәеи ҳқьабзқәеи ирыдҳәалоу аритуалқәа рҿы аӡы ахархәара ҭбаауп. Убас "Хәажәкыра" ауха арԥарцәеи аҭыԥҳацәеи ԥхьаҟа ирынасыԥхәхо ԥхыӡла дырбаразы иҵааны, аџьыкахыш иарганы иҟаҵоу ахәажәқәа хԥа-хԥа рыманы, х-мҩакы ахьеихагылоу инеины ирфон. Аҩны ианааилак иаразнак ишьҭаланы ицәон. Рааигәа иқәдыргылон ҵәыцак азна аӡыхь.
Ауха рыԥхыӡ аҿы дааиуеит рынасыԥхә, уи аҵәца ирыҵагылоу ала аӡы диржәуеит ҳәа агәра ргон.
