https://sputnik-abkhazia.info/20250615/ari-iyza-ashyy-idunei-duoup-daur-naebia-itsazhara---ii-akha-1055292472.html
"Ари иҩыза ашәҟәыҩҩы идунеи дуӡӡоуп": Даур Наҷҟьебиа иҿцәажәара - II ахәҭа
"Ари иҩыза ашәҟәыҩҩы идунеи дуӡӡоуп": Даур Наҷҟьебиа иҿцәажәара - II ахәҭа
Sputnik Аҧсны
Ари адунеи аанзыжьыз аԥсуа литература аклассик, аԥсуа проза аҳра азызуаз Алықьса Гогәуа изку арубрика - ҳазхысхьоу аиҭахысра иацҵо ишәыдаагалоит Sputnik... 15.06.2025, Sputnik Аҧсны
2025-06-15T13:10+0300
2025-06-15T13:10+0300
2025-06-15T13:10+0300
аԥсны
аналитикеи аиҿцәажәарақәеи
аԥсны
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/101751/14/1017511487_0:0:5883:3309_1920x0_80_0_0_9834838747cf850ff5b2087493cdf35a.jpg
Аиҿцәажәара актәи ахәҭа шәаԥхьар ауеит абра.– Гогәуа ирҿиараҿы аԥҳәыс хазы далыскаарц сҭахуп. Иара иааирԥшуа аҳәсақәа ахацәа раҵкысгьы иҳаракны иргылоит. "Амацәыс агьама" мацара иҳанаҳәо рацәоуп. Иара ифырԥҳәызба илырҿиалакгьы, деилукаартә еиԥш дааирԥшуан. Уажәы аԥсҭазаараҿы ус иҟоу ажәабжь ҳаҳар ҳадгылаӡом, аӡы дамыӡәӡәо дышьҭаҳҵоит уи лҩыза аԥҳәыс. Ус акәӡами?– Анцәа иишаз зегьы бзиа ибоит, еилых имаӡам. Ашәҟәыҩҩгьы иҩымҭазы дынцәоуп, убри аҟынтә зегьы бзиа ибоит, еилых имаӡам. Рхымҩаԥгашьа дақәшаҳаҭымзаргьы, дара раарԥшраҿы бзиарак рхьиҳәон. Иаҳҳәап, "Асду" аҟынтә Алма иҵоурам хаҿуп ҳәа уихәаԥшыр ауеит. Аха Гогәуа исахьаҩыратә мчы акгьы агимырхаӡеит. Алма дидымгылозаргьы, илшоз акгьы игимыжьит. Уи иаанаго убри ауп, ашәҟәыҩҩы ицәыриго зегьы бзиа ибоит. Абри имыруга – ибызшәа, иажәа алшарақәа аӡәгьы игижьӡом. Дыԥҳәысуама, дхаҵоума – еилых ыҟаӡам Гогәуа изы. Ргәаҭа идыруеит, уа дрыӷроуп иара.– "Амацәыс агьама" романк иаҩсуеит сгәахәуеит. Абри иалхны акино ҭухыр, аԥсуара иатәӡам зҳәо дҟалоит, изакә сиужетузеи ари рҳәоит. Сара ишыздыруа ала, Гогәуа иааирԥшуа иҟалахьоу хҭысуп. Иара ҳабҩарақәа имӡаӡеит, аибашьра ашьҭахь иҳахҭысуаз ааирԥшит.– Иахьугалакгьы, алитература ауаҩы иааӡарагьы афункциа амоуп. Ацәгьеи абзиеи реилыргараҿы, анажьра азхәыцра алитература иауалуп. Аҩымҭа иаԥхьаз абри Шьыбга димбои, лара аԥҳәыс бзиа лаҳаракырагьы имбои. Ари трагедиоуп. Ашәҟәыҩҩы аибашьра ашьҭахьтәи аамҭа абас ахьӡ аиҭоит, абас асахьа ҭихуеит. Урҭ ашықәсқәа ирызкны иагьа документалтә фильм ҭухыргьы, абри ажәабжь шаҟа аԥхьаҩ ианаҳәо, даҽакы ианаҳәаӡом. Сахьаҩырала иаԥҵоуп, зегьы уныруеит. Шьыбга даҽакала ахымҩаԥгашьа шимамыз убоит. Лара лхаҵагьы, ларгьы иҟаз аамҭа амхылдыз иакыз ракәын, ацәцашьа рымаӡамызт. Лара дацәцеит, лхы лгәаӷьит. Аибашьраҿы уԥсадгьыл ухы ақәуҵоит, уҭахоит. Аибашьра ашьҭахьгьы иаҭаххеит ахақәҵара. Уи иаанаго - аибашьра ашьҭахьгьы аибашьра еилымгаӡеит. Еиҳагьы еицәахеит. Аибашьра ашьҭахьтәи аибашьра еиҳагьы иуадаҩзаап, ажәабжь ишаҳнарбо ала. Ари аибашьра ашьҭахьтәи аепоха асахьа ҭихит ауп иаанаго. Ари роман дуӡӡак иаҩсуеит, избанзар еилацаланы иҟаҵоуп. Ҳаԥхьаҟа абри аҩымҭа аибашьра ашьҭахьтәи аамҭазы зегь реиҳа ранаҳәо иҟалоит. Шьыбгагьы аибашьра иахылҵыз, "иааӡаз" фырхаҵоуп.– Гогәуа уара иуиҭаз аинтервиу аҿы "ашәҟәы арадио, акино, ателехәаԥшра ахнагазар", иахьатәи аамҭа иарҿиаз акомпиутертә технологиақәагьы ахнагоит ҳәа дазхәыцуеит. Даҽакала иаҳҳәозар, ашәҟәы аԥсы ҭазаауеит ҳәа ҳаиҳәеит акыр деигәыӷны. Иара идкыланы иаҳҳәозар, иеиӷьу дцәырымҵыргьы, ҳлитература ашоура тәаны инхаргьы, Гогәуа иаҳзынижьыз хара ҳамгои?– Ҳара иҳамоу алитература, даҽа шәышықәса акгьы цәырымҵӡакәа имҩасыргьы, акгьы ацымларгьы, даҽа шәышықәсагьы ҳзыԥхьаша ҳамоуп. Иагьа ашоура тәаны, акгьы ҳзаԥымҵаргьы, аԥсуаа ҳбызшәеи ҳҳәынҭқарреи еиқәханы иҟалар, 200 шықәсагьы узыԥхьаша ыҟоуп. Аԥхьаҩ агәахәара изҭаша, деиҭазыԥхьаша рацәоуп. Ауаҩы даара акыр иҽиԥсахыр алшоит, аха…– Уанӡа инеиру иахьатәи ахәыцрақәа?– Инеироуп, инеироуп. Гомер иахьагьы ҳиԥхьоит. Ауаҩы дуаҩнаҵы арҭ аҩымҭақәа ицзаауеит. Аԥсуа даԥсыуанаҵы "Асду", "Амацәыс агьама" реиԥш иҟоу еснагь ицзаауеит.– "Ашәҟәыԥхьара - культура дууп", - иҳәоит Гогәуа. Аха аԥхьара маҷхеит иахьа. Иҟаҳҵарц иҳалшои аԥсуаа ашәҟәы иаԥхьаларц азы?– 25 шықәса зхыҵыз аԥхьара агьама изымкзар, акгьы узыҟаҵаӡом. Аԥхьара агьама икыроуп ашкол аҿы. Аԥхьара - уигьы баҩхатәроуп. Ашәҟәыԥхьара агьама аркра, уи ааӡара иаҵанакуеит. Ашкол аҿы агьама дырктәуп. Ажәа агьама рылааӡатәуп. Абызшәа ҳцәыӡуеит анаҳҳәо, изыхҟьо - абызшәа агьама ҳабз иқәбо иалагеит. Аԥсҭазарааҿы зегь реиҳа агәахәа узҭо ажәа ауп ҳәа ԥыҭҩык рааӡара ҳалшар, ҳбызшәа ыӡӡом. Уажәы ааӡара, аҵара, адырра рганахьала ҳшьақәҟьаны ҳаҟоуп.– Ҳшоура тәаны ҳаҟоуп?– Ҳшоура тәаны ҳаҟоуп. Ашколқәеи иреиҳау аҵараиурҭақәеи рҿы иҟазар ауп аҩышьа, ахәыцра аарԥшышьа ахьыддырҵо амаҭәар. Америка факультетцыԥхьаӡа иҟоуп абри амаҭәар.– Аԥхьаҩ бзиа дышԥаҵәырҵуеи?– Уи маӡоуп. Апоет ицәырҵра шмаӡоу еиԥш, аԥхьаҩгьы ицәырҵра маӡоуп. Ашәҟәы згәы азыбылуа ицәырҵра, уигьы маӡоуп. Иагьа имаӡазаргьы, усгьы иҟоуп амыругақәа – аӡыргара, апропаганда…– Иаҳҳәап, иҳадугалои?– Есышықәса Дублин, рашәарамза 16 рзы, имҩаԥыргоит аирланд шәҟәыҩҩы Џьеимс Џьоис ироман "Улисс" афырхаҵа хада ихьӡ ныҟәызго афестиваль "Блумсдеи" ( Блум имш). Ауаа ашҭа иқәгыланы иазыӡырҩуеит ашәҟәыҩҩы иҩымҭа. Ҳаргьы убас иҟаҳҵар ҳалымшои.– Иазыӡырҩуа дҳамоума ҳара?– Хәҩык ракәзаргьы. Адәаҿы иузымҩаԥымгаргьы, еиуеиԥшым аҭыԥкәа, аудиториақәа рҿы еиҿукаар ауеит. Аудиошәҟәқәа ҟауҵар ауеит, абызшәа бзианы издыруа аредакторцәа, артистцәа ирыдҵаны, аканонқәа ирықәыршәаны иҭаҩтәуп "Асду". Егьырҭ иреиӷьу аҩымҭақәагьы ҭаҩтәуп. Ауанҭа аҿоукыргьы аԥсшәа ҭыҩуа иҟазароуп. Абызшәа апроект есыҽны иҟазароуп, уарлашәарла акәымкәа. Иҭаҩны иҟоу ашколқәа рҿы, аклассқәа рҿы идырҳалатәуп. Арҵаҩы илҳәо мацара азхаӡом иахьа.– Гогәуа аполитикцәа рааигәа дыҟазар рҭахын. Иҟан дара рзы данықәгылозгьы. Сгәанала, иҩымҭақәа рҿоуп мыц зымҳәоз аиаша ахьааирԥшыз. Сиашоума?– Уи усоуп ишыҟоу еснагь. Иахьеиуахеитәи ҳаԥсҭазаараҿы аиашаҳәара гәаӷьыуацәоуп, насгьы, бжеиҳан аиашаҳәара еиҳа аԥхасҭа ҟанаҵоит. Изҳәо изы мацара акәӡам, зегь рзы. Аиаша ус иаҟазшьоуп…– Асубиективра ныҟәигозма Гогәуа аԥсҭазаараҿы, ишԥаҟаз иҟазшьа?– Даара иӷәӷәаны иныҟәигон. Игьамақәа рҿы, аизыҟазаашьақәа рҿы. Дуаҩын зегь рыла. Игәаанагарагьы иԥсахуан, иԥсы ҭан азы. Лев Толстои, "иацы ас уҳәон, уажә ас уҳәоит, избан" ҳәа ианиазҵаа, "сара сҵысума, есыҽны ашәак сҳәо" иҳәеит… Гогәуа иҟазшьаҿы исгәамԥхоз – игәы аниаԥысуаз ыҟан, аемоциақәа анииааиуаз. Уи дполитикӡамызт зынӡаскьы. Гогәуа дахьынаӡаз, дахьеиҿкааз, уахьзивамлоз иҩымҭақәа рҿы акәын.– Ҳара иаҳзынхо ииашаҳәарҭа ирҿиамҭақәа роуми?– Ааи. Убарҭ роуп инхо, ииаша ахьиҳәоз иҩымҭақәа рҿоуп. Аԥсуаа ирымҳәои здунеи зыԥсахыз идҳәаланы: сара амцҳәарҭаҿ сыҟоуп, иара аҵаҳәарҭаҿ дыҟоуп ҳәа. Ус анакәха, ашәҟәы Аарцәытәи адунеи иаҵанакӡом. Ашәҟәы Аарцәытәи адунеи иахылҿиааз ауп, аха хықәкыс иамоу аҵаҳәароуп (аҵабыргҳәара - азгә.). Убри аҟынтә, ашәҟәыҩҩы ишәҟәыҩҩрала "идунеи иԥсахуеит". Аиаша, абри абсолиут ҳәа изышьҭоу аҵаҳәарҭа – Нарцәы иаҩызоуп. Ашәҟәыҩҩы бзиа аҵаҳәароуп хықәкыс имоу.– Гогәуа ижәлар рҿаԥхьа ауал идӡамкәа егьи адунеи ахь дцеит ҳҳәар амуеи?– Ауал зду ажәлар роуп уажәшьҭа. Гогәуа ирҳаракра, ишьҭыхра акәӡам усс иҟоу, еилкаатәуп Гогәуа иеиԥш иҟоу ашәҟәыҩҩцәа ҳара ҳзыҳәан ԥсеиқәырхаганы ишыҟоу. Ҳара иаҳуалу - иҩымҭақәа шьаҭас иҟаҵаны ҳхеиқәырхара, ҳбызшәа аиқәырхара. Телехәаԥшралагьы исҳәахьеит, Гогәуа ибызшәа аҭҵааразы аинститутқәа еиҿкаатәуп, адиссертациақәа ҩтәуп. Дыҭҵаатәуп философиала иазнеины. Нас аԥсуаа ҳиаша ииҳәаз ажәлар ираҳартә иҟаҵатәуп. Гогәуа культуратә феномеными, уи аилкааразы ирҿиара ҳкультура иалаҵәароуп ишахәҭоу еиԥш.– Иаҳзыҟаҵару?– Иҟаҳҵароуп. Ари аҩыза аҭынха анҳау, ҳара иаҳуалуп ишахәҭоу еиԥш аныҟәгара. Егьырахь, иара дгенины даанхоит, аӡәык-ҩыџьак аԥхьаҩцәа бзиақәа деилыркаауа мацара азхом, иҟаиҵаз зегьы акультура ианыԥшуа аизырҳара аҭахуп, шьаҭамырӡганы аҟаҵаразы даара аус утәуп.– Ихахә изшьозма Гогәуа шәҟәыҩҩык иаҳасабала?– Ҳәарада, идыруан дахьынӡаҟаз. Ауаагьы ирҳәахьан, аԥыжәарагьы ирҭон. Ихахә ишьон ишахәҭоу еиԥш, дзыԥсаз идыруан, аха сара абри соуп ҳәа аҵәы иахаҵаны бираҟҵас иныҟәигаӡомызт. Дааӡан, аԥсҭазаараҿы зегь рҿы ихы неигон, акультура ду ныҟәызгоз уаҩын азы.– Цәгьала ихьаазгеит ари адунеи ахьаанижьыз бзиа избоз ашәҟәыҩҩы Алықьса Гогәуа. Уаргьы ус акәхап…– Ҳиаҭымхеит, ҳәарада. Ари иҩыза ашәҟәыҩҩы идунеи дуӡӡоуп. Дыԥсит аҳәара даара иуадаҩуп…– Ааи, "идунеи иԥсахит" еиҳа ииашахоит….
https://sputnik-abkhazia.info/20250614/daara-igayuatsoup-gogua-ishakh-asyshala-ara-daur-naebia-itsazhara---i-akha-1055292151.html
https://sputnik-abkhazia.info/20250517/1054953668.html
https://sputnik-abkhazia.info/20241122/asdu-astsena-ileit-asua-teatr-aspektakl-yts-iazkny-1052944892.html
https://sputnik-abkhazia.info/20250315/alysa-gogua-igalasharaa-ryshy-yit-1054129909.html
https://sputnik-abkhazia.info/20250508/1038129401.html
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Елеонора Коӷониаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102002/80/1020028073_1000:0:5016:4016_100x100_80_0_0_fa9e562a2e09e5b7f5ebc8753d4339c1.jpg
Елеонора Коӷониаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102002/80/1020028073_1000:0:5016:4016_100x100_80_0_0_fa9e562a2e09e5b7f5ebc8753d4339c1.jpg
Ажәабжьқәа
ab_AB
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Аҧсны
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Елеонора Коӷониаԥҳа
https://cdnn1.img.sputnik-abkhazia.info/img/102002/80/1020028073_1000:0:5016:4016_100x100_80_0_0_fa9e562a2e09e5b7f5ebc8753d4339c1.jpg
аналитикеи аиҿцәажәарақәеи, аԥсны
аналитикеи аиҿцәажәарақәеи, аԥсны
"Ари иҩыза ашәҟәыҩҩы идунеи дуӡӡоуп": Даур Наҷҟьебиа иҿцәажәара - II ахәҭа
Ари адунеи аанзыжьыз аԥсуа литература аклассик, аԥсуа проза аҳра азызуаз Алықьса Гогәуа изку арубрика - ҳазхысхьоу аиҭахысра иацҵо ишәыдаагалоит Sputnik аколумнист Елеонора Коӷониаԥҳаи ашәҟәыҩҩы, Аԥсны аҳәынҭқарратә шәҟәҭыжьырҭа аиҳабы Даур Наҷҟьебиеи реицәажәара.
Аиҿцәажәара актәи ахәҭа шәаԥхьар ауеит абра. – Гогәуа ирҿиараҿы аԥҳәыс хазы далыскаарц сҭахуп. Иара иааирԥшуа аҳәсақәа ахацәа раҵкысгьы иҳаракны иргылоит. "Амацәыс агьама" мацара иҳанаҳәо рацәоуп. Иара ифырԥҳәызба илырҿиалакгьы, деилукаартә еиԥш дааирԥшуан. Уажәы аԥсҭазаараҿы ус иҟоу ажәабжь ҳаҳар ҳадгылаӡом, аӡы дамыӡәӡәо дышьҭаҳҵоит уи лҩыза аԥҳәыс. Ус акәӡами?
– Анцәа иишаз зегьы бзиа ибоит, еилых имаӡам. Ашәҟәыҩҩгьы иҩымҭазы дынцәоуп, убри аҟынтә зегьы бзиа ибоит, еилых имаӡам. Рхымҩаԥгашьа дақәшаҳаҭымзаргьы, дара раарԥшраҿы бзиарак рхьиҳәон. Иаҳҳәап, "Асду" аҟынтә Алма иҵоурам хаҿуп ҳәа уихәаԥшыр ауеит. Аха Гогәуа исахьаҩыратә мчы акгьы агимырхаӡеит. Алма дидымгылозаргьы, илшоз акгьы игимыжьит. Уи иаанаго убри ауп, ашәҟәыҩҩы ицәыриго зегьы бзиа ибоит. Абри имыруга – ибызшәа, иажәа алшарақәа аӡәгьы игижьӡом. Дыԥҳәысуама, дхаҵоума – еилых ыҟаӡам Гогәуа изы. Ргәаҭа идыруеит, уа дрыӷроуп иара.
– "Амацәыс агьама" романк иаҩсуеит сгәахәуеит. Абри иалхны акино ҭухыр, аԥсуара иатәӡам зҳәо дҟалоит, изакә сиужетузеи ари рҳәоит. Сара ишыздыруа ала, Гогәуа иааирԥшуа иҟалахьоу хҭысуп. Иара ҳабҩарақәа имӡаӡеит, аибашьра ашьҭахь иҳахҭысуаз ааирԥшит.
– Иахьугалакгьы, алитература ауаҩы иааӡарагьы афункциа амоуп. Ацәгьеи абзиеи реилыргараҿы, анажьра азхәыцра алитература иауалуп. Аҩымҭа иаԥхьаз абри Шьыбга димбои, лара аԥҳәыс бзиа лаҳаракырагьы имбои. Ари трагедиоуп. Ашәҟәыҩҩы аибашьра ашьҭахьтәи аамҭа абас ахьӡ аиҭоит, абас асахьа ҭихуеит. Урҭ ашықәсқәа ирызкны иагьа документалтә фильм ҭухыргьы, абри ажәабжь шаҟа аԥхьаҩ ианаҳәо, даҽакы ианаҳәаӡом. Сахьаҩырала иаԥҵоуп, зегьы уныруеит. Шьыбга даҽакала ахымҩаԥгашьа шимамыз убоит. Лара лхаҵагьы, ларгьы иҟаз аамҭа амхылдыз иакыз ракәын, ацәцашьа рымаӡамызт. Лара дацәцеит, лхы лгәаӷьит. Аибашьраҿы уԥсадгьыл ухы ақәуҵоит, уҭахоит. Аибашьра ашьҭахьгьы иаҭаххеит ахақәҵара. Уи иаанаго - аибашьра ашьҭахьгьы аибашьра еилымгаӡеит. Еиҳагьы еицәахеит. Аибашьра ашьҭахьтәи аибашьра еиҳагьы иуадаҩзаап, ажәабжь ишаҳнарбо ала. Ари аибашьра ашьҭахьтәи аепоха асахьа ҭихит ауп иаанаго. Ари роман дуӡӡак иаҩсуеит, избанзар еилацаланы иҟаҵоуп. Ҳаԥхьаҟа абри аҩымҭа аибашьра ашьҭахьтәи аамҭазы зегь реиҳа ранаҳәо иҟалоит. Шьыбгагьы аибашьра иахылҵыз, "иааӡаз" фырхаҵоуп.
– Гогәуа уара иуиҭаз аинтервиу аҿы "ашәҟәы арадио, акино, ателехәаԥшра ахнагазар", иахьатәи аамҭа иарҿиаз акомпиутертә технологиақәагьы ахнагоит ҳәа дазхәыцуеит. Даҽакала иаҳҳәозар, ашәҟәы аԥсы ҭазаауеит ҳәа ҳаиҳәеит акыр деигәыӷны. Иара идкыланы иаҳҳәозар, иеиӷьу дцәырымҵыргьы, ҳлитература ашоура тәаны инхаргьы, Гогәуа иаҳзынижьыз хара ҳамгои?
– Ҳара иҳамоу алитература, даҽа шәышықәса акгьы цәырымҵӡакәа имҩасыргьы, акгьы ацымларгьы, даҽа шәышықәсагьы ҳзыԥхьаша ҳамоуп. Иагьа ашоура тәаны, акгьы ҳзаԥымҵаргьы, аԥсуаа ҳбызшәеи ҳҳәынҭқарреи еиқәханы иҟалар, 200 шықәсагьы узыԥхьаша ыҟоуп. Аԥхьаҩ агәахәара изҭаша, деиҭазыԥхьаша рацәоуп. Ауаҩы даара акыр иҽиԥсахыр алшоит, аха…
– Уанӡа инеиру иахьатәи ахәыцрақәа?
– Инеироуп, инеироуп. Гомер иахьагьы ҳиԥхьоит. Ауаҩы дуаҩнаҵы арҭ аҩымҭақәа ицзаауеит. Аԥсуа даԥсыуанаҵы "Асду", "Амацәыс агьама" реиԥш иҟоу еснагь ицзаауеит.
– "Ашәҟәыԥхьара - культура дууп", - иҳәоит Гогәуа. Аха аԥхьара маҷхеит иахьа. Иҟаҳҵарц иҳалшои аԥсуаа ашәҟәы иаԥхьаларц азы?
– 25 шықәса зхыҵыз аԥхьара агьама изымкзар, акгьы узыҟаҵаӡом. Аԥхьара агьама икыроуп ашкол аҿы. Аԥхьара - уигьы баҩхатәроуп. Ашәҟәыԥхьара агьама аркра, уи ааӡара иаҵанакуеит. Ашкол аҿы агьама дырктәуп. Ажәа агьама рылааӡатәуп. Абызшәа ҳцәыӡуеит анаҳҳәо, изыхҟьо - абызшәа агьама ҳабз иқәбо иалагеит. Аԥсҭазарааҿы зегь реиҳа агәахәа узҭо ажәа ауп ҳәа ԥыҭҩык рааӡара ҳалшар, ҳбызшәа ыӡӡом. Уажәы ааӡара, аҵара, адырра рганахьала ҳшьақәҟьаны ҳаҟоуп.
– Ҳшоура тәаны ҳаҟоуп. Ашколқәеи иреиҳау аҵараиурҭақәеи рҿы иҟазар ауп аҩышьа, ахәыцра аарԥшышьа ахьыддырҵо амаҭәар. Америка факультетцыԥхьаӡа иҟоуп абри амаҭәар.
– Аԥхьаҩ бзиа дышԥаҵәырҵуеи?
– Уи маӡоуп. Апоет ицәырҵра шмаӡоу еиԥш, аԥхьаҩгьы ицәырҵра маӡоуп. Ашәҟәы згәы азыбылуа ицәырҵра, уигьы маӡоуп. Иагьа имаӡазаргьы, усгьы иҟоуп амыругақәа – аӡыргара, апропаганда…
– Есышықәса Дублин, рашәарамза 16 рзы, имҩаԥыргоит аирланд шәҟәыҩҩы Џьеимс Џьоис ироман "Улисс" афырхаҵа хада ихьӡ ныҟәызго афестиваль "Блумсдеи" ( Блум имш). Ауаа ашҭа иқәгыланы иазыӡырҩуеит ашәҟәыҩҩы иҩымҭа. Ҳаргьы убас иҟаҳҵар ҳалымшои.
– Иазыӡырҩуа дҳамоума ҳара?
– Хәҩык ракәзаргьы. Адәаҿы иузымҩаԥымгаргьы, еиуеиԥшым аҭыԥкәа, аудиториақәа рҿы еиҿукаар ауеит. Аудиошәҟәқәа ҟауҵар ауеит, абызшәа бзианы издыруа аредакторцәа, артистцәа ирыдҵаны, аканонқәа ирықәыршәаны иҭаҩтәуп "Асду". Егьырҭ иреиӷьу аҩымҭақәагьы ҭаҩтәуп. Ауанҭа аҿоукыргьы аԥсшәа ҭыҩуа иҟазароуп. Абызшәа апроект есыҽны иҟазароуп, уарлашәарла акәымкәа. Иҭаҩны иҟоу ашколқәа рҿы, аклассқәа рҿы идырҳалатәуп. Арҵаҩы илҳәо мацара азхаӡом иахьа.
– Гогәуа аполитикцәа рааигәа дыҟазар рҭахын. Иҟан дара рзы данықәгылозгьы. Сгәанала, иҩымҭақәа рҿоуп мыц зымҳәоз аиаша ахьааирԥшыз. Сиашоума?
– Уи усоуп ишыҟоу еснагь. Иахьеиуахеитәи ҳаԥсҭазаараҿы аиашаҳәара гәаӷьыуацәоуп, насгьы, бжеиҳан аиашаҳәара еиҳа аԥхасҭа ҟанаҵоит. Изҳәо изы мацара акәӡам, зегь рзы. Аиаша ус иаҟазшьоуп…
– Асубиективра ныҟәигозма Гогәуа аԥсҭазаараҿы, ишԥаҟаз иҟазшьа?
– Даара иӷәӷәаны иныҟәигон. Игьамақәа рҿы, аизыҟазаашьақәа рҿы. Дуаҩын зегь рыла. Игәаанагарагьы иԥсахуан, иԥсы ҭан азы. Лев Толстои, "иацы ас уҳәон, уажә ас уҳәоит, избан" ҳәа ианиазҵаа, "сара сҵысума, есыҽны ашәак сҳәо" иҳәеит… Гогәуа иҟазшьаҿы исгәамԥхоз – игәы аниаԥысуаз ыҟан, аемоциақәа анииааиуаз. Уи дполитикӡамызт зынӡаскьы. Гогәуа дахьынаӡаз, дахьеиҿкааз, уахьзивамлоз иҩымҭақәа рҿы акәын.
– Ҳара иаҳзынхо ииашаҳәарҭа ирҿиамҭақәа роуми?
– Ааи. Убарҭ роуп инхо, ииаша ахьиҳәоз иҩымҭақәа рҿоуп. Аԥсуаа ирымҳәои здунеи зыԥсахыз идҳәаланы: сара амцҳәарҭаҿ сыҟоуп, иара аҵаҳәарҭаҿ дыҟоуп ҳәа. Ус анакәха, ашәҟәы Аарцәытәи адунеи иаҵанакӡом. Ашәҟәы Аарцәытәи адунеи иахылҿиааз ауп, аха хықәкыс иамоу аҵаҳәароуп (аҵабыргҳәара - азгә.). Убри аҟынтә, ашәҟәыҩҩы ишәҟәыҩҩрала "идунеи иԥсахуеит". Аиаша, абри абсолиут ҳәа изышьҭоу аҵаҳәарҭа – Нарцәы иаҩызоуп. Ашәҟәыҩҩы бзиа аҵаҳәароуп хықәкыс имоу.
– Гогәуа ижәлар рҿаԥхьа ауал идӡамкәа егьи адунеи ахь дцеит ҳҳәар амуеи?
– Ауал зду ажәлар роуп уажәшьҭа. Гогәуа ирҳаракра, ишьҭыхра акәӡам усс иҟоу, еилкаатәуп Гогәуа иеиԥш иҟоу ашәҟәыҩҩцәа ҳара ҳзыҳәан ԥсеиқәырхаганы ишыҟоу. Ҳара иаҳуалу - иҩымҭақәа шьаҭас иҟаҵаны ҳхеиқәырхара, ҳбызшәа аиқәырхара. Телехәаԥшралагьы исҳәахьеит, Гогәуа ибызшәа аҭҵааразы аинститутқәа еиҿкаатәуп, адиссертациақәа ҩтәуп. Дыҭҵаатәуп философиала иазнеины. Нас аԥсуаа ҳиаша ииҳәаз ажәлар ираҳартә иҟаҵатәуп. Гогәуа культуратә феномеными, уи аилкааразы ирҿиара ҳкультура иалаҵәароуп ишахәҭоу еиԥш.
– Иҟаҳҵароуп. Ари аҩыза аҭынха анҳау, ҳара иаҳуалуп ишахәҭоу еиԥш аныҟәгара. Егьырахь, иара дгенины даанхоит, аӡәык-ҩыџьак аԥхьаҩцәа бзиақәа деилыркаауа мацара азхом, иҟаиҵаз зегьы акультура ианыԥшуа аизырҳара аҭахуп, шьаҭамырӡганы аҟаҵаразы даара аус утәуп.
– Ихахә изшьозма Гогәуа шәҟәыҩҩык иаҳасабала?
– Ҳәарада, идыруан дахьынӡаҟаз. Ауаагьы ирҳәахьан, аԥыжәарагьы ирҭон. Ихахә ишьон ишахәҭоу еиԥш, дзыԥсаз идыруан, аха сара абри соуп ҳәа аҵәы иахаҵаны бираҟҵас иныҟәигаӡомызт. Дааӡан, аԥсҭазаараҿы зегь рҿы ихы неигон, акультура ду ныҟәызгоз уаҩын азы.
– Цәгьала ихьаазгеит ари адунеи ахьаанижьыз бзиа избоз ашәҟәыҩҩы Алықьса Гогәуа. Уаргьы ус акәхап…
– Ҳиаҭымхеит, ҳәарада. Ари иҩыза ашәҟәыҩҩы идунеи дуӡӡоуп. Дыԥсит аҳәара даара иуадаҩуп…
– Ааи, "идунеи иԥсахит" еиҳа ииашахоит….
